Bağımsız anaokullarında yöneticilerin iletişim becerilerinin örgüt iklimine etkisi (Diyarbakır ili örneği)

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, Diyarbakır ili merkez ilçelerindeki (Bağlar, Kayapınar, Sur, Yenişehir) bağımsız anaokullarında görev yapan okul öncesi öğretmenlerinin görüşleri temelinde, okul yöneticilerinin sahip oldukları iletişim becerilerinin örgüt iklimine olan etkisini incelemektir. Betimsel bir çalışma olarak tasarlanan araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında, Diyarbakır ili merkez ilçelerindeki (Bağlar, Kayapınar, Sur, Yenişehir) resmi bağımsız anaokullarında görev yapan okul öncesi öğretmenleri oluşturmaktadır. Diyarbakır ili merkez ilçelerinde 28 bağımsız anaokulu bulunmakta ve bu okullarda toplam 270 öğretmen görev yapmaktadır. Evren ulaşılabilir olduğundan örneklem alma yoluna gidilmeyip evreninin tamamına ulaşılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla resmi 27 bağımsız anaokulunda görev yapan 241 öğretmene ölçek dağıltılmış, geri dönen ölçeklerin tamamı değerlendirmeye alınmıştır. Veri toplama aracı olarak, `İletişim Becerileri Ölçeği` ve `Örgütsel İklim Ölçeği` kullanılmıştır. İletişim Becerileri Ölçeğinde, 34 madde ve `Göreve yönelik iletişim, Bilgilendirmeye yönelik iletişim, Geri bildirim ve Tutum ve davranışa yönelik iletişim` olmak üzere 4 alt boyut yer almaktadır. Örgütsel İklim Ölçeğinde ise 32 madde ve `Liderlik tipi, Örgütsel yapı, Örgütsel iletişim ve Örgütsel amaç` olmak üzere 4 alt boyut yer almaktadır. Çalışmada elde edilen veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde; (Bağımsız) Örneklemler için t testi, Tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Kruskal Wallis-H testi, Scheffe ve Mann-Whitney U sınaması kullanılmıştır. Ayrıca, bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenleri yordama düzeylerini belirlemek amacıyla Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi yapılmıştır.Araştırma sonucunda okul öncesi öğretmenlerinin, yöneticilerin iletişim becerileri düzeyine ilişkin genel görüşlerinde `bilgilendirmeye yönelik iletişim` boyutunda katılımlarının en yüksek düzeyde olduğu, buna karşılık `tutum ve davranışa yönelik iletişim` boyutunda ise katılımlarının en düşük düzeyde olduğu görülmektedir. Okul öncesi öğretmenlerinin, bağımsız anaokullarının örgütsel iklimine ilişkin genel görüşlerinde ise, `örgütsel amaçlar` boyutunda katılımlarının en yüksek düzeyde olduğu, buna karşılık `örgütsel iletişim` boyutunda ise katılımlarının en düşük düzeyde olduğu görülmektedir. Okul öncesi öğretmenlerinin yöneticilerin iletişim becerilerine ilişkin görüşleri arasında; cinsiyet, medeni durum, yaş, okuldaki hizmet süresi, mesleki kıdem, okul müdürünün cinsiyeti, okul müdürünün yaşı ve okuldaki personel sayısı değişkenlerinde anlamlı farklılık görülmemiştir. Ancak okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel iklime ilişkin görüşleri doğrultusunda ele alınan demografik değişkenlerden yaş değişkeni, `örgütsel amaçlar` boyutunda 36 yaş ve üzeri lehine anlamlı farklılık görülmüştür. Aynı zamanda okuldaki personel sayısı değişkenine göre de `liderlik tipi`, `örgütsel yapı` ve `örgütsel amaçlar` boyutlarında 1-9 kişi personele sahip okullarda görev yapan öğretmenler ile 10-20 kişi ve 21 kişi ve üzeri personele sahip okullarda görev yapan öğretmenler arasında anlamlı farklılık olduğu görülmüştür.Son olarak Regresyon analizi sonuçlarına göre, resmi bağımsız anaokullarında görev yapan okul öncesi öğretmenlerinin görüşlerine göre yöneticilerin iletişim becerilerinin (göreve yönelik iletişim, bilgilendirmeye yönelik iletişim, geri bildirim, tutum ve davranışa yönelik iletişim) örgütsel iklim (liderlik tipi, örgütsel yapı, örgütsel iletişim, örgütsel amaçlar) üzerindeki değişimin %75'ini açıkladığı görülmüştür. Bu sonuç yöneticilerin iletişim becerilerinin örgüt iklimini önemli bir şekilde yordadığını göstermektedir. Ayrıca iletişim becerileri boyutlarından; `bilgilendirmeye yönelik ile tutum ve davranışa yönelik iletişim` (p<.05) değişkenlerinin örgütsel iklimi pozitif yönde yordadığı saptanmıştır. Buna karşılık `göreve yönelik iletişim ile geri bildirim` (p>.05) değişkenlerinin ise, örgütsel iklimin anlamlı yordayıcısı olmadığı görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Okul öncesi eğitim, bağımsız anaokullar, iletişim becerileri, örgütsel iklim, öğretmen.

The main aim of this research is to assess the effect of school managers' communication skills on organizational climate, on the base of the views of teachers who are employed in independent kindergarden in Diyarbakır central districts (Bağlar, Kayapınar, Sur, Yenişehir). Relational scanning model is used in this research which has been designed as descriptive study. The research population consists of the teachers who are employed in independent kindergardens in central districts of Diyarbakır (Bağlar, Kayapınar, Sur, Yenişehir) in the academic year of 2018-2019. There are 28 independent kindergardens in Diyarbakır central districts and there are 270 teachers who are employed in these schools. In this study, I didn't take samples, instead I included all the teachers who are imployed in independent kindergardens. For this reason, the scale was delivered to 241 teachers who are employed in 27 formal independent kindergardens and the all the delivered scales were evaluated. As data collection tool, `Communication Skills Scale` and `Organizational Climate Scale` are used. In the communication skills scale, there are 34 articles, and `Task oriented communication, Informative communication, Feedback, Attitude and behavioral communication` are located as a subscales. In the organizational climate scale, 32 articles and `Leadership type, Organizational structure, Organizational communication, Organizational aim` are located as a 4 subscales. Data obtained from the study was analyzed using the SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) package program. In the analysis of data; Independent Sample t-Test, One-way ANOVA, Kruskal-Wallis H test, Scheffe and Mann-Whitney U test were used. However, the dependent variable to determine the level of independent variables predictive, Multiple Linear Regression Analysis was conducted. İt is clear at the end of the study that preschool teachers have the general opinions that, considering the level of managers communication skills, `the informative communication` evaluations are in the highest level, in return of that, `the attitude and behavioral communications` are in the lowest level. The pre school teachers have the general opinion about the independent kindergardens related to organizational climate, the evaluations on the base of `organizational aim` are in the highest level, in return of that, the evaluations on the base of `organizational communication` are in the lowest level. Among the views of the preschool teachers related to managers'communicational skills; there are no remarkable difference in terms of gender, marital status, age, year of service, professional seniority, the gender of the school manager, the age of the school manager and the number of the staffs in schools. However, the age difference among the demographic differences considering the preschool teachers views related to organizational climate was observed as a significant difference in the dimensions of `organizational aims` in favor of the age of 36 and beyond. At the same time, significant differences were observed among the teachers who are employed in the schools consisting of 1-9 staffs and among the teachers who are employed in the schools consisting of 10-20 staffs or beyond 21 in the dimensions of `leadership type`, `organizational structure` and `organizational aims` in terms of the number of school staff.According to the regression analysis results, it is observed that the managers' communication skills (task oriented communication, informative communication, feedback, attitude and behavioral communcation) affect %75 the change on the organizational climate (leadership type, organizational structure, organizational communication, organizational aims). This result shows that the managers' communicational skills effect the organizational climate significantly. And also `informative communication variants and attitude and behavioral communicaiton` variants(p<0.5) which are among the communicational skills effect the organizational climate in a positively whereas the task-oriented communication variants and the feedback variants (p>0.5) effect the organizational climate slightly.Keywords: Preschool education, independent kindergarden, communicaiton skills, organizaitonal climate, teacher