0-2 yaş çocuğu olan annelerin çocuğun beslenmesi ile ilgili bilgi ve davranışları

Abstract

Giriş ve Amaç: Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), anne sütüyle beslenmenin yanında ek gıdaya 6. Ayda başlanmasını ve anne sütüyle ek gıdanın birlikte 2 yaşına kadar verilmesini önermektedir. Buradaki amacımız anne sütünün yerine ek gıda verilmesi değil emzirilmeye başlandıktan 6 ay sonra bebeğe verilen anne sütünün yetersiz olması nedeniyle ikisinin kombine şekilde uygun zaman aralığında verilmesidir. Böylece bebeğin sadece anne sütüyle beslendiği dönemden erişkin tip beslenme dönemine geçişi sorunsuz şekilde tamamlanarak bebek için büyük öneme sahip olan immünolojik korumanın devam etmesi amaçlanır. Bu çalışma, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği polikliniğine başvuran 0-2 yaş çocuğu olan annelerin çocuğun beslenmesi ile ilgili bilgi ve davranışlarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.Materyal ve Metod: Yaptığımız çalışma kesitsel tipte olup 01.08.2018 ve 01.11.2018 tarihleri arasında Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Polikliniğine müracaat eden 0-2 yaş çocuğu olan 249 anne dahil edilmiştir. Çocukların boy ve kiloları ölçülüp annelere sosyodemografik veri formu ve beslenme anketi doldurtularak annelerin çocuğun beslenmesi ile ilgili bilgi ve davranışları araştırılmıştır. Elde ettiğimiz veriler SPSS 24 (Statistical Package for the Social Sciences) paket programı kullanılarak analiz edilmiştir.Bulgular: Çalışmamıza katılan annelerin yaş ortalaması 28.7±6.0, sahip oldukları çocuk sayısı ortalaması ise 2.6±1.7'ydi. Annelerin %16.1'i üniversite mezunu, %56.6'sı normal vajinal doğum yapmış, %22.1'i geniş ailede yaşamaktadır. Annelerin %72.3'ü ilk 1 saat içinde bebeklerini emzirmiştir. Annelerin %25.3'ü ise bebeklerini 6 ay olmadan önce anne sütünden kesmiştir. Annelerin %76.7'sinin bebeklerine kısa süreli de olsa mama vermiş olduğu görülmüştür. 0-2 yaş bebeğe sahip olan annelerin aldığı eğitim ile anne sütü (p<0.001) ve ek gıda (p<0.001) verilmesi konusunda bilgi edinilen kaynak arasında ilişki saptanırken anne sütünün kesilme zamanı arasında ilişki saptanmadı (p=0.343). Annelerin doğum şekli ile bebeklerine ilk 1 saat içinde emzirerek süt vermeleri (p<0.001) ve yalnız anne sütüyle besleme süreleri (p<0.001) arasında istatiksel olarak anlamlı fark saptandı. İlk bebek olma durumu ile yalnızca anne sütüyle beslenme süreleri arasında ise anlamlı bir fark saptanmadı (p=0.590).Sonuç: 0-2 yaş arası bebeğe sahip olan annelerin anne sütü, emzirme ve ek gıdaya geçiş hakkında bilgi seviyeleri ne kadar iyi olursa yaşadıkları toplumun bilgi seviyesi de o kadar artış kaydeder. Bu nedenle anneyi ve bebeği gebelikten itibaren belli periyotlar halinde takip eden ve yeni doğan bebeği ilk gören yerlerden biri olan birinci basamak sağlık hizmeti veren kuruluşlar ve bu kuruluşlarda çalışan sağlık çalışanları, anne sütü ve tamamlayıcı beslenme hakkında annelere bilgi verilmesi ve bu bilincin kazandırılması konusunda daha etkili roller üstlenmelidirler.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Anne sütü, beslenme, emzirme

Introduction and Aim: The World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF) recommend that breastfeeding should be started in the 6th month and that breastfeeding should be given together until the age of 2 years. The aim of this is not to replace breastmilk with supplementary food, but to give the baby in the appropriate time interval because of insufficient breast milk given to the baby 6 months after breastfeeding. Thus, the transition from infant-only breastfeeding to adult-type feeding is completed without any problem and the immunological protection which is of great importance for the baby is aimed to continue. The aim of this study was to evaluate the knowledge and behaviors of mothers with children aged 0-2 who applied to Dicle University Medical Faculty Family Medicine outpatient clinic.Material and Methods: Our study was cross-sectional and 249 mothers with 0-2 years old children who applied to Dicle University Medical Faculty Family Medicine Outpatient Clinic between 01.08.2018 and 01.11.2018 were included in the study. The height and weight of the children were measured and mothers filled a sociodemographic data form and nutrition questionnaire and their mothers' knowledge and behavior related to feeding of the child were investigated. The data were analyzed by using SPSS 24 (Statistical Package for the Social Sciences) package program.Results: The mean age of the mothers in our study was 28.7±6.0 and the mean number of children was 2.6±1.7. 16.1% of the mothers were university graduates, 56.6% had normal vaginal births and 22.1% of them lived in a large family. 72.3% of the mothers breastfed their babies in the first hour. 25.3% of mothers cut their babies from breast milk before they were 6 months old. It was seen that 76.7% of mothers gave their babies food. There was a relationship between the education of mothers with 0-2 years of age and the source obtained from breast milk (p<0.001) and supplementary food (p<0.001), but there was no correlation between the time of discontinuation of breastfeeding (p=0.343). Mothers give their babies with breastfeeding, milk delivery mode within the first 1 hour (p<0.001) and revealed a statistically significant difference between feeding time alone with mother's milk (p<0.001). The first time the baby is fed with breast milk in the situation only if there was no significant difference (p=0.590).Conclusion: The better the level of knowledge of mothers with infants aged 0-2 years about breast milk, breastfeeding and transition to supplementary food, the higher the level of knowledge of the community they live in. For this reason, primary health care institutions and health workers who follow the mother and the baby in certain periods since pregnancy and see the newborn first, should play a more effective role in providing parents with information about breast milk and complementary nutrition.KEYWORDS: human milk, nutrition, breast feeding