Güneydoğu Anadolu bölgesinde yetişen 6 endemik salvia (ada çayı) türünün ve elde edilen bazı sekonder metabolitlerin sitotoksik etkilerinin ve gen düzeyinde antikanser aktivitelerinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Dünya üzerindeki yıllık ölümlerin yaklaşık %2 ile %3'ünün kanserden kaynaklandığı ve yılda yaklaşık 3.5 milyon insanın kanser nedeniyle öldüğü bildirilmiştir. Salvia türlerinden hazırlanan ekstrelerin çok sayıda kanserli hücreye karşı aktivite gösterdiği de bilinmektedir. Bu çerçevede, 6 endemik Salvia türünden elde edilen 12 ekstre ile saflaştırılan sekonder metabolitlerin sitotoksik etkileri ve gen düzeyinde antikanser aktivitelerinin incelenmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Hücre canlılığı ve apoptozis üzerindeki etkileri yaygın iki farklı kanserli hücre serisi ve sağlıklı bir hücre serisi üzerinde (MCF-7, HT-29 ve PDF) araştırıldı. Hücre canlılığı MTT hücre proliferasyon kiti kullanılarak ölçüldü. Örneklerin apoptozis genlerinin (Bax ve Bcl-2) ekspresyonu üzerindeki etkileri Western Blot yöntemi kullanılarak ölçüldü.Bulgular: Çalışılan 12 ekstrenin ancak yüksek konsantrasyonlarda HT-29 ve MCF-7 hücre serilerine karşı sitotoksik etki gösterdiği belirlendi. Ancak bu konsantrasyonlarda sağlıklı fibroblast hücre serisine karşı da toksik etki gösterdiği belirlendi. Ekstrelerin aksine izole edilen bazı maddelerin oldukça sitotoksik potansiyele sahip olduğu belirlendi. Elde edilen diterpen yapısındaki 6,7-dehidroroyleanon, asetil royleanon, ferruginol, inuroyleanol, 12-demetilmultikaulin, 12-hidroksi abieta-1,3,5(10),8,11,13-hekzan ve triterpen yapısındaki 4 yeni bileşiğin (21α-hidroksi-2α,3β-diasetoksi urs-9(11),12-dien, 3β-hidroksi-2α-asetoksi urs-9(11),12-dien, 2α,3β,21α-trihidroksi urs-9(11),12-dien, 1α,21α-dihidroksi-2,3-(1',1'-dimetil-dioksimetilen) urs-9(11),12-dien) oldukça yüksek bir sitotoksik potansiyele sahip olduğu tespit edildi.Sonuç: Sonuç olarak 6 endemik Salvia türü ilk defa tarafımızdan detaylı bir şekilde kimyasal ve biyolojik yönden incelendi. Ülkemizin zenginliklerinden olan Salvia türleri ile yapılacak diğer kimyasal ve biyolojik aktivite çalışmalarına bu tez sonuçları önemli katkı sağlayacaktır.Anahtar Sözcükler: Anti-Bax ve Bcl-2 Genleri, Antikanser, PDF / MCF-7 ve HT-29Hücre Serileri, Salvia, Sitotoksik Aktivite

Aim: It has been reported that approximately 2% to 3% of annual deaths in the world are caused by cancer and approximately 3.5 million people die from cancer annually. It is also known that extracts from Salvia species show activity against a large number of cancer cells. In this context, we aimed to investigate the cytotoxic effects and the anticancer activity at the gene level of secondary metabolites which purified and 12 extracts from 6 endemic Salvia species. Materials and Methods: The effects on cell viability and apoptosis were investigated on two different cancer cell lines and a healthy cell line (MCF-7, HT-29 and PDF). Cell viability was measured using the MTT cell proliferation kit. The effects of the samples on the expression of apoptosis genes (Bax and Bcl-2) were measured using the Western Blot method.Results: It was determined that 12 extracts which studied showed cytotoxic effects against HT-29 and MCF-7 cell lines only at high concentrations. However, these concentrations were also found to be toxic against healthy fibroblast cell line. In contrast to the extracts, some of the isolated substances were found to have highly cytotoxic potential. It was determined that the compounds which obtained in the diterpene structure (6,7-dehydroroyleanone, acetyl royleanone, ferruginol, inuroyleanol, 12-demethylmultikaulin, 12-hydroxy abieta-1,3,5(10),8,11,13-hekzan) and 4 new compounds (21α-hydroxy-2α,3β-diacetoxy-urs-9(11),12-diene, 3β-hydroxy-2α-acetoxy-urs-9 (11),12-diene, 2α,3β,21α-trihydroxy-urs-9(11),12-diene and 1α,21α-dihydroxy-2,3-(1,1-dimethyl-dioximethylene)-urs-9(11),12-diene) in the structure of the triterpene were found to have quite high cytotoxic potential.Conclusion: As a result, 6 endemic Salvia species were examined for the first time in detail in terms of chemical and biological aspects. The results of this thesis will contribute significantly to the other chemical and biological activity studies to be carried out with the Salvia species which are one of the richness of our country.Key words: Anti-Bax and Bcl-2 genes, Anticancer, Cytotoxic activities, PDF /MCF-7 and HT-29 cell lines, Salvia