Kekik olarak kullanılan Thymus fallax ve thymus kotschyanus var. kotschyanus bitkilerinin kimyasal i̇çerikleri, antimikrobiyal, antioksidan ve antialzheimer aktivitelerinin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Thymus cinsi genel olarak yemeklere tat ve koku verici amaçla kullanılır ve tıbbi ve ekonomik önemi olan bitkiler sınıfındandır. Birçok biyolojik ve farmakolojik aktivitesi bilinen Thymus cinsine ait T. fallax ve T. kotschyanus var. kotschyanus bitkilerinin LC-MS/MS ve GC-MS cihazları ile kimyasal içeriklerinin belirlenmesi; antioksidan, antikolinesteraz ve antimikrobiyal aktivitelerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: : T. fallax ve T. kotschyanus var. kotschyanus bitkilerinin kök ve toprak üstü etanol ekstrelerinin LC-MS/MS ile fenolik, GC-MS ile uçucu yağlarının içerikleri belirlendi. Tüm ekstrelerin toplam fenolik ve flavonoit içerikleri sırasıyla pirokatekol ve kersetine eşdeğer olarak belirlendi. Antioksidan aktiviteleri (β-karoten renk giderimi, DPPH serbest, ABTS katyon radikali giderimi ve Cuprac yöntemleri), antikolinesteraz aktiviteleri (asetil- ve bütiril-kolineteraz yöntemleri) ve ile antimikrobiyal aktiviteleri (minimum inhibisyon konsatrasyonu) belirlendi.Bulgular: T. fallax kök ekstresi en yüksek toplam fenolik içeriğe, T. kotschyanus var. kotschyanus toprak üstü ekstresi en yüksek toplam flavonoit içeriğe sahip olduğu belirlendi. DPPH serbest radikal giderim yönteminde T. fallax toprak üstü ekstresi, ABTS katyon radikal giderim yönteminde kök ekstresinin yüksek aktivite gösterdiği belirlendi. Thymus kotschyanus var. kotschyanus toprak üstü ve kök kısımlarının antimikrobiyal aktivite sonuçlarına göre Candida tropikalis' karşı iyi aktivite gösterdiği belirlendi. GC/MS analizine göre T. kotschyanus var. kotschyanus bitkisinin major bileşenleri karvakrol (%48,5) ve timol (%22,5) iken T. fallax bitkisinin ise bisiklogermakren (%21,5) ve germakren D (%16,5) olduğu tespit edildi. LC-MS/MS analizine göre; T. fallax toprak üstü ve kök, T. kotschyanus var. kotschyanus toprak üstü ekstrelerinde kinik asit, rozmarinik asit ve nikotiflorin, T. kotschyanus var. kotschyanus kök ekstresinde fumarik asit, kinik asit ve kafeik asit ve major bileşenler olarak tespit edildi.Sonuç: T. fallax'ın yüksek fenolik içeriğinden kaynaklı yüksek antioksidan potansiyele sahip olduğu söylenebilir. Bitkilerin antikolinesteraz aktivitesi ve LC-MS/MS ile kimyasal içeriği ilk kez bu tezde çalışıldı. Böylece kimyasal içerikleri ve yukarıda belirtilen aktiviteleri belirtilen bitki türlerinden elde edilen sonuçlar bilim dünyasına kazandırılmıştır.

Aim: The genus Thymus is commonly used for food taste and odor purposes and is of medicinal and economic importance. The aim of this study was to investigate the chemical contents, antioxidant, anticholinesterase and antimicrobial activities of T. fallax and T. kotschyanus var. kotschyanus plants of Thymus genus which are known for their biological and pharmacological activities by LC-MS/MS and GC-MS.Material and Method: The content of phenolics by LC-MS / MS and essential oils by GC-MS of root and aerial parts of ethanol extracts of T. fallax and T. kotschyanus var. kotschyanus plants were determined. Total phenolic and flavonoit contents of all extracts were determined as pyrocatechol and quercetin equivalents, respectively. Antioxidant (β-carotene decolorisation, DPPH free, ABTS cation radical scavenging and Cuprac methods), anticholinesterase (acetyl- and butyryl-cholineterase methods) and antimicrobial activities (minimum inhibition concentration method) were determined.Results: T. fallax root extract has the highest total phenolic content, T. kotschyanus var. kotschyanus aerial part extract was found to have the highest total flavonoit content. It was determined that T. fallax aerial part extract in DPPH free radical scavenging method and root extract showed high activity in ABTS cation radical scavenging method. Aerial and root parts of Thymus kotschyanus var. kotschyanus were determined good antimicrobial activity against Candida tropicalis. According to GC/MS analysis, major components of T. kotschyanus var. kotschyanus were carvacrol (48.5%) and thymol (22.5%), while bicyclogermacrene (21.5%) and germacrene D (16.5%) were detected for T. fallax. According to LC-MS/MS analysis; quinic acid, rosmarinic acid and nicotiflorin compounds for T. fallax aerial and root extracts and T. kotschyanus var. kotschyanus aerial parts extracts, fumaric acid, quinic acid and caffeic acid were identified as major components for T. kotschyanus var. kotschyanus root extract,.Conclusion: It can be said that T. fallax has high antioxidant potential due to its high phenolic content. The anticholinesterase activity and chemical content of the plants by LC-MS / MS were studied for the first time in this thesis. Thus, the results obtained from the plant species whose chemical contents and activities mentioned above were introduced to the scientific World.