Okulu geliştirmede velilerin rolü:Sivas il merkezinde bir durum çalışması

Abstract

Bu araştırmanın konusu Sivas merkez ilçede bulunan üç ilköğretim okulunda velilerin okulu geliştirmedeki rolüdür. Araştırmanın amacı; belirlenen okullarda, eğitimin temel paydaşları olan yönetici, öğretmen ve velilerin okul geliştirmeye ilişkin algılarını açığa çıkarmak; bu okullarda velilerin okulu geliştirme adına yaptıkları çalışmaları belirlemek ve okul geliştirmeye daha etkin veli katılımı sağlamak için neler yapılabileceği konusunda yönetici, öğretmen ve velilerin görüşlerini ortaya koymaktır.Bu çalışmada nitel ve nicel yöntemler bir arada kullanılmıştır. Araştırmada sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde yaygın olarak kullanılan durum çalışması seçilmiştir. Araştırma konusu olarak, Sivas il merkezinde bulunan üç ilköğretim okulu seçilmiştir. Bu okullar üst (ÜSED) ve alt (ASED) sosyoekonomik düzeye sahip velilerin çocuklarının devam ettiği iki devlet okulu ile bir özel ilköğretim okulu (ÖZEL) dur. Araştırmada veriler hem nicel hem de nitel yöntemlerle toplanmış, görüşmeler yoluyla elde edilen veriler anket formu aracılığıyla toplanan verilerle birlikte değerlendirilmiştir. Ayrıca, elde edilen veriler gözlemlerle desteklenmiştir. Böylelikle araştırmada veri çeşitlemesi yapılarak daha gerçekçi sonuçlara ulaşmaya ve güvenilirliğin sağlanmasına çalışılmıştır.Araştırmanın amaçlarına ulaşmak için, nitel boyutta her okuldan iki yönetici, üç öğretmen ve beş veli, yani her bir okuldan 10 katılımcı olmak üzere, toplam 30 katılımcı ile görüşmeler yapılmıştır. Nicel boyutta ise bu okullara devam eden, birden beşinci sınıfa kadar, tüm öğrencilerin velilerine araştırmacı tarafından hazırlanan anket formu uygulanmıştır. Anketler öğrenciler eliyle velilere ulaştırılmış ve aynı yolla geri dönüşü sağlanmıştır. Araştırmanın nicel verileri betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. Bu amaçla, önce anketler tek tek incelenerek numaralandırılmıştır. Sonra bu anketlerdeki veriler bilgisayar ortamına aktarılmış ve SPSS 17 paket programı yardımıyla ilgili analizler yapılmıştır. Elde edilen bulgular yüzde ve frekans değerleri şeklinde tablolarla sunulmuştur. Araştırmanın nitel verileri betimsel analiz ve içerik analizi yoluyla analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Görüşme metinleri, önce ?word? dosyası şeklinde bilgisayar ortamına aktarılmış ve NVivo 8 programı için uygun tanımlamalara ve kodlamalara hazır hale getirilmiştir. Son olarak bu kodlamalardan frekans tabloları oluşturulmuştur.Araştırmada, bazı öğretmen ve yöneticilerin okul geliştirme kavramını, okulun içinde bulunduğu durumu analiz ederek, planlı çalışmalar yapma olarak ifade ettikleri, katılımcıların büyük çoğunluğunun ise okulun fiziki yapısını iyileştirme olarak gördükleri ortaya çıkmıştır. Tüm katılımcılar arasında okulu geliştirmede paydaşlar arası iletişim ve etkileşimin önemine işaret edenler olmuştur.Velilerin, okulu geliştirme ve eğitime katılım konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları anlaşılmıştır. Her üç okulda da velilerin en çok yaptıkları etkinliğin toplantılara katılım olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, okulu geliştirme çalışmaları kapsamında veli katılımı bakımından okullar arasında bazı farklılıklar görülmüştür. ÜSED?e sahip devlet okulunda veli katılım çalışmalarının diğer okullara göre daha fazla olduğu ortaya çıkmıştır. Paydaşlar arası iletişim ve etkileşimin de diğer okullara göre bu okulda daha etkili olduğu görülmüştür. Özel okulda ise velilerin birçok şeyi okuldan ve öğretmenlerden bekledikleri, kendilerinin ise daha çok okulun düzenlediği sosyal etkinliklere katılmayı tercih ettikleri anlaşılmıştır.Öğretmen ve veliler okul geliştirme çalışmalarına veli katılımını daha etkili hale getirmek için bu konuda velilere yönelik toplantı, seminer gibi bilgilendirici ve teşvik edici çalışmalar yapılması gerektiğini düşünmektedirler. Bazı katılımcılar ise okul geliştirme konusunda uzmanlardan yardım alınması gerektiğini düşünmektedirler. Velilerin büyük çoğunluğu kendilerine yönelik çalışmaların zamanı konusunda görüş ve önerilerinin dikkate alınmasını istemektedirler. Aile katılımını gerektiren etkinliklerin zamanı konusunda her üç okulun velilerinin büyük oranda hafta sonu gündüzü tercih ettikleri anlaşılmıştır. Velilerin büyük bölümünün okuldaki çalışmalara katılmak istedikleri ve bu katılımın onları mutlu edeceği anlaşılmıştır. Ancak velilerin bu konuda okul yönetimi ve öğretmenler tarafından yönlendirilmeye ve teşvik edilmeye ihtiyaç duydukları sonucuna varılmıştır. Veliler kendileri tarafından yapılabilecek çalışmaları; sosyal ve sportif etkinlikler düzenlemeye yardımcı olma, okulla iletişim içerisinde bulunma, maddi destek verme, kararların alınmasına katılım, fiziki imkânları geliştirmeyi destekleme olarak sıralamışlardır. Elde edilen bulgular ve varılan sonuçlar doğrultusunda bazı öneriler geliştirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Okul geliştirme, etkili okul, aile katılımı, eğitime veli desteği, okul aile ilişkileri

The subject of this research is to find out about the role of parents in improving the school systems of three primary schools in the Sivas city centre. The objectives of the research are finding out about the principals?, teachers? and parents? perceptions concerning improving the school, putting forth the studies carried out by the parents so as to improve these schools, and learning about the opinions of managers, teachers and parents to ensure parent participation in improving the schools more effectively.This study was designed as a mixed type research. In this research, a case study which is widely used in social and educational sciences has been used. Three primary schools were determined in the Sivas city center as the subject of the study. These three schools are two state schools one with high SES (coded as ÜSED), the other with low SES (coded as ASED), and a primary school (coded as ÖZEL). The data in the research were collected using qualitative and quantitative methods and the data obtained through interviews were co-evaluated with the data obtained through the questionnaire forms. Moreover, the obtained data was backed up by the researcher?s observations. Using data variation, the researcher therefore attempted to reach realistic and reliable conclusions. Document analysis was also done as much as possible. Among the documents that were analyzed were school improvement plans, strategic plans, booklets and brochures, meeting records, and statistical information about exam results and achievement status. To achieve the objectives of the research, a total of 30 participants consisting of two principals, three teachers and five parents from each school were interviewed. Moreover, the parents of students from the 1st to 5th grades in each school were given a questionnaire form prepared by the researcher. The questionnaires were handed out to the parents by the students and were returned in the same way. The quantitative data of the research were analyzed using the descriptive analysis method. With this purpose, the questionnaires were enumerated after being examined one by one. Then, the data in these questionnaires were transferred to a computer and analyzed using the SPSS 17 program. The obtained findings are presented on the tables in the form of percentages and frequency values. The qualitative data of the research were analyzed and commented on through descriptive and content analysis methods. The interview texts were transferred to computer originally as ?word? files and were made ready for definitions and coding for the NVivo 8 program. Finally, frequency tables were formed from these coding.This research suggests that some teachers and principals express the concept of school improvement as carrying out planned studies by analyzing the situations within schools. Most of the participants perceive school improvement as the betterment in the physical structure of the school. Others emphasized the significance of communication and interaction between the fellows in improving the school.It was seen that the parents did not have adequate knowledge how to improve the schools and participate in education. It is understood that in all three schools what is done by the parents most is attending the meetings. In addition to this, within the context of studies to improve the school, some differences were observed in terms of parent participation to improve the school. It was seen that parent participation in the state school with high SES was higher than that of other schools. Communication and interaction between the fellows were also understood to be higher in this school than in others. As for the private school, it was seen that the parents expect the most out of the teachers and the school, and they usually attend the social activities organized by the school. Teachers and parents think that informative and initiative studies such as meetings and seminars should be organized for parents so as to increase their participation in improving the school. Some participants are of the opinion that expert opinion should consulted about school improvement. The majority of parents want their opinions and suggestions paid attention to about determining the timing of studies concerning themselves. Concerning the time of activities involving family participation, it was understood that the parents in all three schools preferred day time at the weekend. It was understood that a great majority of parents want to be involved in the activities at school and this participation will make them happy. The parents counted the studies and the work that they could do themselves at school as helping to organize social and sports activities, keeping in touch with the school, providing financial support, and helping to improve physical facilities. Several suggestions have been developed in parallel with the results gained from the research.Key Words: Improving school, effective school, family participation, parent support for education, family-school relations.