Meslektaş rehberliği yöntemi`nin uygulanabilirliğine ve etkililiğine ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ilk ve orta okullarda görevli öğretmenlere meslektaş rehberliği kavramını ve bu süreçte uygulanacak olan ders gözlemi yöntemini tanıtarak, öğretmenlerin meslektaş rehberliğinin uygulanabilirliğine ve etkililiğine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Bu amaçla yapılan çalışmada, karma araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmada nicel yöntemlerle elde edilen verilerin, nitel ve deneysel verilerle desteklenerek daha ayrıntılı bir şekilde ortaya konması; yeni bir uygulama olduğu düşünülen meslektaş rehberliğinin güçlü ve zayıf yönlerine, yöntemin uygulanabilirliğine ve etkililiğine yönelik öğretmen görüşlerinin belirlenebilmesi amacıyla, birbirini tamamlayıcı 3 farklı yöntem birlikte kullanılmıştır. Araştırmada nicel yöntemin yanı sıra, nitel yöntemler ve tek gruplu öntest-sontest deney öncesi modeli birlikte kullanılarak karma bir araştırma modeli oluşturulmuştur. Araştırmanın nicel boyutunda; yöntemin uygulanabilirliğine ilişkin bir anket geliştirilerek, ilk ve orta okullarda görevli 357 sınıf ve branş öğretmenlerine uygulanmıştır. Araştırmanın deneysel boyutunda; tek gruplu öntest-sontest deney öncesi modeli kullanılmıştır. Sınıf Öğretmenliği, İngilizce, Fen Bilgisi, Türkçe ve Matematik branşlarında görev yapmakta olan 16 öğretmen araştırmaya gönüllük esasına dayalı olarak katılmış ve yöntemi, bizzat karşılıklı ders gözlemi yaparak, uygulamışlardır. Katılımcıların yönteme ilişkin görüşlerinin, uygulama öncesinde ve sonunda farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla, öntest ve sontest uygulaması yapılmıştır. Gönüllü katılımcılarla uygulama sonunda, yöntemin etkililiğine ilişkin olarak, yarı yapılandırılmış yazılı görüşme ve odak grup görüşmeleri yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, araştırmanın nicel, deneysel ve nitel boyutlarında; meslektaş rehberliğinin özellikle öğretmenlerin mesleki yeterliliklerine, öğretim konulara ilişkin uygulama becerilerine ve meslektaşlar arası ilişkilerin geliştirilmesine olumlu katkılar sağlayacak bir yöntem olduğu; meslektaş rehberliğinin olumlu yönlerinin yanında, öğretmenlerin sınıflarında gözlenmek istememelerinden ve eleştiriye karşı hassas ve kırılgan olmalarından kaynaklanan bir takım sınırlılıklarının da olduğu; erkek katılımcıların yönteme ilişkin bayan meslektaşlarına oranla daha olumlu bir yaklaşım sergiledikleri, yöntemi bizzat ders gözlemi yaparak uygulamış olan katılımcıların, meslektaş rehberliği yöntemini, mevcut rehberlik çalışmalarına kıyasla, daha fazla tercih ettikleri yönünde bulgular elde edilmiştir.

The aim of this study is to determine the views of teachers towards peer observation by introducing the peer observation as a new model to the teachers working at elementary and secondary state schools. In order to support the quantitative findings of the research, and to define the views of teachers towards weak and strong points of peer observation model as well as practicability and effectiveness of the model, a mix research model formed by quantitative, qualitative and pre-experimental research models, was used together in the research. In the quantitative level of the research, a sample survey was improved and applied to 357 teachers working at elementary and secondary state schools. In pre-expremental level of the research, 16 volunteer teachers (Turkish, Mat, Science, English and elementary school teachers) joined the peer observation process and observed their colleagues' lessons. In order to define whether teachers' views were changed or not after the application of peer observation, a single sample pretest-posttest model was applied to 16 volunteer teachers. In the qualitative level of the research, 16 teachers were interviewed individually about the effectiveness of peer observation model by using semi-structured interview model, and a group of 8 teachers were also interviewed by using focus group model. The findings of the study at the quantitative, qualitative and pre-experimental levels indicated that peer observation was viewed as a model that is likely to make contribution especially to professional development and instructional capabilities of the teachers as well as relatitions among the teachers; beside its benefits and positive contribution to professional development of teachers, peer observation model could also have some negative points such as teachers' being reluctant to be observed in their own classes and teachers' being delicate to receiving criticism about their teaching applications; the finding of the study also indicated that the male teachers had more positive attitudes towards peer observation than their female colleagues; and also, teachers who joined the pre-expremental study were more in favour of peer observation model rather than the traditional supervision models.