Türk ve dünya edebiyatlarındaki örnekleriyle edebi akımların öğretimi

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı; edebi akımların ilke ve özelliklerini, metinlerden yola çıkarak örneklendirmektir. Öncelikle edebi akımların geçerli literatürde belirlenmiş ilke ve özellikleri tespit edilmiş ardından bu ilke ve özellikler yine literatürde anılan metinlerden örneklendirilmiştir. Bu araştırmada, edebi akımların ilke ve özelliklerinin kavranılmasının üzerinde durulmuştur. Bu nedenle çalışmanın hareket noktasını; örneklerle metinlerin ilişkilendirilmesi oluşturmaktadır. Örneklerden yola çıkılarak edebi akımların ilke ve özelliklerini belirlenebilmesi için sorulardan yararlanılmıştır. Nitel bir çalışma örneği olan araştırmada literatür taraması tekniği kullanılmıştır. Araştırmada klasisizm, romantizmim, realizm, natüralizm, parnasizm, neo-sembolizm, neo-klasisizm, ünanimizm, empresyonizm, eksperesyonizm, kübizm, fütürizm, dadazim, letrizm, sürrealizm, egzistansiyalizm, postmodernizm edebi akımlarının her bir ilke ve özelliği birer ya da ikişer metinle örneklendirilmeye çalışılmıştır. Türk edebiyatındaki şair ve yazarların etkilendikleri akımlar, Batı edebiyatından örnek metinlerle birlikte gösterilmiştir. Bu örneklendirmelerden yola çıkılarak edebi akımların etkisiyle Türk edebiyatında verilen örneklerde, Batı edebiyatındaki ilke ve özeliklerin birebir alınmadığı, bazı ilke ve özelliklerin Türk kültürüne göre uyarlandığı görülmüştür. Bazı ilke ve özellikler ise Türk edebiyatından örneklendirilememiştir. Bu nedenle edebi akımların ve özelliklerinin 11. sınıf ders kitaplarında olduğu gibi yalnız Türkçe metinler üzerinden gösterilmesi sağlıklı bulunmamıştır. Akımların anlaşılması ilke ve özelliklerinin tam olarak gösterilebilmesi için Batı edebiyatından metin örneklerine de ihtiyaç duyulduğu anlaşılmıştır. Özellikle edebi akımların eğitiminde yalnızca Türk edebiyatından ya da yalnızca Batı edebiyatından örnek metinlerle yetinilmemesi; farklılıkların somut bir şekilde gösterilebilmesi için bu örneklerin bir arada verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

The main purpose of this study is exemplifying the basic principles and characteristics of literary movements based upon the texts. Principally, the literary movements and principles and characteristics are determined in the valid literature and these principles and characteristics are exemplified from the texts received from the literature. In this research, comprehension of the principles and characteristics of literary movements are emphasized. Therefore, the starting point of this study is originated from the association between examples and the texts. Based upon the examples, in order to determine the principles and the characteristics of literary movements, structured heuristic movement (from questions) is benefitted. In this qualitative study, literature scanning technique is used. It is tried to exemplify each of the principles and the characteristics of classism, romanticism, realism, naturalism, parnasism, neo-symbolism, neo-classism, ünanimism, impressionism, expressionism, cubism, futurism, Dadaism, letrism, surrealism, existentialism, postmodernism literary movements by one or two texts. The influential movements on poets and authors in Turkish literature are indicated with the examples from Western literature. Based upon these exemplifying, it is seen that on the examples of Turkish literature with the effect of literary movements, principles and characteristics in Western literature are not taken as original, and certain principles and characteristics are adapted to Turkish culture. Certain principles and characteristics are exemplified from Turkish literature. Therefore, it is not found good to indicate the literary movements and their characteristics as they are in 11th class course books only by giving Turkish texts. In order to the movements to be understood and indicate the principles and characteristics of them, it is seen that Western literature text examples are necessary. The conclusion is reached that especially in education of literary movements, it is required not to content with the sample texts from only Turkish literature or only Western literature, and in order to indicate the differences substantially, these examples should be given together.