Okul yöneticilerinin örgütsel zekâ ve performans değerlendirme algıları arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmanın amacı, okul yöneticilerinin, örgütsel zekâ ile performans değerlendirme algıları arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmada, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma araştırma desenlerinden, açıklayıcı sıralı karma yöntem kullanılmıştır. Nicel boyutta, örgütsel zekâ ve performans değerlendirme ile ilgili iki ölçek kullanılırken, nitel boyutta `Okul Yöneticilerinin Örgütsel Zekâ ve Performans Değerlendirmelerine İlişkin Görüşme Formu` kullanılmıştır. Nicel analizler, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Erzincan il merkezindeki 265 okul yöneticisinden elde edilen verilerle yapılmıştır. Nicel analizlerde, t-testi, ANOVA, Kruskal Wallis-H testi ve yordayıcı korelasyon araştırma modeli baz alınarak basit ve çoklu doğrusal regresyon analizleri yapılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde SPSS ve AMOS programlarından yararlanılmıştır. Nitel veriler ise 10 okul yöneticisiyle yapılan görüşmelerle elde edilerek içerik analizi ile betimlenmiştir. Araştırmada, okul yöneticilerinin örgütsel zekâ ve performans değerlendirme algı düzeyleri ve okul yöneticilerinin bu algılarında cinsiyet, unvan, kıdem, eğitim düzeyi ve okul türü gibi demografik özelliklere göre anlamlı farklılık olup olmadığı incelenmiştir. Yapılan analizlerde cinsiyet, kıdem, eğitim düzeyi değişkenlerinin araştırmanın alt boyutlarında bir etkisinin olmadığı, unvan değişkeninin örgütsel zekâ alt boyutlarından değişim, stratejik vizyon ve okul kültürü boyutları açısından anlamlı farklılık oluşturduğu, performans değerlendirmenin ise tüm boyutlarında anlamlı olarak farklılaştığı tespit edilmiştir. Okul türü değişkeninin ise örgütsel zekâ alt boyutlarından değişim, stratejik vizyon, duygusal zekâ, okul kültürü ve bilgi yönetimi boyutlarında anlamlı farklılık oluştururken, performans değerlendirme alt boyutlarından ise sadece alan bilgisini eğitim öğretime yansıtma ile planlama ve uygulama alanları boyutlarında anlamlı farklılık oluşturduğu tespit edilmiştir. Okul yöneticilerinin, örgütsel zekâ ve performans değerlendirme alt boyutları arasındaki ilişkiyi incelemek için kurulan tüm modeller anlamlı bulunmuş, örgütsel zekâ alt boyutlarının tamamının, performans değerlendirme üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre performansı artırmak için, örgütsel zekâ özelliklerine önem verilmesi gerektiği vurgulanmış ve araştırma sonuçları, yöneticilere ve araştırmacılara yönelik çıkarımlar bağlamında tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Okul Yöneticileri, Zekâ, Örgütsel Zekâ, Performans Değerlendirme,

The purpose of this study is to demonstrate the relationship between principals' perceptions of organizational intelligence and performance assessment. In the study, descriptive sequential mixed method was used from mixed research designs in which quantitative and qualitative research methods were used together. In the quantitative dimension, two scale related to organizational intelligence and performance assessment were used whereas `Interview Form for Principals' Organizational Intelligence and Performance Assessment` was used the qualitative dimension. Quantitative analyzes were made with the data acquired from 265 principals in Erzincan city center in 2014-2015 academic year. Simple and multiple linear regression analyzes were performed based on t-test, ANOVA, Kruskal Wallis-H test and predictor correlation research model in quantitative analysis. SPSS and AMOS programs were used in analyzing the data. Qualitative data were obtained through interviews with 10 principals and defined by content analysis.In the study, it was examined whether there is a significant difference in perception level of organizational intelligence and performance assessment of principals according to demographic characteristics such as gender, title, seniority, education level and school type in principals' perceptions. It was determined that gender, seniority, education level variables had no effect on the subscales of the research, the title variable had a significant difference in terms of change, strategic vision and school culture dimensions from the organizational intelligence subscales, and performance assessment significantly differed in all dimensions. While the school type variable has a significant difference in change, strategic vision and school culture dimensions and knowledge management dimensions from the organizational intelligence subscales, it has been found out that only subscale of the field knowledge from the performance assessment subscales significantly differ in the dimensions of planning and application areas. All the models established to examine the relationship between principals' organizational intelligence and performance assessment subscales were found to be significant, and it was determined that the entire organizational intelligence subscales were a significant predictor of performance assessment. In order to improve performance according to these results, it was emphasized that the characteristics of organizational intelligence should be emphasized and the results of the research are discussed in the context of the implications for managers and researchers.Keywords: Principals, Intelligence, Organizational Intelligence, Performance Assessment