Fen bilgisi öğretmen adaylarının organ nakli ve bağışı konularındaki argümantasyon becerileri, epistemolojik inançları, konu alan bilgileri ve tutumlarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının organ nakli ve bağışı konularındaki argümantasyon becerileri, epistemolojik inançları, konu alan bilgileri ve tutumlarının ne düzeyde olduğunu betimlemek ve bu değişkenlerin arasındaki ilişkiyi yol (path) analizi tekniği ile incelemektir. Araştırmanın modeli, nicel araştırma yöntemlerinden çok faktörlü yordayıcı korelasyonel desene göre tasarlanmıştır. Araştırmanın evreni, Türkiye'deki Eğitim Fakültelerinde öğrenim görmekte olan fen bilgisi öğretmen adaylarından, örneklemi ise 2017-2018 eğitim öğretim yılında İnönü, Cumhuriyet, Adıyaman ve Süleyman Demirel Üniversitelerinde öğrenim görmekte olan ve kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi ile seçilen 487 fen bilgisi öğretmen adayından oluşmaktadır.Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen, `Organ Nakli ve Bağışı Bilgi Testi (ONBBT)`, `Organ Nakli ve Bağışına Yönelik Tutum Ölçeği (ONBTÖ)` ve `Organ Nakli ve Bağışı Argümantasyon Becerisi Envanteri (ONBABE)` kullanılmıştır. Ayrıca fen bilgisi öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarını belirlemek amacıyla Schommer (1990) tarafından geliştirilen, Deryakulu ve Büyüköztürk (2002) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan `Epistemolojik İnanç Ölçeği (EİÖ)` kullanılmıştır. Geliştirilen ölçme araçlarının pilot ve asıl uygulama sürecinde elde edilen veriler, nicel veri çözümleme teknikleriyle analiz edilmiştir. Ölçme araçlarının geçerlilik ve güvenirlik analizleri için TAP madde analiz programı, çıkarımsal istatistik analizleri için ise SPSS 24 paket programı ve yol analizi sürecinde gerekli olan ileri istatistiksel analizler için ise AMOS 21 paket programı ve LISREL 8.7 programı kullanılmıştır.Araştırma kapsamında elde edilen veriler Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) ile analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında kuramsal bilgilere dayalı olarak geliştirilen denemelik model ve bu modelin alternatifi olarak geliştirilen 8 model için 12 hipotez oluşturulmuştur. Yapılan analizler sonucunda bu hipotezlerden 5'i kabul edilmiş 7'si ise reddedilmiştir.Araştırmanın yol analizi sonuçlarına göre, öğrenmenin çabaya bağlı olduğuna inanç, yeteneğe bağlı olduğuna inanç boyutları ile tutum arasında anlamlı bir ilişki olduğu, ayrıca organ nakli ve bağışına yönelik tutum ile organ nakli ve bağışı konusundaki bilgi düzeyinin argümantasyon becerisini pozitif yönde ve anlamlı bir şekilde yordadığı bulunmuştur. Ayrıca öğrenmenin çabaya bağlı olduğuna olan inanç, organ nakli ve bağışına yönelik tutum üzerinden dolaylı olarak argümantasyon becerisini etkilemektedir ve nihai modeldeki tüm (ÖÇBİ, ÖYBİ, ONBBD ve ONBT) değişkenler birlikte argümantasyon becerisindeki değişimin %21'ini açıklamaktadır. Bu araştırma ile oluşturulan modelin yapısal eşitlik modeli kullanılarak çözümlenmesi sonucunda öğrenmenin çabaya bağlı olduğuna olan inanç, öğrenmenin yeteneğe bağlı olduğuna olan inanç, organ nakli ve bağışı bilgi düzeyi ile organ nakli ve bağışına yönelik tutum değişkenlerinin doğrudan ya da dolaylı olarak fen bilgisi öğretmen adaylarının argümantasyon becerilerini etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

The aim of this study is to describe the argumentation skills, epistemological beliefs, subject knowledge levels and attitudes of preservice science teachers about organ transplantation and donation issues and also to investigate the relationship between these variables with path analysis technique. The research model was designed in multi factor predictive correlational design of quantitative research methods. The population of the research was composed of preservice science teacher studying in Education Faculty in Turkey. The research sample consisted of 487 preservice science teacher, selected with convenience sampling, studying in different University of Turkey (Inonu, Cumhuriyet, Adiyaman and Suleyman Demirel) in 2017-2018 academic year.As data collection instruments `Organ Tranplantation and Donation Knowledge Test (OTDKT)`, `Organ Tranplantation and Donation Attitude Scale (OTDAS)` and `Organ Tranplantation and Donation Argumentation Skills Inventory (OTDASI)` developed by the researcher, were used. In order to determine preservice teachers' Epistemological beliefs, `Epistemological Beliefs Scale (EBS)` developed by Schommer (1990) and adopted in Turkish by Deryakulu and Buyukozturk (2002) was used. Data gathered in pilot and main study with developed instruments were analyzed with quantitative data analysis methods. For the validity and reliability of the instruments TAP item analysis program and for the inferential statistical analysis SPSS 24 software were used. For the advanced statistical techniques required in the path analysis, AMOS 21 and LISREL 8.7 were used. Data collected as part of the research were analyzed with Structural Equation Modelling (SEM). 12 hypotheses were constructed for the test model, developed based on theoretical knowledge, and 8 other models, developed as an alternative to the test model. After the research was conducted, 5 out of 12 hypotheses were accepted, and 7 of them were rejected.As a result of the path analysis, it was observed that the variables `belief of learning depends on effort` and `belief of learning depends on ability` with significantly predicted the variable of attitute of preservice science teachers. In addition, it was observed that preservice science teachers' both attitude towards organ transplantation and donation and knowledge levels about organ transplantation and donation with argumantation skills were significantly positively predicted. In addition, the belief of learning depends on effort influences argumentation skills indirectly, mediated by attitude towards organ transplantation and donation. All variables in the final model altogether explains about 21% of the variance of argumentation skills. As a result of the analysis of the model, set by this research, using Structural Equation Modelling, `belief of learning depends on effort`, `belief of learning depends on ability` knowledge levels about organ transplantation and donation and attitude towards organ transplantation and donation variables have a direct or indirect effect on preservice science teachers' argumentation skills.