Akademisyenlerin algıladıkları yıldırma (mobbing) davranışları ile yöneticilerin liderlik davranışları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmayla, akademisyenlerin algıladıkları yıldırma davranışları ile yöneticilerin liderlik davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi, akademisyenlerin algıladıkları yıldırma davranışları ve yöneticilerin liderlik davranışlarının cinsiyet, yaş, medeni durum, unvan, akademik birim, kıdem ve kurumda çalıştığı görev süresi değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.Araştırma 2015-2016 yıllarında ARBİS veri tabanına kayıtlı olan akademisyenlerden ölçme araçlarına yanıt veren 1350 kişiden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak iki farklı ölçme aracı kullanılmıştır. Bunlardan ilki, akademisyenlerin yıldırma davranışları algılarını ölçmek için Leyman'nın geliştirdiği `mobbing tipolojisi`nden yola çıkarak hazırlanan 51 sorudan oluşan yıldırma davranışları ölçeği, ikincisi ise, yöneticilerin liderlik davranışları algılarını ölçmek için yol amaç kuramı yazınından hareketle oluşturulan 17 soruluk liderlik davranışları ölçeğidir. Araştırmadaki verilerin istatistiksel analizinde IBM SPSS 20 versiyonu kullanılarak frekans, ortalama ve yüzdelik hesaplanmıştır. Grupların karşılaştırmasında Bağımsız Gruplar T-Testi, tek yönlü varyans analizi, Kruskal Wallis ve Mann Whitney U testlerinden yararlanılmıştır.Araştırma sonucunda; akademisyenlerin algıladıkları yıldırma davranışları ile yöneticilerin liderlik davranışları arasında zayıf düzeyde negatif anlamlı ilişki ortaya çıkmıştır. Araştırmada akademisyenlerin yıldırma davranışları algısı düşük düzeyde çıkmıştır. Yıldırma davranışlarında yer alan `toplam etki` alt boyutunun akademisyenlerin en fazla etkilendikleri maddeleri içerdiği görülmüştür. Akademisyenlerin yöneticilerin liderlik davranışlarına ilişkin verdikleri yanıtlarda ise orta düzeyde liderlik davranışlarını algıladıkları sonucu çıkmıştır. Bu sonuç, araştırmada temel alınan liderlik teorilerinden durumsal liderlik yaklaşımında, `liderler duruma göre farklı şekillerde davranabilir` ilkesini doğrulayan bir sonuçtur. Liderlik davranışlarının alt boyutlarına bakıldığında emredici liderliğin `katılıyorum` düzeyinde algılandığı görülmüştür. Bu sonuç, literatürde birçok modern liderik yaklaşımıınn ortaya konmuş olmasına karşın ülkemizde hala klasik bir yöntem olan `emredici liderlik` in daha fazla uygulandığını göstermektedir. Liderlik yaklaşımında çıkan sonuç ve yıldırma davranışları ölçeğine verilen cevapların sonucunun değerlendirmesine bakıldığında liderlik davranışının arttıkça yıldırma davranışı algısının azaldığı sonucuna varılmıştır. Araştırma bulguları alan yazındaki çalışmalarla paralellik gösterirken, ileride akademisyenler ve yöneticilerle ilgili yapılacak çalışmalara yol göstermesi açısından önem teşkil etmektedir. Anahtar kelimeler: Akademisyen, liderlik, liderlik davranışları, yıldırma, yıldırma davranışları.

The aim of the research is to investigate the relation between the perception of academics on mobbing behaviors and the leadership behaviors of administrators, and to define whether the relation between the perception of academics on academic mobbing and the leadership behaviors of administrators differentiates according to the variables like gender, age, marital status, title, academic unit, seniority and the duration of seniority at the same institution.The research involves 1350 academics who participated in the survey among the ones registered in ARBIS (Researcher Information System) database in 2015-2016. Two different scales were used in the research as tools for data collection. The first one includes 51 questions and called as 'mobbing behaviors scale' which derived from 'the mobbing typology' scale developed by Leyman in order to measure the academics' perception of mobbing behaviors. The second scale is 'the leadership behaviors scale' consisting of 17 questions derived from the Path and Goal Theory literature review in order to measure the perception of leadership behaviors of administrators.For statistical data analysis in the research, frequency, mean and percentage were calculated by using IBM SPSS 20 version. Independent Groups T-Test, one-way ANOVA, Kruskal Wallis and Mann Whitney U tests were used to compare the groups. The research revealed a weak negative correlation between the mobbing behaviors percepted by the academics and leadership behaviors of the administrators. The perception of mobbing behaviors by the academics measured as low in the research. It is observed that the items that academics influenced mostly by, presented in the sub-dimension of the 'total effect' listed among the mobbing behaviors. In the responses of academics to leadership behaviors, it is measured that the perception of leadership behaviors by the academics are moderate. This result confirming the principle among the situational leadership approach that leaders behaviors can vary in different situations and this is one of the leadership theories that the research based on. When analysing the sub-dimensions of leadership behaviors, it is seen that the mandatory leadership is perceived at the level of `I agree` by the participants of the study. The result displays that even though many modern approaches have been brought forward by the studies, 'mandatory leadership' is still more commonly applied as a classical method in Turkey. When analaysed the results of the leadership approach and the results of the responses to the mobbing behaviors' scale, it was concluded that the perception of mobbing behavior decreasing as the leadership behavior increased. Findings of the research displays parallel data which the previous studies submitted in the field and they are also important in terms of future studies that will be done related with the academics and administrators. Key words: academic, leadership, leadership behaviors, mobbing, mobbing behaviors.