Öğretmenlerin paylaşılan liderlik davranışlarına ve bu davranışların okul müdürlerince uygulama düzeyine ilişkin görüşleri

Abstract

Paylaşılan liderlik, örgütün üst yöneticisi dışındaki kişilere de `hareket etme özgürlüğü / karar verebilme hakkı` tanımayı esas alan bir liderlik biçimidir. Bu çalışmada; öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin paylaşılan liderlik davranışlarının önemli görülme derecesi ile okul müdürlerince sergilenme derecesi arasındaki ilişki ele alınmıştır. Öğretmen görüşlerinin cinsiyet ve mesleki kıdem özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığı irdelenmiştir. Oranlı küme örnekleme yoluyla belirlenen örneklem grubunu, Çanakkale ilinde, 2016-2017 eğitim yılında devlet okullarında görev yapan 360 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışma verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen `Okul Müdürlerinin Paylaşılan Liderlik Ölçeği`, ile toplanmıştır. Bu ölçek; `Gelişim ve İşbirliği`, `Kültür`. `Vizyon ve Sorumluluk` ve `Fırsat ve Olanaklar` olarak adlandırılmış dört faktörlü bir yapıya sahip, güvenilirliği yüksek bir ölçme aracı özelliği taşımaktadır. Verilerin çözümlenmesinde SPPS 21.0 ve AMOS 24.0 istatistik programlarından yararlanılmıştır. ilişkisel tarama modeli esas alınarak desenlenmiş çalışmada; betimleyici istatistikler, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), korelasyon katsayısı analizleri uygulanmıştır. Okul müdürlerinin paylaşılan liderlik davranışlarının önemli görülme ve sergileme düzeyleri ile ilgili olarak, öğretmenlerin cinsiyet değişkenine göre görüşlerinde , dört paylaşılan liderlik boyutunda da anlamlı farklılaşma gözlenmemiştir. Aynı şekilde, öğretmenlerin görüşleri mesleki kıdemleri bakımından da anlamlı bir ortaya koymamıştır. Liderlik davranışlarının sergilenmesi ile ilgili boyutta, 30 liderlik davranışından sadece bir liderlik davranışında öğretmen görüşlerinin farklılaştığı bulunmuştur. Öğretmenlerin, okul müdürlerinin paylaşılan liderlik davranışlarını önemli görme ve okul müdürlerince liderlik yatkınlıkları arasında ilişkilerin güçlü olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Eğitim kurumu olarak okullar, işbirliğinin ve paylaşımın yüksek olmasını gerektirir. Öğretmen ve yöneticilerin bu yönlerden farkındalıklarının geliştirilmesi okulların daha etkili yönetimi ve verimli kılınmasında önemli katkı sağlayacaktır. Çalışmada, bu yönde bir takım önerilerde de bulunulmuştur.

Participative leadership is a style of leadership in which senior executives involves subordinates in decision making/ freedom of action and ground their administration on these. In this study, we dealt with the relation between the level of participative leadership exhibited by the school headmasters and its perceived significance level by the teachers. It has been scrutinized whether teachers' views change in regard their gender and professional seniority. The sample group, designated through proportional set sampling, and consisted of 360 teachers who worked at state schools in Çanakkale province. The data have been gathered by means of `Participative Leadership Scale of School Headmasters`, designed by the researcher. This scale have a four-factor structure which consists of `Development and Collaboration/Cooperation*`, `Culture`, `Vision and Responsibility`, and `Opportunities and Resources`, and it is a highly reliable assessment instrument.SPPS 21.0 and AMOS 24.0 statistics programs have been used in analyzing the data. In this study, which has been based on and figured rational screening model, descriptive statistics, unpaired t test, one-way analysis of variance (ANOVA), coefficient of correlation analysis have been used. In respect of participative leadership exhibited by the school headmasters and its perceived significance level by the teachers, there is no meaningful difference in four-factor leadership dimension according to the variable of gender, likewise the variable of professional seniority. In the dimension of exhibiting leadership behavior, it has been found out that teachers' views differentiated in only one leadership behavior among 30 leadership behaviors. As educational institutions, schools requires high level of cooperation and participation. And developing teachers and administrative awareness in these areas will contribute greatly to the administration and effectiveness of schools. In this study, a few suggestions have been made in these respects.