Türkçe öğretmen adaylarının atasözleriyle değerler eğitimi arasındaki ilişkiyi algılama düzeyleri

Abstract

Geçmişten bugüne gelen bütün değerlerin yarına doğru olarak aktarılması bireyleri bu konuda eğitmekten geçer. Atasözleri değer aktarımında önemli bir araçtır. Öğretmenler atasözlerindeki değer zenginliklerini tespit edip öğrencilere aktarmak için yeterli bilince ve donanıma sahip olmalıdır. Bu araştırmanın amacı, Türkçe öğretmen adaylarının atasözü ve değer kavramlarını algılayışlarını ve bu kavramlar arasındaki ilişki kurma şekillerini değerlendirmektir. Bu araştırma, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma yöntem ve karma yöntem desenlerinden yakınsayan paralel desen kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini Türkiye'de öğrenim gören Türkçe öğretmen adaylarının tümü oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği bölümünde, 2017–2018 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören 1., 2., 3., ve 4. sınıf 263 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada nicel veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen `Türkçe Öğretmen Adaylarının Atasözleriyle Değerler Eğitimi Arasındaki İlişkileri Algılama Düzeyleri Ölçeği (TÖAD)` kullanılmıştır. Araştırmada nitel veri toplama aracı olarak ise görüşme formu kullanılmıştır. Ölçekten elde edilen verilerin analizinde SPSS 21.00 istatistik paket programından yararlanılmıştır. Araştırmada nicel veriler çözümlenirken betimsel istatistik verilerinden frekans (f), yüzde (%), aritmetik ortalama ( ) ve standart sapma ( ) analizi kullanılmıştır. Nitel veriler ise içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Öğretmen adaylarının görüşlerini yansıtmak amacıyla görüşme formundan doğrudan alıntılar yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular sonucunda öğretmen adayları tarafından tercih edilen atasözlerinden yola çıkarak araştırmacı tarafından ilettiği düşünülen altmış değer tespit edilmiştir. Hangi atasözünün hangi değeri karşıladığı ayrı tablolar halinde gösterilmiştir. Araştırmacının belirlediği değer- atasözü tablosunun hemen altında ise öğretmen adaylarının tercih ettikleri farklı değerler ya da değer olarak niteledikleri kavramlar ayrı tablolarla gösterilmiştir. Toplamda 1000 atasözü ifade edilmesine rağmen 276 atasözünün karşısına bir değer tahmininde bulunulmamıştır. Öğretmen adayları; atasözlerinin tanımlarını, olumsuz ifadeleri ve farklı kavramları da değer olarak yazmışlardır. Öğretmen adaylarının ölçek sonuçlarına bakarak atasözleri ve değerler konusunda yeterli oldukları, atasözü-değer eşleştirmesi yapabildiklerini düşündükleri tespit edilmiştir. Fakat araştırmanın nitel kısmında görüşme formu incelendiğinde atasözü dağarcıklarının dar olduğu, sürekli tekrara düştükleri ve çoğu öğretmen adayının değer kavramını doğru bilmediği tespit edilmiştir. Atasözü-değer eşleştirmesini kabul edilebilir şekilde tercih eden öğretmen adaylarının ise büyük çoğunluğunun tasarruf, sorumluluk değerini taşıyan atasözlerini tekrar ettikleri görülmektedir.

Transferring all the values that come from the past to the future is only possible with educating the individuals on this subject. Proverbs are important tools in the transfer of value.Teachers should have sufficient consciousness and knowledge to determine the riches of value in proverbs and transfer them to students. This research has been conducted by using mixed method in which quantitative and qualitative research methods are used together, and convergent parallel pattern which is one of the mixed methods patterns. The universe of the study consists of all of the Turkish language teacher candidates studying in Turkey. The sample of the study consisted of 263 teacher candidates who are freshman, sophomore, junior, senior in Çanakkale Onsekiz Mart University, Faculty of Education, Department of Turkish Language Teaching in 2017 - 2018 academic year. In this research,`Scale for Turkish Teacher Candidates' Levels of Perceiving Relations between Proverbs And Values Education` developed by the researcher as a quantitative data collection tool is used. An interview form was used as a qualitative data collection tool. SPSS 21.00 statistical package program was used to analyze the data obtained from the scale. While the quantitative data were analyzed, frequency (f), percentage (%), arithmetic mean ( ) and standard deviation ( ) analysis were used for descriptive statistical data. Qualitative data were analyzed by content analysis technique. To reflect the views of prospective teachers, quotations were made directly from the interview form.The researcher detected sixty values from the proverbs preferred by teacher candidates, as a result of the findings obtained in the research. Values that are met by proverbs are shown in separate tables. Different concepts qualified values or values preferred by teacher candidates are shown in separate tables below the value - proverb table determined by the researcher. Although a total of 1000 proverbs were expressed, no evaluation could be made about 276 proverbs. Teacher candidates wrote the definitions, negative expressions and different concepts of proverbs as values. However, when the interview form was examined in the qualitative part of the study, it was determined that most of the teachers had narrow proverb knowledge, they were constantly falling into repetition and, most teacher candidates did not know the value concept correctly. It was seen that most of the teacher candidates who prefer proverb - value matching in an acceptable way were repeating proverbs about saving and responsibility.