4. sınıf sosyal bilgiler dersinde değer öğretimine ilişkin öğrencilerin oluşturduğu metaforların incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, 4. Sınıf Sosyal bilgiler dersinde öğrencilerinin değer öğretimi kapsamında seçilen dört temel değerle ilgili oluşturdukları metaforlar incelenerek öğrencilerin değerlere ilişkin görüşlerini belirleyebilmek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Çanakkale il merkezinde bulunan random yolla seçilen 6 ilkokulda 4. Sınıf olarak öğrenimlerine devam eden 540 öğrenci oluşturmuştur. Çalışma nitel araştırma yöntemine uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Öğrencilere uygulanan yapılandırılmış görüşme formlarında belirlenen değerlerle ilgili sorular sorularak o değerle ilgili metafor oluşturmaları istenmiştir. Araştırma kapsamında belirlenen üç okula gidilerek araştırmacı tarafından bu okullarda sosyal bilgiler dersi içinde gözlemler gerçekleştirilmiştir. Görüşme formunda katılımcı öğrencilere belirlenen değeri neye benzettikleri ve benzetme sebepleri sorulmuştur. Öğrencilere uygulanan görüşme formları analiz edilirken araştırma için belirlenen her değer bir kategori olarak ele alınmıştır. Bu kategorilerin içinde yer alan metaforlar belli temalar ve kodlar içerisinde analiz edilmiştir. Veri toplamanın ikinci aşamasında araştırmacı tarafından belirlenen okullara gidilerek ve bir ay boyunca katılımlı gözlem yapılmıştır. Öğrencilere uygulanan görüşme formlarında öğrencilerin oluşturduğu metaforlar incelendiğinde değerleri belli kalıplar içinde ele aldıkları ve değerlere farklı yönleriyle bakamadıkları anlaşılmıştır. `Saygı` kategorisinde en çok yazılan metaforların `büyüklerimiz` ve `sevgi` metaforları olduğu tespit edilmiştir. `Hoşgörü` kategorisinde öğrencilerin oluşturduğu metaforlar yakın çevre, duygu, uyum, yüceltme kodlarına göre sınıflandırılmıştır. `Vatanseverlik` kategorisinde öğrencilerin oluşturduğu metaforlar toplum bilinci, Türk büyükleri, önem ve özgürlük kodlarında sınıflandırılmıştır. `Yardımseverlik` kategorisinde öğrencilerin oluşturduğu metaforlar duygu, yakın çevre, ahlaki değer ve inanç kodları içinde sınıflandırılmıştır. Yine okullarda yapılan gözlemlerde öğrencilerin bir kısmının belirlenen değerleri yansıtmada sorunlar yaşadıkları görülmektedir. Bu durumun öğrencilerin belirlenen değerleri içselleştirmede sorunlar yaşadığını işaret etmekte olduğu söylenebilir. Yapılan gözlemler sonucunda bazı öğrencilerin belirlenen değerleri davranışlarına yansıtma konusunda sorunlar yaşadıkları belirlenmiştir.

In this study, it is aimed to determine the opinions of the students about the values of the four basic values selected in the scope of the value education of the 4th grade social studies course. The study group consisted of 540 students in 6 primary schools randomly selected in Çanakkale city center. The study was carried out in accordance with the qualitative research method. Content analysis is used in data analysis. Students were asked to create a metaphor about the values of the structured interview forms. In the three schools determined within the scope of the study, observations were made by the researcher in the social studies course in these schools. In the interview form the participant students were asked what the value was compared and the reasons for analogy. While analyzing the interview forms applied to the students, each value determined for the research is considered as a category. Metaphors within these categories have been analyzed within specific themes and codes. In the second stage of the data collection, a survey was conducted for one month by visiting the schools determined by the researcher. Metaphors of love and metaphors are the most written metaphors in `Respect` category. The metaphors formed by the students in the `Tolerance` category were classified according to the close environment, emotion, harmony and sublimation codes. The metaphors formed by the students in the `Patriotism` category are classified in the public awareness, Turkish elders, importance and freedom codes. The metaphors formed by the students in the category of `Helpfulness` are classified into emotion, near environment, moral value and belief codes. In the observations made in schools, it is observed that some of the students experience problems reflecting the determined values. It can be said that this situation indicates that students have problems in internalizing the determined values. As a result of the observations made, it was determined that some students had problems in reflecting the determined values to their behaviors.