Okul müdürlerinin liderlik stillerinin ders denetim yeterliklerine etkisi

Abstract

Bu araştırmada öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin liderlik stillerinin ders denetim yeterliklerine etkisi araştırılmıştır. Öğretmen görüşlerinin cinsiyet, kıdem, branş eğitim durumları, görev yaptıkları okul türleri ve yöneticilik tecrübesi değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı irdelenmiştir. Araştırmada liderlik stilleri, `Dönüşümcü Liderlik`, `Sürdürümcü Liderlik`, `Serbest Bırakıcı Liderlik` olmak üzere üç boyutta ele alınırken; ders denetim yeterlikleri, `Dersliğin Eğitim Öğretime Hazırlık Durumu`, `Eğitim Öğretimi Değerlendirme Durumu`, `Mesleki Gelişim Durumu`, `Yönetim İlişkileri Durumu` olmak üzere dört boyutta ele alınmıştır.Araştırma ilişkisel tarama modelinde desenlenmiş, oranlı küme ve seçkisiz eleman örnekleme yoluna gidilmiştir. Araştırmaya 2019-2020 eğitim öğretim yılında Sakarya İline bağlı Adapazarı, Akyazı, Karasu, Kocaali, Serdivan ve Taraklı ilçelerinde yer alan resmi ilkokul, ortaokul ve liselerden seçilen toplam 60 okulda görev yapan gönüllü 540 öğretmen katılmıştır. Araştırma verilerinin toplanması için `Kişisel Bilgiler Formu`, `Okul Müdürleri Liderlik Stili Ölçeği` ve `Okul Müdürünün Denetim Yeterliliği Ölçeği` kullanılmıştır. Çalışmanın veri analizlerinde; frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma istatistikleri ile bağımsız örneklemler -t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA), pearson kolerasyon katsayısı analizi, basit regresyon ve çoklu doğrusal regresyon istatistik işlemleri kullanılmıştır. Öğretmen görüşlerine göre okul müdürleri en yüksek ortalama ile `dönüşümcü liderlik stili`ni sergilemektedir. Bunu `sürdürümcü liderlik stili` ve en düşük ortalama ile `serbest bırakıcı liderlik stili` izlemektedir. Okul müdürlerinin liderlik stillerine ilişkin öğretmen görüşlerinde, eğitim durumları ve yöneticilik tecrübesi değişkeni açısından anlamlı biçimde farklılaşma bulunmazken; cinsiyet, kıdem, branş, görev yapılan okul kademesi değişkenleri açısından anlamlı biçimde farklılaşmalar bulunmaktadır. Öğretmenlerin görüşlerine göre, okul müdürlerinin ders denetim yeterlikleri tüm boyutlar için yüksek bulunmuştur. Okul müdürlerinin ders denetimi yeterliklerine ilişkin öğretmen görüşlerinde cinsiyet, eğitim durumları, yöneticilik tecrübesi değişkenlerinde anlamlı biçimde farklılaşma olmazken; kıdem, branş, görev yapılan okul kademesi değişkenleri açısından anlamlı biçimde farklılaşmalar bulunmaktadır. Okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik stili ile ders denetim yeterlikleri arasında pozitif yönlü yüksek düzeyde, sürdürümcü liderlik stili ile negatif yönlü düşük düzeyde, serbest bırakıcı liderlik ile negatif yönlü orta düzey ilişki bulunmuştur. Sonuç olarak okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik stilini sergilenme düzeyi arttıkça, ders denetimindeki yeterlikleri de yükselmekte; sürdürümcü ve serbest bırakıcı liderlik stillerini sergileme düzeyi arttıkça okul müdürlerinin ders denetim yeterlikleri düşmektedir. Araştırmada elde edilen sonuçlar ışığında uygulayıcılara ve araştırmacılara yönelik önerilerde bulunulmuş, özellikle okul müdürlerine yönelik liderlik stilleri ve ders denetim yeterlikleri hakkında hizmet içi eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesi, yeni seçilecekler için ders denetim yeterliklerine sahip olup olmadıklarının dikkate alınması önerisinde bulunulmuştur.

In this study, the effect of school principals' leadership styles on course supervision competencies was examined based on teachers' opinions. It was examined whether the opinions of the teachers differ by variables such as gender, seniority, the status of the branch education, the type of school they work at and their management experience. In the research, leadership styles are addressed in three dimensions and these are `Transformational Leadership`, `Transactional Leadership`, and `Laissez-faire Leadership`. On the other hand, course supervision competencies are addressed in four dimensions: `Preparation Status of the Classroom for Education`, `Education Assessment Status`, `Professional Development Status`, and `Management Relations Status`.The research was designed using relational survey model and proportional cluster and random sampling method were used. 540 volunteer teachers who were selected from a total of 60 official primary schools, secondary schools, and high schools in Adapazarı, Akyazı, Karasu, Kocaali, Serdivan and Taraklı districts of Sakarya province in the 2019-2020 academic year participated in the study. `Personal Information Form`, `School Principals Leadership Style Scale` and `School Principal's Supervision Competency Scale` were used to collect research data. In the data analysis of the study; frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation statistics and independent samples t-test and one-way analysis of variance (ANOVA), Pearson correlation coefficient analysis, simple regression and multiple linear regression statistics were used. According to the teachers' views, school principals enact `transformational leadership style` with the highest average. This is followed by `transactional leadership style` and `laissez-faire leadership style` with the lowest average. While there was no significant difference in the opinions of teachers about the leadership styles of school principals in terms of their educational status and management experience variable; there were significant differences in terms of variables such as gender, seniority, branch, and school-level served. According to the teachers' opinions, the course supervision competencies of school principals were found to be high for all dimensions. While there was no significant difference in the opinions of teachers about the supervision competencies of the school principals by variables such as gender, educational status, and management experience; there were significant differences in terms of variables such as seniority, branch and school level served. Between the school principals' leadership styles and course supervision competencies; a high level of positive correlation was found with the transformational leadership style, a low level of negative correlation was found with the transactional leadership style, and a negative medium level correlation was found with laissez-faire leadership. Consequently, as the level of school principals' enaction of transformational leadership style increases, their course supervision competencies decrease. On the other hand, as the level of exhibiting transactional and laissez-faire leadership styles increases, the course supervision competencies of school principals decrease. In light of the results obtained in the research, suggestions were made for practitioners and researchers. It was suggested to organize in-service training activities especially about leadership styles and course supervision competencies for school principals and to consider whether the newly elected individuals have course supervision competencies or not.