Astragalus membranaceus L. türünün kök ekstraktının allıum cepa L. ve vıcıa faba L. bitkileri üzerinde genotoksik etkilerinin belirlenmesi

Abstract

Tamamlanan tezde, ülkemizde halk tarafından yaygın bir şekilde kullanılan Astragalus (geven) kök özütlerinin aşırı dozlarının genotoksik etkilerinin bitkisel genotoksisite testleri ile belirlenmesi ve karşılaştırılması amaçlanmıştır.Araştırmada Astragalus kök ekstraktlarını uygulamak için test deneme bitkisi olarak Allium cepa L. ve Vicia faba L. bitki türleri kullanılmıştır. Astragalus bitkisinin farklı dozlardaki genotoksik etkileri kök ucu hücreleri ve mitotik indeks testleri ile belirlenmiştir. Deneme bitkilerine yapılan uygulamalar sonucunda Astaragalus bitkisinin kök özütlerinin farklı dozlarında ve uygulama sürelerinde mitotik indekste (MI) değişim gözlenmiştir. Kök ucu hücre testi sonucunda gözlenen kromozom aberasyonlarında en fazla karşılaşılan anormallikler düzensiz profaz, metafazda tabla kayması, anafazda kutup kayması, kromozom kırıkları ve telofazda kutup kayması olarak görülmüştür.Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, Astragalus özütünün 3 kapsül uygulamasından 48 saat sonra Allium cepa kök uçlarında mitotik indeksteki en fazla düşüş % 60, Vicia faba türünün kök uçlarında 3 kapsül uygulamasından 48 saat sonra mitotik indeksteki en fazla düşüş % 53,95 olarak belirlenmiştir. Aynı şekilde bu grupta A. cepa türünde kromozomal anormalliklerin gözlenme yüzdeleri % 25 düzensiz profaz, %37 anafazda kutup kayması, %32 metafazda tabla kayması, % 26 telofazda kutup kayması olarak belirlenmiştir. V. faba türünde kromozomal anormalliklerin gözlenme yüzdeleri % 34 anafazda kutup kayması, % 28 metafazda tabla kayması, % 33 telofazda kutup kayması olarak belirlenmiştir.Çalışmamızın sonucunda, Astragalus'un tıbbi bitki olarak doğadan toplanarak tüketilmekte olan ve piyasada farklı firmalara ait olarak ticari formda hap şeklinde satılmakta olan preparatlarının kullanımında artan dozların ve kullanım sıklığının model bitkiler üzerinde sitotoksik ve genotoksik etkiye neden olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle bu tür bitki özütlerinin kullanımında bilinçli olunması ve doz aşımına gidilmemesinin gerekliliği ortaya konulmuştur.Anahtar sözcükler: Astragalus, Genotoksisite, Allium cepa, Vicia faba, Kök Ucu Hücreleri Testi, Mitotik İndeks

In this thesis, it is aimed to determine and compare the genotoxic effects of overdose of Astragalus (geven) root extracts which are widely used by the public also in our country with plant genotoxicity tests.In our research, Allium cepa L. and Vicia faba L. plant species were used as model plants for applying Astragalus root extracts. Genotoxic effects of Astragalus at different doses were determined by root tip and mitotic index tests.As a result of the application to the experimental plants, Changes in mitotic index (MI) were observed at different doses and exposure times of Astragalus root extracts.The most common abnormalities observed in chromosome aberrations as a result of root tip test were irregular prophase, table shift in metaphase, pole shift in anaphase, chromosome fractures and pole shift in telophase.Compared to the control group, the maximum decrease in mitotic index in Allium cepa was 60 % after 3 capsule administration of Astragalus extract, and the maximum decrease in mitotic index was 53.95 % in 48 hours after 3 capsule administration in Vicia faba.Likewise, the percentage of chromosomal abnormalities observed in A. cepa was 25 % irregular prophase, 37 % anaphase shift, 32% metaphase shift, and 26 % telophase shift.The percentages of chromosomal abnormalities in V. faba were determined as polar shift at 34 % anaphase, table shift at 28 % metaphase, and polar shift at 33 % telophase.As a result of our research, it has been determined that increasing doses and frequency of daily use of Astragalus which are collected from nature and commercial sold as a pill belonging to different companies can cause cytotoxic and genotoxic effects on model plants.Therefore, the necessity of being conscious and not overdosing in the use of such plant extracts has been demonstrated.Keywords: Astragalus, Genotoxicity, A. cepa, V. faba, Root Tip Test, Mitotik İndex