Türkiye`de döviz kuru ve ekonomik büyümenin enerji ithalatı üzerindeki etkileri

Abstract

Enerjinin tarihi insanlık tarihi kadar eski olmasına rağmen ekonomik faaliyetlerde ağırlığı Sanayi Devrimi ile artmıştır. Avrupa'da 18. ve 19. yüzyıllarda yeni keşiflerin üretime katkısı ve buhar gücüyle çalışan makineler Sanayi Devrimini başlatmış ve bu süreçte önemi artan enerji, 1973 yılında yaşanan Petrol Krizi ile bilim dalı haline gelmiştir. Günümüzde gelinen noktada büyümenin ve kalkınmanın temellerinden olan enerji, sanayileşme ve nüfus artışına paralel daha fazla talep edilmektedir. Enerji kaynaklarının yeryüzünde dengesiz dağılım göstermesi enerji girdisinin ticarileşmesine neden olmuştur. Bu nedenle enerji, enerjiyi arz eden ve talep eden ülkeler arasında hem ticari hem de stratejik öneme sahiptir. Ülkelerin kalkınma düzeylerini de belirleyen enerji, ekonomiler için ciddi bir finansal maliyet oluşturduğundan ülkelerin enerji politikaları benimsemesi ve enerjiyi elde etme mücadelesi her geçen gün önemini artırmaktadır. Ülkelerin yerli enerji kaynaklarının enerji talebini karşılayamadığı durumda kaçınılmaz olan enerji ithalatı, enerji bağımlılığını artırmakta ve bu da politik bağımsızlığı tehlikeye sokmaktadır. Türkiye gibi enerji bağımlılığı yüksek ülkelerde bağımlılığı azaltmaya ve enerji ithalatını artıran unsurları araştırmaya yönelik çalışmalar önem arz etmektedir. Bu çalışmada, ithalat fonksiyonu çerçevesinde reel enerji ithalatı incelenmiştir. Uygulama yöntemi olarak, Johansen Eşbütünleşme Testi ve Vektör Hata Düzeltme Modeli kullanılmıştır. Çalışmada toplam reel enerji ithalatı bağımlı değişken, reel gayri safi yurtiçi hasıla ve reel efektif döviz kuru endeksi bağımsız değişken olarak kullanılmıştır.

Although the history of energy is as old as that of humanity, its role in economic activities became more substantial after the Industrial Revolution. The contribution of new discoveries in Europe in 18th and 19th centuries and the steam-running machines triggered Industrial Revolution and energy, whose significance increases throughout the process, became a scientific field along with the Oil Crisis in 1973. As of today, energy has become one of the fundamentals of development and improvement and is now demanded much more parallel with industrialization and population growth. The unbalanced distribution of energy resources on earth has caused the commercialization of energy input. For this reason, energy has commercial and strategic significance for both energy-supplying and demanding countries. Since energy, which determines the development levels of countries, is a serious financial cost for the economies, the adoption of energy politics by countries and the struggle for obtaining energy are increasing every day. Inevitable energy imports increase energy dependency when countries fail to meet energy demands of domestic energy sources, which in turn threaten political independence. The studies trying to reduce energy dependency in countries like Turkey with high energy dependency and to analyze things that promote energy imports are of crucial importance. In this study, real energy imports are examined in the framework of import function Johansen Co-integration Test and Vector Error Correction Model are used as the implementation method. In the study, real gross domestic product and the real effective exchange rate index were used as independent variables whereas total real energy imports dependent variable.