Sanal gerçeklik temelli öğrenme ortamının yangın güvenliğine yönelik davranışsal becerilerin gelişimine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, temel yangın güvenliği becerilerinin öğretimine yönelik sanalgerçeklik temelli bir öğrenme ortamının geliştirilmesi ve bu ortamın ortaokul düzeyindeöğrenim gören öğrencilerin ikametgâh yangınlarına yönelik temel davranışsal becerileriningelişimi üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Bu çerçevede bireylere çeşitli tehlikedurumlarına yönelik güvenli davranışsal beceriler kazandırmak amacıyla kullanılandavranışsal beceri eğitimi yöntemi ve sanal gerçeklik teknolojisi sentezlenerek SanalGerçeklik Temelli Davranışsal Beceri Eğitimi (SG-DBE) modeli önerilmiştir.Keşfedici durum çalışması yönteminin kullanıldığı araştırma 9-12 yaş aralığındaki 10öğrenci ile birlikte yürütülmüştür. Araştırma kapsamında geliştirilen Sanal GerçeklikTemelli Yangın Güvenliği Eğitimi (SANYAN) ortamında tasarlanan yangın senaryolarıüzerinden katılımcılara sanal gerçeklik gözlüğü ve joystick ile temel yangın güvenliğineyönelik davranışsal beceri eğitimi verilmiştir. SG-DBE çerçevesinde katılımcılarındavranışsal becerilerindeki değişimler ve sanal ortamda edinilen davranışların gerçekyaşam koşullarına transfer edilebilirliği incelenmiştir.Araştırma sonucunda katılımcıların SG-DBE öncesinde genellikle yangın ortamındakalma ve yangın ile etkileşime girme şeklinde davranışlar sergilerken SG-DBE sonrasındabinayı terk etme ve yetişkinlerden yardım istemeye yönelik davranışlar sergilediklerigörülmüştür. Sanal gerçeklik ortamları üzerinden gerçekleştirilecek beceri eğitimlerindekatılımcıların davranışsal beceri kazanımı düzeyleri ile sanal gerçeklik ortamları tarafındansunulan bulunuşluk hissi arasında pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir. SG-DBE ile verileneğitimlerde sanal ortamda edinilen davranışsal beceriler gerçek uygulama ortamında dasergilenebilmiştir. Ayrıca katılımcıların sahip olduğu duyuşsal özelliklerin uygulamalardasergileyecekleri davranışlar üzerinde etkili olmaktadır.Araştırmada önerilen SG-DBE modeli ile geleneksel davranışsal beceri eğitimlerininyenilikçi bir teknoloji olan sanal gerçeklik yaklaşımı ile birleştirilerek yüksek düzeyde riskiçeren veya gerçekte uygulanması zor olan beceri eğitimleri için kullanılabilir nitelikteolacağı düşünülmektedir.

The aim of this study is to develop a virtual reality-based learning environment forteaching basic fire safety skills and to evaluate the impact of this environment on thedevelopment of basic behavioral skills of secondary school students. In this context,Virtual Reality-Based Behavioral Skills Training (VR-BST) model has been proposed bysynthesizing behavioral skills training method and virtual reality technology which areused to provide individuals with safe behavioral skills towards various dangeroussituations.The research using the exploratory case study method was conducted with 10students aged 9-12 years. Participants were trained about behavioral skills related tobasic fire safety with HMD and joystick on fire scenarios designed in the Virtual RealityBased Fire Safety Training (VR-FST). The development of the behavioral skills of theparticipants in the framework of VR-BST and the transferability of the behaviors acquiredin the virtual environment to the real-life conditions were examined.At the end of the research, it was observed that participants exhibited behaviorssuch as staying in fire environment and interacting with fire before VR-BST, whileexhibiting behaviors towards leaving the building and asking for help from adults after VRBST. It was determined that there was a positive relationship between the behavioral skillsand the presence of the virtual reality environments. In the trainings given with VR-BST,the behavioral skills acquired in the virtual environment were exhibited in the realenvironment. Moreover, it affects the behaviors of the affective features of theparticipants. In addition, the characteristics of the participants have an impact on thebehaviors.With the proposed VR-BST model, it is thought that the traditional behavioral skillstraining will be combined with the virtual reality approach and can be used for skillstraining that is highly risky or difficult to implement in real life.