İlkokul 4. sınıf düzeyinde doğal sayılarla ilgili rutin ve rutin olmayan problemlerin öğrenim ve öğretim durumları

Abstract

Okul matematiğinin hedeflerinden biri, bilimsel ve analitik düşünmenin başlangıç aşaması olan problem çözücü bireyler yetiştirmektir. Ancak ilkokul öğrencilerinin, problem çözmede zorluklar yaşadıkları ve istenilen seviyede olmadıkları bilinmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, ilkokul 4. sınıf seviyesinde doğal sayılar konusuyla ilgili rutin ve rutin olmayan problemlerin öğretim ve öğrenim durumlarını tespit etmektir. Amaca uygun olarak betimsel araştırma yaklaşımlarından durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Veriler, Trabzon ili Ortahisar ilçesinde bulunan bir ilkokulun 4. sınıfında 2017-2018 öğretim yılında öğrenim gören 30 öğrenciden ve sınıf öğretmeninden elde edilmiştir. Bu doğrultuda, alan notları, ders gözlemleri, dokümanlar ve açık uçlu matematik problemleri kulllanılarak veriler toplanmıştır. Kurumsal tanımayı belirlemek için Matematik dersi öğretim programı, 4. Sınıf Matematik ders kitabı incelenmiş ve problem çözme öğretiminin yapıldığı 29 Matematik ders saati gözlenmiş, alan notları tutulmuştur. Bireysel tanımayı ortaya çıkarmak için öğrencilerden rutin ve rutin olmayan 15 açık uçlu Matematik problemini çözmeleri istenmiştir. Veriler, ekolojik yaklaşım ve praksiyolojik yaklaşım kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, 4. sınıf Matematik kurumunda, rutin problemlerin oluşturduğu `doğal sayılarla toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemi becerisi`, `başlangıç durumunda değeri bilinmeyen doğal sayıyı bulma işlemi becerisi` rutin olmayan problemlerin oluşturduğu `doğal sayılarla verileri yeniden organize etme ve ilişkileri görme becerisi`, `sınıflandırma becerisi gerektiren problemi çözmek` şeklindeki talep tiplerinin yer aldığı tespit edilmiştir. Talep tiplerinin problem türlerine göre dengeli bir şekilde dağılmadığı, rutin problemlerin öğretimine daha fazla yer verildiği ve kullanılan tekniklerin çeşitliliğinin yetersiz olduğu ortaya çıkmıştır. Sonuçlara dayanarak, başlangıç durumunda değeri bilinmeyen doğal sayıyı bulma becerisi gerektiren rutin problemlere, bununla birlikte doğal sayılarla, verileri yeniden organize etme ve ilişkileri görme becerisi, sınıflandırma becerisi gerektiren rutin olmayan problemlere ders kitaplarında daha fazla yer verilmesi önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: İlkokul Matematik Dersi, Problem Çözme, Öğrenme-Öğretme Durumları, Didaktiğin Antropolojik Kuramı

One of the objectives of school mathematics is to raise problem-solving individuals who are the initial stages of scientific and analytical thinking. However, it is known that primary school students have difficulties in problem solving and are not at the desired level. In this context, the aim of this study is to determine the teaching and learning status of routine and non-routine problems related to natural numbers at the 4th grade level of primary school. In accordance with the aim, the case study method was used from descriptive research approaches. The data were obtained from 30 students and classroom teachers in the 4th grade of a primary school in Ortahisar, Trabzon. In this context, data were collected by using field notes, course observations, documents and open-ended math problems. In order to determine the institutional recognition, the mathematics lesson program, the 4th grade mathematics textbook was examined and 29 mathematics lesson hours were studied and field notes were kept. In order to reveal individual recognition, students were asked to solve 15 routine and non-routine open-ended math problems. Data were analyzed using the ecological approach and the praxeological approach. As a result of the study, it was detected some demand types in the 4th grade mathematics institution such as the ability to collect, subtract, multiply and divide with the natural numbers created by the routine problems, `the ability to find the natural number with unknown value in the initial case`, `the ability to reorganize and visualize data with non-routine natural numbers` and `to solve the problem requiring classification skills`. However, it has been revealed that demand types are not distributed in a balanced way according to the problem types, the teaching of routine problems is given more space and the variety of techniques used is insufficient. Based on the results of the research, it is recommended to give more space to routine problems that require the ability to find the natural number with unknown value in the initial case, the ability to re-organize the data and to see the relationships with the natural numbers, to give more space to non-routine problems requiring classification skills in the textbooks.Key Words: Primary School Mathematics Course, Problem Solving, Learning-Teaching Situations, Anthropological Theory of Didactics