Ortaokul öğrencilerindeki gelecek beklentilerinin açıklanmasında okula bağlılık ve okul yaşam kalitesinin rolü

Abstract

Gelecek beklentisi, bireylerin kendi geçmişlerinden veya tecrübelerinden yola çıkarak oluşturdukları geleceğe dair duygu, düşünce ve endişeleridir. Bireylerin gelecek beklentilerinin oluşmasında ergenlik döneminin ve okul yaşantılarının önemli olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin gelecek beklentilerinde okul yaşam kalitesi,okula bağlılık ve akademik başarının yordayıcı rollerini incelemek amaçlanmaktadır. Bu amacın yanında gelecek beklentisinin; cinsiyet, aylık gelir, anne-baba eğitim düzeyi ve ebeveyn tutumları gibi çeşitli değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir.Bu çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden olan korelasyon ve nedensel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma grubunu Erzurum ili Karaçoban ilçesinde öğrenim gören 701 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu, Ergen Gelecek Beklentileri, Okul Bağlılığı, Okul Yaşam Kalitesi ölçekleri kullanılmıştır. Gelecek beklentisinin açıklanması için okula bağlılık, okul yaşam kalitesi ve akademik başarının dahil edildiği çoklu doğrusal regresyon modelinin anlamlı olduğu görülmüştür. Bu sonuca göre öğrencilerin okul yaşam kaliteleri ve okula bağlılık düzeyleri gelecek beklentilerini anlamlı düzeyde yordamaktadır. Bunun yanı sıra öğrencilerin gelecek beklenti düzeylerinin ortaokul öğrencilerinin gelecek beklentisinde cinsiyet değişkenine göre `İş ve Eğitim`, `Evlilik ve Aile` alt boyutlarında erkeklerin lehine; `Din ve Yaşam` alt boyutunda ise kızların lehine anlamlı bir farklılaşma olduğu bulgulanmıştır. Ebeveyn tutumlarını `destekleyici ve hoşgörülü` ile `koruyucu` olarak algılayan öğrencilerin `iş ve eğitim` ile `din ve yaşam` alanlarındaki gelecek beklenti puanları ebeveynlerinin tutumlarını `dengesiz` ve `kararsız` olarak algılayanlardan anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur. Gelecek beklentisinin `İş ve Eğitim` alt boyutunda yüksek aylık gelire sahip olanların düşük aylık gelire sahip olanlardan anlamlı bir düzeyde yüksek olduğu tespit edilmiştir. Baba eğitim seviyesi yüksek olan öğrencilerin `İş ve Eğitim` ile `Din ve Yaşam` alanlarındaki gelecek beklentilerinin daha olumlu olduğu görülmüştür. Araştırma sonucunda okula ve aileye bağlı değişkenlerin öğrencilerin gelecek beklentileri üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Araştırmadan elde edilen sonuçların, alanla ilgili bilimsel sonuçların yanı sıra ergenlerle yapılacak önleyici ve problem çözücü rehberlik çalışmalarına anlamlı katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

The future expectation is emotion, thought and concern individuals have based on their previour lifes or experiences. It is known that the puberty and the school lifes are important to shape the future expectations of the individuals. The purpose of the study is to examine the predictive role of the quality of schoo life, commitment to school and the academic success over the future expectation of the middle school students. Besides this purpose, the future expectation related to the different variants like gender, monthly income, the parents' educational level and the parental attitudes was studied.The correlation and the causal research methods which are among the quantitative research methods are used in this study. The research group consists of 701 middle school students in Karaçoban of Erzurum. The scales of the personal information form, the adoescents' future expectations, commitment to school and the quality of school life were used. It is seen that the multiple linear regression model including commitment to school, the quality of schoo life and the academic success is meaningful for explaining the future expectation. According to this result, the quality of students' school life and the level of commitment to school predict the future expectation meaningfully. Besides this event, it is proved that the levels of the middle students future expectation are very different according to the factor of gender; while the categories of 'job and education','marriage and family' are advantage for boys; the category of 'religion and life' is advantage for girls. It is found that in the areas of 'job and education' and 'religion and life'. The score of the future expectation of the students' whose parents' attitudes are 'supportive and tolerant' and 'protector' is very higher than that of the students' whose parents' attitudes are unbalanced and undetermined. It is noticed that the future expectation of people in the dimension of 'job and education' who have high monthly income is very higher than that of people who have low monthly income. It is seen that in the areas of 'job and education' and 'religion and life', the future expectations of the students' whose fathers have high education level are very positive. In the result of the study, it is seen that the variants depending on the school and parent are very effective on the future expectation of the students. It is thought that the results of the study will substantially contribute the preventive and problem solver guidance works done with the adolescents besides the scientific results.