Fizik öğretmenlerinin yenilenen öğretim programına uyumunu geliştirmeye yönelik mentörlük uygulamalarının tasarlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi

Abstract

Mentörlük çok eski tarihlerden itibaren kullanılan bir eğitim modelidir. Günümüz dünyasında özellikle de 1980'lerden itibaren birçok farklı disiplinde kullanılmaktadır. Bu farklı disiplinler arasında tıp, finans sektörü, öğretmen eğitimi gibi birçok farklı alan yer almaktadır. Buradan hareketle çalışmanın amacı; öğrenci merkezli öğrenme yaklaşımlarına dayanan öğretim programlarını uygulayacak fizik öğretmenlerine mentörlük desteği vererek gelişimlerini desteklemek ve bu uygulamaların etkilerini ve ülkemiz koşullarında uygulanabilirliğini ortaya koymak olarak belirlenmiştir.Oluşturulan bu çalışmada öğretmenlere mentörlük desteği veren ve 3 aşamadan oluşan bir mentörlük modeli oluşturulmuştur. İlk aşamada öğretmenlerin ihtiyaçları tespit edilmiştir. İkinci aşamada tespit edilen ihtiyaçlar doğrultusunda öğretmenlere sekiz hafta boyunca alanında uzman akademisyenler tarafından mentörlük desteği verilmiştir. Üçüncü aşamada ise mentörlük desteğinin sürekliliğinin tespiti için gözlemler yapılmıştır. Oluşturulan bu mentörlük modelinde araştırmanın doğasına uygunluğu açısından ortama müdahale etme olanağı veren didaktiksel mühendislik araştırma modeli tercih edilmiştir. Çalışmada üç gönüllü fizik öğretmeni ile çalışılmıştır. Öğretmenlerin, mentörlük modelinin ilk aşamasında ortalama 8 saat, ikinci aşamasında ortalama 16 saat ve son aşamasında da ortalama 8 saat dersleri gözlenip kayıt altına alınmıştır. Öğretmenlerin gözlenen dersleri daha önceden belirlenen Ders Değerlendirme Formu ile analiz edilmiştir. Öğretmenlerin ikinci aşamada ders gözlemlerinden sonra doldurdukları Ders Özdeğerlendirme Ölçekleri, belirlenen temalar doğrultusunda analiz edilmiştir. Yine mentörlüğün sekiz hafta süren ikinci aşamasında mentörlük seansların sonunda öğretmenler tarafından doldurulan yansıtıcı günlükler kullanılmış ve belirlenen temalar doğrultusunda analiz edilmiştir. Sekiz hafta süren mentörlük seansları betimsel şekilde analiz edilerek hem mentörler hem de öğretmenlerin gelişimi açısından incelenmiştir. Mentörlük desteği verilen öğretmenlere ait sınıflardaki öğrencilerin akademik başarı değişimlerinin hangi ölçüde olduğunun tespit edilmesi için Bloom taksonomisinden yararlanılarak fizik akademik başarı testleri vasıtasıyla analiz edilip istatiksel olarak incelenmiştir. Bir başka veri toplama aracı olarak da mentörlük uygulamalarına ilişkin hem mentörlerle hem de öğretmenlerle mülakatlar gerçekleştirilmiştir.Elde edilen bulgular ışığında mentörlük uygulamalarının öğretmenlerin hem akademik hem de mesleki gelişimlerine katkı sağladığı görülmüştür. Öğretmenlerin özellikle de ihtiyaç analizin yapıldığı ve bu analizlerde daha çok öğretmen merkezli yaklaşımlara sahip oldukları tespit edilmiş ve uygulamalarla beraber derse giriş faaliyetlerinde (selamlama, güdüleme ve dikkat çekme), ders içi materyal ve etkinlik hazırlamada, derslerinin didaktiksel yapılarının gelişiminde ve öğrenci merkezli yaklaşımlarda gelişim gösterdikleri saptanmıştır. Ayrıca öğretmenlere ait gözlenen sınıflarda öğrencilere ait akademik başarının arttığı tespit edilmiştir. Mentörlük desteği sayesinde öğretmenlerin gelişim gösterdiği saptanmış fakat uygulamaların sona ermesinden sonra bitirilen mentörlük desteği ile öğretmenlerdeki gelişimin gerileme gösterdiği belirlenmiştir. Mentörlük desteğinden daha iyi sonuçlar almak ve öğretmenlerde daha kalıcı davranışlar oluşturmak için uygulama süresinin uzatılması ve farklı disiplinlerdeki öğretmen eğitiminde kullanılması önerilmiştir.Anahtar Kelimeler: Mentörlük Uygulamaları, Öğretmen Eğitimi, Fizik Öğretim Programı

The mentoring is an educational model that has been used since ancient times. It has been used in many different disciplines especially from 1980s to today's world. These disciplines include many different fields such as medicine, financial sector, teacher training. The aim of this study; to support their development by providing mentoring support to physics teachers who will implement teaching programs based on new learning approaches and to demonstrate the effects of these practices and their applicability in the conditions of our country.In this study, a mentoring model consisting of 3 stages was created which provides mentoring support to teachers. In the first stage, it was determined the needs of the teachers. In the second stage, In line with the needs identified, teachers were given mentoring support by academicians who are experts in their fields during eight weeks. In the third stage, observations were made to determine the continuity of mentoring support. In this mentoring model, the didactical engineering research model which has the opportunity to interfere with the nature of the research was preferred. In this study, three volunteer physics teachers which at least 10 years of experience were studied. Teachers' courses, in the first stage of the mentoring model, average 8 hours, in the second stage average 16 hours and in the last stage average 8 hours were observed and recorded. The observed lessons of the teachers were analyzed with the previously determined Course Evaluation Form. In the second stage of mentor modeling after observations, the Course Self-Assessment Scales which completed by the teachers were analyzed in accordance with the determined themes. In the second phase of the mentoring process which lasted for eight weeks, Reflective Diaries filled by the teachers at the end of the mentoring sessions were used and analyzed according to the identified themes. The eight-week mentoring sessions were analyzed descriptively for the development of both mentors and teachers. The academic achievement changes of the students in the classes of the teachers who were given mentorship support were studied and analyzed statistically by means of physical achievement tests which were also taken into consideration by Bloom taxonomy. As another data collection tool, interviews were conducted with both mentors and teachers about mentoring practices.In the light of the findings, it has been seen that mentoring practices contribute to both academic and professional development of teachers. It was determined that teachers showed improvement especially in the course introduction activities (greeting, motivation and attention), in-course material and activity preparation, development of didactical structures of their courses and student-centered approaches. In addition, it has been found that academic achievement is increased in the observed classrooms of teachers. Thanks to the mentoring support, it was determined that the teachers showed improvement but after the mentoring that ended with the separation phase, the improvement in teachers showed a decline. In order to get better results from mentoring support and to create more permanent behaviors for teachers, it has been proposed to extend the application period and use it in teacher education in different disciplines.Keywords: Mentoring, Teacher Training, Physics Curriculum