Kanser, şizofreni ve alzheimer hastalarının bakım vericilerinde travma sonrası gelişimin incelenmesi

Abstract

Kanser, şizofreni ve alzheimer gibi kronik hastalıklar, hastada olduğu kadar bakımverici rolünü üstlenen yakınlarında da travmatik yaşantılara yol açarak, bakımvericileri olumsuz etkilemektedir. Araştırma, `Kanser, şizofreni ve alzheimerhastalarının bakım vericilerinde travma sonrası gelişimin incelenmesi` amacıylatanımlayıcı olarak yapılmıştır. Çalışmanın evrenini, Eskişehir OsmangaziÜniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nin Psikiyatri, Nöroloji ve Medikal OnkolojiPoliklinikleri'ne ayaktan başvuran hastaların bakımlarını yürüten primer bakımvericileri oluşturmuştur. Çalışmanın örneklemini ise 15 Ağustos 2016 / 15 Kasım2016 tarihleri arasında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'ninPsikiyatri, Nöroloji ve Medikal Onkoloji Poliklinikleri'ne başvuran kanser, şizofrenive alzheimer hastalarının bakımlarını yürüten ve çalışmaya katılmayı kabul eden,180 hasta yakını oluşturmuştur. Çalışmada veriler, bakım vericilerin sosyodemografikve bakım verme ile ilgili bazı özelliklerini içeren bir anket formu ile`Travma Sonrası Gelişim Ölçeği` kullanılarak, bakım vericilerle yüz yüze görüşmeyolu ile elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde; verilerin normal dağılımgösterip göstermediğine Shapiro-Wilk normallik testi ile bakılmıştır. Çalışmadaveriler normal dağılım göstermediğinden bağımsız iki grup karşılaştırmalarındaMann-Whitney U testi, ikiden fazla bağımsız grup karşılaştırmalarında ise Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır. Ölçek alt boyutları ve toplam puanları arasında ilişkininyönünü ve gücünü test etmek için ise Spearman korelasyon analizi yapılmıştır.Çalışma sonucunda; bakım vericilerin travma sonrası gelişim ölçeği toplam puanortalamaları incelendiğinde, kanser hastalarının bakım vericilerinin travma sonrasıgelişim toplam puan ortalamalarının 52.01±18.32; Alzheimer hastalarının bakımvericilerinin 47.48±11.00; şizofreni hastalarının bakım vericilerinin ise 31.33±14.25olduğu, yani travma sonrası gelişim toplam puan ortalamalarına göre, travma sonrasıgelişimin, kanser hastasının bakım vericilerinde en yüksek, şizofreni hastalarınınbakım vericilerinde ise en düşük düzeyde olduğu saptanmıştır. Bakım vericilerin2travma sonrası gelişim ölçeği alt boyutlarına göre puan ortalamaları incelendiğindeise; genel olarak ölçek alt boyut puan ortalamalarının yine kanser hastalarının bakımvericilerinde en yüksek, şizofreni hastalarının bakım vericilerinde ise en düşükdüzeyde olduğu saptanmıştır. Travma sonrası gelişme kavramı, meydana gelenolumsuz yaşam olayları ile mücadele sonrasında gelişen kişinin problem çözmeyetilerinde ve pozitif düşünme becerilerinde gelişme, kendine güven duygusundaartış, kendini ifade etme yeteneğinde gelişme gibi `kişisel güçlenme` dedenilebilecek pozitif yönde olan ruhsal değişimleri ifade ettiğinden, sağlık hizmetleriiçerisinde, çalışma sonucumuzdan da yola çıkarak, özellikle şizofreni hastalarınınbakım vericilerini bu boyutlarda güçlendirecek hizmetlerin planlanması vesunulmasının önemli olduğunu düşünmekteyiz.Anahtar Kelimeler: Kanser, Şizofreni, Alzheimer, Bakım vericiler, TravmaSonrası Gelişim

Chronic diseases such as cancer, schizophrenia and Alzheimer cause traumaticexperiences in the patient as well as the relatives who take on the role of a caregiver,and negatively affect the caregivers. The study was performed as a descriptive studyto `investigate post-traumatic progression in caregivers of cancer, schizophrenia andAlzheimer's patients`. Target population of the study comprises the primarycaregivers of the patients admitted to the ambulatory care of Psychiatry, Neurologyand Medical Oncology Outpatient Clinics of Eskişehir Osmangazi University Facultyof Medicine. Sample of the study comprises 180 caregivers of cancer, schizophreniaand Alzheimer's patients admitted to Psychiatry, Neurology and Medical OncologyOutpatient Clinics of Eskişehir Osmangazi University Faculty of Medicine between15 August 2016-15 November 2016, who agreed to participate in the study. The datain the study was obtained through a survey form that includes somesociodemographic and caregiver characteristics of the caregivers using `Post-Traumatic Improvement Scale` and with face-to-face interviews with the caregivers.In the analysis of the data, to check whether the distribution of the data is normal,Shapiro-Wilk normality test was used. Since the data in the study does not have anormal distribution, Mann-Whitney U test was used to compare two independentgroups whereas Kruskal-Wallis test was used to compare more than two independentgroups. To test the direction and power of the correlation between the subdimensionsand total scores of the scale, Spearman correlation analysis was used. At the end ofthe study, when the mean of the total scores were analyzed, it is found that meantotal score of post-traumatic improvement of caregivers of cancer patients was52.01±18.32; of Alzheimer's patients was 47.48±11.00; of schizophrenia patients was31.33±14.25, which means that post-traumatic improvement was the highest incaregivers of cancer patients, and the lowest in caregivers of schizophrenia patients.4When the mean scores are examined according to the caregivers post-traumaticdevelopment scale sub-dimensions; In general, the scale subscale avarage scoreswere found to be the highest in caregivers of cancer patients and the lowest incaregivers of schizophrenia patients. Since the concept of post-traumaticimprovement represents positive emotional changes that can also be regarded as`personal empowerment`, such as the growth in problem solving and positivethinking skills of the person after negative life experiences and struggles, increasedself-esteem, improvement in the ability to express oneself, within the healthcareservices and based on the results of our study, we propose that services which wouldempower the caregivers of schizophrenia patients in particular should be planned andpresented.Keywords: Cancer, Schizophrenia, Alzheimer's, Caregivers, post traumaticimprovement