Çocuk acil servisine ev kazası nedeniyle başvuran 0-6 yaş grubu çocuk ebeveynlerinin ev kazalarına yönelik güvenlik önlemlerini tanılama durumlarının belirlenmesi

Abstract

Çocukluk dönemi ev kazaları hem Türkiye'de hem dünyada önemli bir sağlık problemidir. Araştırmanın örneklemini İstanbul'da bir eğitim araştırma hastanesinde 0-6 yaş grubunda çocuğu bulunan ve gönüllü olmayı kabul eden, okuma yazma bilen 126 anne oluşturmuştur. Araştırmanın verilerini toplamak için '0-6 Yaş Çocuklarda Annenin Ev Kazalarına Yönelik Güvenlik Önlemlerini Tanılama Ölçeği', Çocukların Sosyo-demografik Özelliklerine Yönelik Tanımlayıcı Form ve Annelerin Sosyo-demografik Özelliklerini ve Uygulamalarını Tanımlayıcı Form kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde istatistik paket programı kapsamında, Shapiro-Wilk normallik testi, Mann-Whitney U testi ve Kruskal-Wallis testleri kullanılmıştır. Araştırmaya alınan çocukların %55,6'sının 1-3 yaş arasında, %52,4'ünün kız, %36,5'inin ilk çocuk olduğu belirlenmiştir. Anneler çocuklarının %85,7'sinin hareketli olduğunu, %46.0'ının zehirlenme yaşadığını, %27,8'inin son altı ayda ev kazası geçirdiğini ve son altı ayda ev kazası geçirenlerin %57,0'ının düşme deneyimlediğini belirtmiştir. Annelerin %49,2'sinin 30 yaş ve altında, %51.5'inin eğitim durumunun ilköğretim, %42,0'ının eşinin 31-39 yaşları arasında ve %42,9'unun eşinin eğitim durumunun ilköğretim olduğu belirlenmiştir. Ailelerin %84,9'unun çekirdek aile yapısında olduğu, %96,8'inin il merkezi/ilçede yaşadığı ve %58,5'inin yaşadığı konutun soba ile ısındığı bulunmuştur. Annelerin yanık durumunda buz uygulama (%38,7), ilaç/temizlik maddesi vb. ile zehirlenme durumunda sağlık kuruluşuna götürdükleri (%77,6) belirlenmiştir. Yine annelerin düşme durumunda hastaneye %46,5'ı ve yabancı cisim aspirasyonu durumunda da %54,2 oranı hastaneye başvurduklarını belirtmiştir. Çalışmaya alına annelerin ev kazalarına karşı güvenlik önlemlerini tanılama ölçeği puanları 65,82±17,24 olarak belirlenmiştir. Annelerin 0-6 yaş grubu çocuklarda ev kazalarını önlemeye ilişkin güvelik önlemlerini tanılama ölçeği puan ortalamalarının çocuğu 1-3 yaş arasında, cinsiyeti erkek, yabancı cisim aspirasyonu yaşamış, ilk çocuk, planlanmayan gebelik ile doğmuş, üç ve üstü kardeşe sahip, kendine ait odası olmayan, hareketli ve son altı ayda kaza geçirmeyen çocukların annelerinde daha düşük olduğu bulunmuştur (p>0,05). Annelerin 0-6 yaş grubu çocuklarda ev kazalarını önlemeye ilişkin güvenlik önlemlerini tanılama ölçeğinden aldıkları puanların 30 yaş ve altında, lise mezunu, çekirdek ailede yaşayan, çocuğu gün içinde yalnız bırakmayan, ev kazalarından korunmaya ilişkin eğitim alan ve ev kazalarından korunmaya ilişkin eğitim almak istemeyenlerde daha düşük olduğu belirlenmiştir (p>0,05). Annelerin 0-6 yaş grubu çocuklarda ev kazalarını önlemeye ilişkin güvenlik önlemlerini tanılama ölçeğinden aldıkları puanların ev kazalarından korunmak için tedbir almayanlarda daha yüksek olduğu ve farkın istatistiksel olarak da önemli olduğu saptanmıştır (p=0,042). Ev kazalarından korunmak için ebeveynlere özellikle annelere ilk müdahale için ilk yardım eğitimi verilmesi önerilmektedir.Anahtar kelimeler: Ev kazası, 0-6 yaş çocuk, ebeveyn, güvenlik önlemleri.

Childhood home accident is a major health problem both in Turkey and World. The study sample consisted of 126 mothers whose children were in the Educational Research Hospital in İstanbul because of any home accident, and who were willing to volunteer, could read and write. 'Scale for Mothers Identification of Safety Measures Against Home Accidents for Children of 0-6 years age group', the Descriptive Form of Socio-Demographic Characteristics of Children and Mothers were used to collect the data. For evaluation of data; statistical package program, Shapiro-Wilk normality test, Mann-Whitney U test and Kruskal-Wallis tests were used. It is found that of the children; 55,6% were between 1-3 years old, 52,4% were girls and 36,5% were the first children. Mothers stated that 85,7% of the children were active, 46,0% were poisoned, 27,8% had a home accident in the last six months, and 57,0% of those who had a home accident in the last six months experienced a fall. It was determined that 49,2% of the mothers were 30 years old or younger, 51,5% of them were graduated from primary education, 42,0% of their husbands were between 31-39 years old and 42,9% of them were graduated from primary education. Also, 84,9% of the families had the elementary family, 96,8% were living in the province center / district and 58,5% of them were using stove for heat. Mothers stated that they applied ice (38,7%) in the case of burns and brought their children to the health facility (77,6%) when poisoning with drugs / cleaning materials were taken. Besides, 46,5% of the case of falls and 54,2% of cases of foreign body aspiration were referred to the hospital by mothers. It is determined that mothers score mean for security measures identification scale was 65,82±17,24. Scale score means were lower in mothers who had 1-3 years old, boy and exposed to foreign body aspiration children. Also, for children who was the first baby, planned child, had three or more sibling, had no room for her/himself, did not have an accident in the last six months, scale score means of mothers were found low (p> 0,05). However, scale score means of mothers who were between 30 years and under, graduated from high school, didn't leave children as alone at home, were teached about home accidents and didn't want to take education about home accidents were lower than others (p> 0,05). Scale score means were higher in mothers who did not take measures to protect from house accidents and the difference was statistically significant (p = 0,042). It is suggested that first aid training should be given to parents, especially for mothers, to prevent home accidents.Key words: Home accident, 0-6 year old child, parent, security measures.