Doğuma hazırlık eğitiminin perinatal anksiyete düzeyi, doğum korkusu ve bağlanmaya etkisi

Abstract

Bu araştırma doğuma hazırlık eğitiminin perinatal anksiyete düzeyi, doğum korkusu ve bağlanmaya etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma doğuma hazırlık sınıfından mezun olan ve olmayan kadınların yukarıda bahsedilen parametreler yönünden karşılaştırması amacıyla yarı deneysel ve prospektif türde planlanmış ve uygulanmıştır. Araştırmanın evrenini; Doğu Marmara Bölgesinde, bünyesinde gebe okulu bulunan 5 Hastanenin, antanetal polikliniğine 2018 yılında başvuran primigravid kadınlar oluşturmuştur. Örneklemini ise çalışmaya katılma kriterlerine uygun olan ve doğum öncesi, doğum ve doğumdan 6 hafta sonrasında yapılan tüm görüşmeleri tamamlayabilen, 117 çalışma ve 82 kontrol grubu olmak üzere toplam 199 kadın oluşturmuştur. Araştırmanın istatistiksel analizlerinde frekans, bağımsız örneklem ve bağımlı örneklem t testleri kullanılmıştır. Verilerin analizinde kullanılan güvenirlik analiz değerleri 0,821 ila 0, 934 arasında saptandı. Çalışma ve kontrol grubundaki gebelerin sosyodemografik değerlendirmesinde, yaş, eğitim seviyesi ve ortalama aylık gelir düzeyleri yönünden istatiksel farklılık saptanmadı. Eğitim başlangıcındaki gebelik haftası, doğumdaki gebelik haftası ve bebeklerin doğum ağırlıkları yönünden gruplar arasında istatiksel farklılık saptanmamıştır. Eğitim alan grubun sezaryen doğum oranı %28 iken, almayan grubun % 39'u sezaryenle doğum gerçekleştirmiştir (p< 0.05). Değerlendirilen parametreler yönünden yapılan karşılaştırmalar sonucunda eğitim alan gebelerin postpartum 1. günde ve 6. haftada Beck anksiyete düzeyi, Edinburgh depresyon riski düzeyi ve doğum korkusu düzeyleri, eğitim almayanlara göre önemli oranda düşük bulunmuştur (p<0.05). Maternal bağlanma yönünden postpartum 6. haftada yapılan değerlendirmede gebe eğitimi alanlarda bağlanma düzeyi, almayanlardan belirgin düzeyde fazladır (p<0.05). Ancak prenatal bağlanma düzeyleri yönünden gruplar arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır (p>0.05). Aktif travay esnasında da anksiyete yönünden de gruplar arasında farklılık bulunamamıştır (p>0.05). Sonuç olarak gebe eğitim sınıfında alınan eğitim anne adayının doğum önce ve sonrasında anksiyete ve doğum korkusunu azaltmakta, ayrıca doğum sonrasında anne bebek bağlanmasını arttırmaktadır. Bu bulgulara karşın gebe eğitim programımız aktif travay anksiyetesini azaltamamıştır. Aktif travay anında ve postpartum klinikte ilk gün izlemi sırasındaki anksiyetenin azaltılması için, standart gebe eğitim programlarına psiko-eğitim metodları eklenebilir. Ayrıca gebelerin doğuma hazırlık eğitici eğitimi almış olan ebelerle bireysel doğum odalarında, eş,aile veya güvendiği birinin desteğiyle doğum yapabilmeleri de faydalı olabilir. Gebe eğitimi sırasında gebelerin eğitim sırasında doğumhane ortamını ziyaret edebilmesi, doğumu yaptıracak olan ebenin travay ve doğum sürecinde sadece tek gebe ile ilgilenebilmesi sağlanabilmelidir. Doğum sonrasında da anne ve bebeğin klinikteki bakımı için yine bireysel odalarda, özelleşmiş destekçilerden yardım alınmalıdır. Son olarak tüm doğumhaneler, yeterli sayıda sertifikalı sağlık personeliyle birlikte anne dostu doğum üniteleri haline getirilmelidir. Anahtar kelimeler: Anksiyete, prenatal eğitim, doğum, doğum korkusu, ebelik, gebe eğitimi, prenatal bağlanma, maternal bağlanma.

The purpose of this work is to acknowledge and compare the effects of Childbirth Education Programme on perinatal anxiety level, the fear of childbirth and the maternal bonding in women who attended childbirth education programme or not. Study planned and conducted prospectively with the aforementioned parameters by semi-experimental style. Pregnant women who pregnancy follow-ups and deliveries completed by five different hospitals located in the eastern Marmara region during year 2018 constitute the universe of the study group. Pregnant women who accept voluntarily to participate in the study and provide required conditions included into the study sample. All participants completed perinatal survey form, first entrance scales and also completed delivery and 6th postpartum week meeting questionnaries. Study finished with 199 women; 117 study and 82 control women.Frequency Sample, Independent Sample t- Test, and Paired Sample t-Test are used for statistical analyses. The reliability analysis values which used to analyse the data changed between 0,821 and 0, 934. There were no difference in terms of age, education and monthly income levels between study and control groups. There were no statistical difference in terms of pregnancy periods at the beginning of childbirth education programme, delivery weeks and newborn weights. Caesarean section rate in pregnant women who attended childbirth education programme classes or not were 28 and 39 percent respectively (p< 0.05). Beck anxiety scores, Edinburgh depression scores and fear of delivery levels which evaluated during the postpartum first day and sixth weeks postpartum were found less in women who attended childbirth education programme (p<0.05). Maternal bonding levels which evaluated 6th weeks postpartum were significantly higher in study group (p<0.05). On the other hand prenatal bonding levels were not different between the groups (p>0.05). Anxiety scores during the childbirth travail were also not different between the study and control groups (p>0.05). As a conclusion, childbirth education programme lowers postpartum anxiety and fear of childbirth and improves postpartum sixth weeks maternal bonding. Despite these findings our childbirth education programme could not reduce travail anxiety. In order to lessen the anxiety and fear during travail and to lessen the postpartum first day anxiety in the clinic follow-up, psycho-teaching methods may be incorporated into the standart childbirth education programme. The support of trusted spouse, friend or relative and also continuous specialized midwife support during travail, delivery and postpartum first day should be helpful. It would also be helpful for the women to visit delivery rooms during education programme and to have a specialised midwife during the travaille and delivery. Mother and her baby should have a special room and also specialized supporter for postpartum follow-ups during their hospital stay. Lastly all delivery units should be converted to maternal friendly delivery units with adequate and certified medical personnel.Key Words: Antenatal Education, Anxiety, Childbirth, Fear of Childbirth, Prenatal Education, Prenatal Bonding, Maternal Bonding.