İlkokul müdürlerinin çatışma yönetim stratejilerinin öğretmen algılarına göre incelenmesi

Abstract

ÇatıĢma gerek bireysel gerekse örgütsel hayatın kaçınılmaz bir gerçeği olarakgörülmektedir. ÇatıĢmanın olumsuz olduğu kadar olumlu sonuçları da vardır. ÇatıĢmanınsonuçlarının olumlu ya da olumsuz olması onun kaynağının doğru bir biçimde anlaĢılması veçatıĢmanın uygun yöntemlerle ele alınmasına bağlıdır. Örgütlerde ve özelliklede insan öğesininön planda olduğu eğitim örgütlerinde çatıĢmanın doğru analiz edilebilmesi ve iyiyönetilebilmesi için insanı ve onun davranıĢlarına yön veren kiĢilik özelliklerini tanımanın,çatıĢma yöneticisi için oldukça önemli olduğu söylenebilir. Okul müdürlerinin kullandıklarıçatıĢma yönetimi stilleri nasıl bir dağılım göstermektedir? Okul müdürlerinin tümleĢtirme, ödünverme, hükmetme, kaçınma, uzlaĢma gibi yönetme stillerini kullanma düzeyleri nedir? SorularıaraĢtırmanın amacını oluĢturmaktadır. AraĢtırmada okul müdürlerinin kullandıkları çatıĢmayönetimi stilleri ile kiĢilik özelliklerinin betimlenmesi amaçlandığı için bu amaca en uygunmodel olan tarama modeli kullanılmıĢtır. AraĢtırmanın verileri Gaziantep ili ġahinbey veġehitkamil ilçesi sınırları içinde bulunan 25 ilköğretim okulu öğretmenlerine anket uygulamasıyoluyla elde edilmiĢtir. AraĢtırmada bir adet veri toplama aracı kullanılmıĢtır. Rahim (1983)tarafından geliĢtirilen ve GümüĢeli (1994) tarafından Türkçe‟ye uyarlanan ROCI-II ÇatıĢmaEnvanteri 28 soru ve TümleĢtirme, Ödün verme, Hükmetme, Kaçınma ve UzlaĢma adı verilenbeĢ faktörden oluĢmaktadır. AraĢtırmadan elde edilen verilerin analizinde SPSS 15 bilgisayarprogramı kullanılmıĢtır. Verilerin çözümlenmesinde aritmetik ortalama, standart sapma, vb.betimsel istatistik tekniklerin yanı sıra ikili küme karĢılaĢtırmalarında parametrik istatistiktekniklerinden „Varyansları EĢit Bağımsız Gruplar için t-testi, ikiden fazla kümekarĢılaĢtırmalarında ise „Tek Yönlü Varyans Analizi(ANOVA) tekniklerinden yararlanılmıĢtır.AraĢtırma sonucunda okul müdürlerinin çatıĢma yönetimi stillerini kullanma dereceleri arasındaokul büyüklüğüne göre anlamlı fark olduğu görülmüĢtür. YaĢ, mesleki kıdem, branĢ, öğrenimdurumu ve çalıĢtığı okuldaki görev süresi değiĢkenleri açısından anlamlı fark olduğugörülmemiĢtir. Öğretmenlerin müdürlerin çatıĢma yönetim stratejilerine iliĢkin algılarınınaritmetik ortalaması incelendiğinde en yüksek ortalamaya (X=3,261) sahip boyut`TümleĢtirme`. En düĢük ortalamaya (X=2,526) sahip boyut ise `Hükmetme` boyutudur. Diğerstratejilerin ortalaması ise; uzlaĢma (X= 3,148), kaçınma (X= 3,095) ve ödün verme (X=2,807)‟olarak görülmüĢtür.Anahtar Sözcükler: Okul Yönetimi, çatıĢma yönetimi, çatıĢma türleri

Conflict is considered as an unavoidable fact of both individual and organizational life. Ithas favorable outcomes as well as unfavorable ones. Whether the outcomes of conflict arefavourable or unfavourable depends on understanding its source accurately and approaching itwith appropriate methods. It can be stated that it is very important for conflict managers torecognize human and his personality traits which are shaping behaviours in order to analyze andmanage the conflict accurately in organizations – especially in educational organizations inwhich human is in the foreground. How do conflict management styles being used by schoolprincipals vary? What is the degree of school principals‟ usage of management styles such asintegrating, compromising, dominating, avoiding and obliging? These questions set the aim ofthe research. So that it is aimed to determine the conflict management styles of school principalsand their personality traits, the most appropriate model for this aim, survey model is used. Datawas collected by conducting a poll to 25 primary school teachers working in Gaziantep, inġahinbey and ġehitmkamil. It is used one data collection tool in research. ROCI-II ConflictInventory, which is developed by Rahim(1983) and adapted to Turkish by GümüĢeli(1994),consists of 28 question and 5 factors named Integrating, Compromising, Dominating, Avoidingand Obliging. SPSS 15 software was used to analyze the data. In addition to descriptivestatistical techniques such as arithmetic mean and standard deviation, in paired clustercomparisons, one of the parametric statistical techniques, „t-test for Independent Groups withEqual Variance‟ and in multiple cluster comparisons „One-Way Analysis of Variance(ANOVA) were used. The results of research indicate that there is significant difference indegree of using conflict management style between school principals according to school size.There isn‟t significant difference according to age, seniority, branch, educational backgroundand length of service at school they work in. When the arithmetic mean of teachers‟ perceptionof conflict management styles of their principals is analyzed, it is the dimension of „integrating‟that has highest mean (X=3,261). The lowest mean is dominating (X=2,526). The means ofother dimensions are analyzed as; obliging (X=3,148), avoiding (X=3,095) and compromising(X=2,807).Keywords: School management, conflict management, conflict types.