Engelli çocuğa sahip olan kadınların tükenmişlik duyguları ve evdeki çocukla ilgili iş bölümü arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, engelli çocuğa sahip annelerin tükenmişlik duygu düzeylerinin saptanması ve bu düzeyle evdeki çocukla ilgili iş bölümü arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla örneklem olarak Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı rehabilitasyon merkezlerine devam eden engelli çocuğa sahip bir grup anne çalışmaya alınarak tükenmişlik düzeyleri ve çocukla ilgili iş bölümü düzeyleri araştırılmıştır. Katılımcı annelerin çocuklarının engel grupları incelendiğinde; 39'unun (%59,1) zihinsel, 17'sinin (%25,8) bedensel, 10'unun (%15,2) zihinsel ve bedensel olarak dağıldığı dikkat çekmektedir. Katılımcı annelerin 18'i (%27,3) 30 yaş ve altı, 24'ü (%36,4) 31-40 yaş, 24'ü (%36,4) 40 üstü yaş grupta yer almaktadır. Genel ortalamaları incelendiğinde; olumsuz değerlerden `duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşma` ile `genel tükenmişlik` düzeyleri düşük iken `kişisel başarı` ve `iş bölümü` düzeyi yüksek olarak saptanmıştır. Araştırmaya katılan engelli çocuğa sahip annelerin tükenmişlik ve iş bölümü düzeylerinin eğitim durumuna, çocuğun engel durumuna, engelli çocuğun yaşına, çocuk sayısına, engelli çocuğu dünyaya getirmeyi dileme durumuna göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelendiğinde, istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılaşma olmadığı saptanmıştır. Engelli çocuğa sahip annelerin tükenmişlik ve iş bölümü algı düzeylerinin çocuğun eğitim durumuna göre kişisel başarı ve iş bölümü alt boyutlarında anlamlı bir farklılaşma belirlenmiştir. Gelir düzeyi en düşük olanlarda en yüksek tükenmişlik ortalaması olduğu sonucu önemlidir. Duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşma ve genel tükenmişlik düzeyi intihar etmeyi düşünenlerde daha yüksektir. Sadece iş bölümü boyutunda gözlemlenen farklılaşma evli olanların lehinedir. Genel tükenmişlik düzeyi arttıkça duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşma düzeylerinin de arttığı; benzer şekilde genel tükenmişlik düzeyi arttıkça kişisel başarı düzeyinin de arttığı saptanmıştır. Bu bulgu; annelerin genel tükenmişlik düzeylerinin yüksek olmasına rağmen ev içerisindeki düzeni devam ettirme adına çabalamalarının göstergesidir. Annelere özellikle yer verilmesi gerektiğini belirttikleri gibi evdeki iş bölümünün önemini vurguladıkları dikkat çekmektedir. Bu doğrultuda, iş bölümü ve tükenmişlik düzeylerinin ilişkili oluşu, alanyazınla uyumla olmakla beraber hipotezleri de desteklemektedir.

The aim of this study is to determine the burn-out in mothers with handicapped children who attend rehabilitation centers affiliated with the Ministry of Education, and to study the relationship between sharing of work on the child's care at home. When the handicap level of the children were assessed, it is worth noting that 39 of them (59,1%) were mentally, 17of them (25,8%) were physically, 10 of them (15,2%) were both physically and mentally handicapped. 18 of the participating mothers (27,3%) are 30 years old and younger,24 of the participating mothers (36,4%) are 31-40,24 of the participating mothers (36,4%) are above 40. When the general mean variables are studied, it can be seen that the negative values `emotional burnout and desensitization` and `general burnout` are low, `personal achievement` and `sharing of chid's care` levels are high. When the burnout and sharing of child's care of mothers with handicapped children were studied with respect to the child's handicap level, the child's age, the number of children, the desire to give birth to the handicapped child, no meaningful differentiation in terms of statistics were found. A meaningful differentiation was found in the mothers' burnout emotions and perceived labor division, with respect to personal achievement and sharing of child's care sub groups. It is important to note that the highest burnout average was observed in families of low income. Emotional burn-out and desensitization along with general burn-out levels are higher in people who are contemplating suicide. Only sharing of child's care is in favor of married mother for differentiation. It was determined that the emotional burn-out and desensitization increased with general burn-out, and in a similar manner, the personal achievement level increases with general - This finding is a sign of the mothers trying to maintain the household, despite their high burn-out. It is also worth noting that the stress on sharing of child's care. In this light, the relation between sharing of child's care and burn-out levels is consistent with literature, and supports the hypotheses.