1 Mart 2003 Başbakanlık Tezkeresi`nin reddedilme nedenleri

Abstract

11 Eylül 2001, dünyanın hamisi rolündeki ABD'nin, Pentagon ve Dünya Ticaret Merkezi gibi stratejik kurumlarına düzenlenen saldırı olması nedeniyle son derece önemli bir tarihtir. Yaşanan saldırılar neticesinde güvenlik politikaları ve stratejilerinde değişikliklere giden ABD idaresi, İslami terör örgütlerinin ve onlara destek veren Irak'ın dünya barışını tehdit ettiğini iddia etmiştir. Bu doğrultuda Saddam Hüseyin yönetimini sonlandırmak mefkûresiyle Irak'a savaş açan ABD, Türkiye'den yardım talep etmiştir. Askeri işbirliği başta olmak üzere ekonomik ve siyasi olarak Türkiye'den destek talep eden ABD'nin bu taleplerine cevap verilebilinmesi için TBMM'nin onayına sunmak üzere bir Başbakanlık tezkeresi hazırlanmıştır. 1 Mart 2003 günü TBMM tarafından oylanan Irak tezkeresi salt çoğunluğa ulaşılamadığı için reddedilmiştir. İşte bu çalışmada 1 Mart 2003 Başbakanlık Tezkeresi'ne, AKP Hükümeti'nin müspet karşılık vermesine rağmen TBMM tarafınca olumlu karşılık verilmemesinin nedenleri araştırılmış, buradan hareketle elde edilen veriler ışığında gelecek dönemlere bir bakış açısı kazandırmak amaçlanmıştır. Tezde süreç analizi tekniği kullanılmış olup, elit görüşlerden gelen alıntılar ve ikincil kaynaklardan yararlanılmıştır. Ayrıca tezde istatistiki bilgi ve veriler kullanılmış olsa da temel olarak nitel metot kullanılmıştır.Tezkereye destek verilmesiyle elde edilecek ekonomik kazançların yanı sıra özellike terör örgütü PKK kapsamında, Türkiye'nin güvenlik ve istiktarının sağlanması amacıyla, AKP Hükümeti tezkereye olumlu yaklaşsa da tezkere kabul edilmemiştir. Literatür taramaları ve mülakatlar neticesinde, tezkerenin reddedilmesinde birden çok unsurun etkili olduğu görülmüştür. Irak Savaşı'nın BM meşruiyetine sahip olmaması başta olmak üzere ABD'ye duyulan uluslararası tepki, AKP Hükümeti'ndeki tecrübe ve lider eksikliği gibi nedenler tezkerenin reddedilmesinde önemli rol oynamıştır. Bunların yanı sıra TSK'nın tezkereye yönelik muğlak tutumu da tezkere kararında etkili olmuştur. Nitekim tüm bu sebepler neticesinde, tezkereye olumlu bakan AKP'de dahi muhalif bir cenah oluşmuş ve tezkere, 250 ret oyuna karşılık 264 kabul oyu çıkmasına rağmen Anayasa'nın 96. Maddesi uyarınca salt çoğunluğa ulaşılamadığı için kabul edilmemiştir. Anahtar kelimeler: Türkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Irak Cumhuriyeti, Irak Savaşı, Terör, Tezkere, Müzakere

September 11, 2001 is an extremely important date since it's the time of the attack of the world's patron US's strategic institutions such as the World Trade Center and Pentagon. As teh result of the attacks, USA administration undergoing various alterations over security policies and staretegies, claimed that Islamic terror organizations and Iraq that supported them threatened the world peace. In this context, the ideals of Saddam Hussein's government to end the war on Iraq, the US has asked for help from Turkey. A Prime Minister's permit to be submitted to Grand National Asembly of Turkey's approval for military cooperation, especially in economic and political support from Turkey that the United States was prepared to respond to this demand. On March 1, 2003 Iraqi permit that was voted by the Grand National Assembly of Turkey was rejected for failure to reach a simple majority.Although AKP government approached in a positive manner towards the permit, to ensure the security and stability of Turkey, in particular the scope of terror organization PKK, as well as the economic profit by supporting the permit, it was not accepted. As a result of the literature reviews and interviews, it has been seen that various elements were effective over the rejection of the permit. Particularly the absence of UN legitimacy in the war of Iraq, the international reaction towards USA, and lack of experience and leaders in AKP government have played important roles in the rejection of the permit. As well as the ambiguous stance of the Turkish Armed Forces for the permit has also been effective in the permit decision. In fact, as a result of all these reasons, there occurred an opposing flank even in facing positive towards permit of AKP, and despite the permit had 250 nay votes and 264 affirmative votes, concerning the Article 96 of the Constitution, it was not accepted for failure to reach a majority.In this study, the reasons why positive response was not given by Grand National Assembly of Turkey despite AKP government's affirmitive response to March 1, 2003 permit, acquiring an insight into future periods with the light of the data derived is aimed. The process analysis technique is used in the thesis, excerpts from elite opinion, and secondary sources were used. In addition, though statistical information and data were used in the thesis, mainly qualitative methods were used.Key Words: Rebublic of Turkey, United States of America, Republic of Iraq, Iraq War, Terrorism, Memorandum, Negotiation