Para politikası aracı olarak faiz koridorunun etkinliği: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası örneği

Abstract

Global kriz sonrası, görülen aşırı finansal oynaklığa daha etkin müdahale edebilmek amacıyla geleneksel olmayan para politikası araçlarına ihtiyaç duyulmuştur. Geleneksel olmayan para politikası araçları merkez bankalarının beklenmeyen durumlar karşısında piyasalara daha hızlı ve etkin bir şekilde müdahale edebilmelerine olanak sağlamıştır. Bu çalışmada faiz koridoru sistemi incelenerek döviz kuru kanalı üzerindeki etkinliğinin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamak amaçlanmıştır. Bu kapsamda çalışmada ilk olarak para politikası araçlarında 2008 küresel kriz sonrasındaki süreçte yaşanan değişim ve bu değişimin nedenleri araştırılmıştır. Daha sonra seçilen örnek merkez bankalarının faiz koridoru stratejileri incelenmiştir. TCMB'nin 2010 yılı sonlarından itibaren kullanmaya başladığı faiz koridoru aracının oluşturulan yeni sistemde uygulanma amacı ve TCMB hedefleri incelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde TCMB'nin finansal istikrarı desteklemek amacıyla uyguladığı faiz koridoru sistemi 2010-2018 dönemi için aylık veriler kullanılarak döviz kuru etki kanalı araştırılmıştır. Veri seti olarak, gecelik borç alma faiz oranı, faiz koridoru genişliği, reel efektif döviz kuru, M3 para arzı, BIST 100 endeksi aylık ortalama kapanış değerleri, enflasyon yıllık yüzde değişim oranları ve gecelik borç verme faiz oranı kullanılmıştır. Analiz için Eviews 10 programı kullanılmıştır. VAR modeli kurularak, Vektör hata düzeltme modeli (VEC) yapılmıştır. Çalışma sonucunda, değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin varlığı tespit edilerek, Granger nedensellik analizi yapılmıştır. Faiz koridoru aracının para politikası hedeflerini gerçekleştirmek için Merkez Bankasına daha esnek ve etkin olma avantajı sağladığı görülmüştür. VAR analizi bulgularına göre, Merkez Bankasının finansal istikrarı desteklemeye yönelik uyguladığı faiz koridoru aracının döviz kuru kanalı üzerinde iktisadi literatürü destekler nitelikte etkili olduğu saptanmıştır.

After the global crisis, unconventional monetary policy instruments were needed to effectively intervene in the excessive financial volatility. Non-traditional monetary policy instruments have enabled central banks to respond to markets faster and more effectively in the face of unexpected situations. In this study, the interest rate corridor system has been examined to contribute to a better understanding of its effectiveness on the exchange rate channel. In this context, first of all, the changes in the monetary policy instruments in the post-2008 crisis period and the reasons for this change were investigated. Then, the interest rate corridor strategies of selected central banks were examined. The purpose of the implementation of the interest rate corridor instrument, which the CBRT started to use since the end of 2010, and the targets of the CBRT were examined. In the last part of the study, the interest rate corridor system implemented by the CBRT to support financial stability is analyzed using the monthly data for the 2010-2018 period. The data set used the overnight borrowing interest rate, interest rate corridor width, real effective exchange rate, M3 money supply, monthly average closing values of BIST 100 index, annual percentage change rates of inflation and overnight lending interest rate. Eviews 10 program was used for analysis. VAR model is established and Vector error correction model (VEC) is made. As a result of the study, long-term relationship between the variables was determined and Granger causality analysis was performed. It was seen that the interest rate corridor instrument provided the Central Bank with the advantage of being more flexible and effective in order to realize its monetary policy targets. According to the findings of VAR analysis, the interest rate corridor instrument implemented by the Central Bank to support financial stability was found to be effective in supporting the economic literature on the exchange rate channel.