Siyaset teorisinde çifte okuma kuramı: Türkiye`de 1980-1990 dönemi enine çatışmalar

Abstract

Yapısökümün yakın okuma pratiğini içeren çifte okuma, ikili karşıtlıklarda (gösteren-gösterilen, varlık/yokluk) birincinin diğerine üstün kılındığını iddia eder. İlk okuma, metindeki protokollere bağlı kalarak hakim yorumun tekrarını içerir. İkinci okuma ise metnin kapattığı imkanları ortaya çıkararak yasalarını ihlal eder. Derrida'ya ait olan bu analiz Richard Ashley tarafından uluslararası siyaset teorisine uyarlanmıştır. Ashley, egemenlik/anarşi dikotomisi temelindeki çalışmasında egemen devletlerin bünyesinde anarşiye dair hiçbir emare bırakmamak durumunda olduğunu öne sürer. Böylece egemen kimliği tehdit eden enine çatışmalar olarak tabir ettiği iç çekişmeler sürekli bastırılır.Bu çalışmada da 1980-1990 dönemindeki enine çatışmaların iki örneği olan Türk/Kürt, Eril/Dişil kimliği temelinde iki dikotomi araştırılmıştır. Çifte okuma yöntemi kullanılarak bu karşıtlıklarda egemen söylemde birincinin diğerine üstün kılındığı tespit edilmiştir. Etnik ve ataerkil temelde oluşturulan egemen kimliğin altı oyularak yapısöküme uğratılmıştır.

In the oppositional dichotomies such as signifier/signified, presence /absence, double reading as a strategic practice of deconstruction argues the primacy of the former on the latter. First reading consists of the repetition of the sovereign interpretation in accordance with the protocols of the text. Second reading breaks the law by revealing the closures of thepossibilities of the text.This analysis belonging to Derrida is adapted to the international political theory by Richard Ashley in his work on sovereign/ anarchy dichotomy. According to him internal struggles menacing the sovereign identity called transversal struggles are repressed leaving no mark to anarchy in its constitution.In this work, the researcher aims at examining two dichotomies (Turkish/Kurdish, Male/Female) as examples of transversal struggles in 1980-1990. By using double reading method it is asserted that the former is privileged on the latter. Formed on ethnical and patriarchal basis the sovereign identity undermined is deconstructed.