Makroekonomik göstergelerin dış ticaret hacmi üzerindeki etkisi: Brıcs-tm ülkeleri üzerine ekonometrik bir analiz

Abstract

Dış ticaret kavramı yüzyıllar boyunca iktisatçıların ilgilendikleri ve araştırdıkları, günümüzde ise ülkeler tarafından öneminin kavranması ile ağırlık verilen bir olgu haline gelmiştir. Günümüz ekonomilerine bakıldığında zenginliğin kaynağının dış ticaretten geçtiği açık bir şekilde görülmektedir. Yüksek büyüme oranları ve dış ticaret rakamları ile dikkat çeken BRICS-TM ülkeleri ise araştırılması gereken ülkelerin başında gelmektedir. Bu kapsamda, çalışmada dış ticaret hacmi ile enflasyon, ekonomik büyüme ve reel faiz oranları arasındaki ilişki, 1991 – 2017 dönemini kapsayan yıllık veriler, ekonometrik yöntemler kullanılarak test edilmiştir. Yapılan analizlerde dış ticaret hacmi verisi olarak, ihracat ve ithalat hacmi toplamı kullanılmıştır. Analizlerde hipotez testi için LMadj testi, CIPS durağanlık testi, Delta testi, Durbin-Hausman eşbütünleşme testi, CCE ile AMG tahmincisi ve Dumitrescu-Hurlin panel nedensellik testleri kullanılmıştır. Test sonuçlarına göre; dış ticaret hacmi ile enflasyon oranı arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilirken, büyüme oranından dış ticaret hacmine doğru tek yönlü nedensellik ilişki görülmektedir. Diğer değişkenler arasında ise herhangi bir nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir. Anahtar Kelimeler: BRICS-TM, Dış Ticaret, Enflasyon Oranı, Büyüme Oranı, Reel Faiz Oranı

The concept of foreign trade has been interesting issue for economists for centuries and nowadays, it has become a phenomenon that is given weight by the countries. In today's economies, it is a well-known fact that the source of wealth passes through foreign trade. BRICS-TM countries, which should be investigated with their high growth rates and foreign trade figures, are the leading countries of the World considering foreign trade. In this context, the relationship between foreign trade volume, inflation, growth and real interest rates has been tested by using econometric methods with annual data covering the periods of 1991 - 2017. The total volume of export and import volume was used as the data of foreign trade volume in these analyses. LMadj test, CIPS test, Delta test, Durbin-Hausman cointegration test, CCE and AMG estimator and Dumitrescu-Hurlin panel causality tests were applied to perform the hypothesis test. According to the test results; while the bi-directional causality relationship between the foreign trade volume and inflation rate is determined, there is a one-way causality relationship between the growth rate and foreign trade volume. There is not any causality relationship was discovered between the other parameters.Keywords: BRICS-TM, Foreign Trade, Inflation Rate, Growth Rate, Real Interest Rate