0-1 yaş grubu bebeği olan annelerin ani bebek ölüm sendromu risk faktörleri hakkında bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma, 0-1 yaş arası bebeği olan annelerin, Ani Bebek Ölüm Sendromu risk faktörleri hakkında bilgi ve davranışlarını değerlendirmek ve sosyodemografik değişkenlerle ilişkisini belirlemek amacı ile planlandı. Araştırma Aralık 2016-Nisan 2017 tarihleri arasında Kilis İli'nde bulunan yedi Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran, 0-1 yaş grubu bebeği olan 375 anne ile yürütüldü. Araştırmada Sosyodemografik Veri Toplama Formu, Bebeğe Ait Bilgi Formu ve Ani Bebek Ölüm Sendromu Risk Faktörlerini Bilme/Uygulama Formu kullanıldı. Elde edilen veriler SPSS Windows 24.0 programı kullanılarak analiz edildi. Araştırmaya katılan annelerin %43.7'sinin 25-29 yaş grubunda, %54.4'ünün lise mezunu, %71.5'inin çalışmadığı, %64,3 evin ısınma sisteminin soba olduğu ve %69,0'ının gelir ile giderinin eşit; bebeklerin ise %37.8'inin 2-4 ay arasında, %56.8'inin erkek olduğu, yarısına yakınının sezeryen ile doğduğu belirlendi. Araştırmada annelerin %50 ve daha yüksek oranlarda Ani Bebek Ölüm Sendromu'na neden olabilecek 14 yanlış bilgi ve yüksek riskli davranış gösterdikleri belirlendi. Annelerin Ani Bebek Ölüm Sendromu'nun risk faktörlerine yönelik en yüksek beş riskli bilgi ve davranışlarının; %97.9 oranında bebeği yatağın baş ve orta kısmına yatırma, %96.5 oranında bebeğini yatağın ayak ucuna yatırmama, %89.6 oranında Ani Bebek Ölüm Sendromu ve risklerini bilmeme, %89.3 oranında bebek uyurken yorganın ayakucu ve kenarlarını sıkıştırmama ve %88.5 oranında bebek uyurken yastık kullanma olduğu gözlendi. Araştırmada, annelerin Ani Bebek Ölüm Sendromu risk faktörlerine yönelik bilgi ve davranışlarını en fazla etkileyen sosyodemografik özelliklerinin sırasıyla gelir düzeyi, evin ısınma sistemi, aile yapısı, anne yaşı, sosyal güvence ve akraba evliliği olduğu belirlendi (p<0.05). Bu sonuçlar doğrultusunda; Ani Bebek Ölüm Sendromu açısından annelerin bebek bakımında yanlış bilgi ve riskli davranışları olduğu söylenebilinir. Sağlık çalışanların gebelik döneminden başlayarak annelere Ani Bebek Ölüm Sendromu'nun değiştirilebilinir riskleri hakkında eğitim ve danışmanlık yapmaları önerilebilir.Anahtar Kelimeler: Ani bebek ölüm sendromu, riskli davranış, anne, bebek bakım

This study has been planned to evaluate the knowledge and attitudes of mothers with 0-1 year-old babies about the Risk Factors of SIDS and to identify its connection with sociodemographic variables. The study was carriet out with 375 mothers having 0-1 year-old babies, who applied to seven Family Health Center in the city of Kilis from December 2016 to April 2017. Following forms have been utilized in the research: Sociodemographic Data Collection Form, Information Form of the Baby and the Application Form for the Acquisition of Risk Factors for SIDS. Obtained data has been analysed through the utilization of SPSS 24.0 for Windows application.It has been determined by the study that %43,7 of mothers participating were in 25-29 age range, %54,4 of them were high school graduates, %71,5 were unemployed, %64,3 had stoves at their homes as heaters, income and expense of %69,0 were equal, and %37,8 of babies were 2 to 4 months old, and %56,8 were boy and nearly half of them were born through caeserian section. In the study, more than %50 of mothers were seen to display 14 incorrect information and highly risky attitudes which can cause SIDS. Among the highly risky wrong information and attitudes of mothers, the riskiest five information and attitude and the related percentages were seen as follows: putting the baby on the head or middle part of the bed with %97,9; not laying the baby down on tiptoe part of the bed with %96,5; not knowing SIDS and related Risk Factors with %89,6; not squeezing the tiptoe and side edges of the quilt with %89,3 and using cushion when the baby was sleeping with %88.5. Through the study, the sociodemographic characteristics to affect mothers' knowledge and behavior most towards risk factors of the SIDS were determined to be level of income, home heating system, family structure, of the mother, social security, kin marriage (p<0.05).In view of this study, it can be said that mothers had wrong knowledge and behaviours about baby-care in terms of SIDS. It is suggestable for the healthcare workers to offer mothers education and consultancy over the alterable risks of SIDS starting from the pregnancy period.Key Words: Sudden Infant Death Syndrome, Risky Behaviour, Mother, Baby-care