Şanlıurfa kent merkezinde kabaltılar üzerine tipolojik bir değerlendirme

Abstract

ÖZETŞANLIURFA KENT MERKEZİNDE KABALTILAR ÜZERİNE TİPOLOJİK BİR DEĞERLENDİRMEBÜYÜKKIRCALI, MuhammetYüksek Lisans Tezi, MimarlıkTez Yöneticisi: Doktor Öğretim Üyesi Tülay KARADAYI YENİCEMayıs 2019111sayfaMimaride bir örtü sistemi olan ''tonoz'' kelimesinin Urfa mimari terimler sözlüğündeki karşılığı ''kab'' dır. Urfa'da ''Kab Ev'' denildiğinde ''tonozlu oda'' kastedilir. Bu nedenle ''kabaltı'' denildiğinde tonoz altındaki geçit kastedilmektedir.Bir bakıma kamusal bir bakıma özel olan alanlardan oluşan kabaltılar ;. Sokak içerisinde gölge, serinleme ve yağmurdan korunma, çıkmaz sokakların önüne geçerek sokak akışkanlığı sağlama ve yapılar arasında geçişi sağlamak amacıyla Dünya'nın farklı bölgelerinde farklı şekilde uygulanmıştır.Bol ve çeşitli miktarda uygulamaların görüldüğü kentlerden biri de Şanlıurfa'dır. Şanlıurfa Tarihi Kent dokusu içerisinde geleneksel konut mimarisinin ve sokak dokusunun bir öğesi olan kabaltılar tezimizin odak noktasını oluşturmaktadır. Bu çalışma ile Şanlıurfa Koruma Amaçlı İmar Planı, Kentsel Sit Alanı Sınırları içerisinde, yerel mimari öğesi olan 28 adet tescilli kabaltı yapısının rölöve çizimleri oluşturulmuş, tipolojik incelemeleri yapılmıştır.Ülkemiz ve dünya üzerindeki benzer yapı elemanı örneklerine yer verilmiştir. Urfa tarihi kent dokusu içerisinde yer alan kabaltıların belgelenerek gelecek kuşaklara aktarımı hedeflenmiştir..Anahtar Kelimeler: Şanlıurfa Tarihi şehiri, Kab, kabaltı, tipoloji kantarma, abbara, mimari,

ABSTRACTA TYPOLOGICAL EVALUATION ON VAULT GATES IN THE CITY CENTER OF ŞANLIURFABÜYÜKKIRCALI, MuhammetMaster Thesis, ArchitectureThesis Supervisor: Asst. Prof. Dr. Tülay KARADAYI YENİCEMay 2019111 pagesThe word `vault`, which is a cover system in architecture, corresponds to `kab` in the Urfa architectural terms dictionary. When it is said `Kab House` in Urfa, it means vaulted room. Therefore, when it is said `kabaltı`, it is meaned the gate under the vault.The vault gates consisting of public and private areas; has been applied differently in different parts of the world in order to provide shade, cooling and rain protection in the street, provide street fluidity by avoiding dead ends and to ensure the passage between buildings.Şanlıurfa is one of the cities where abundant and varied applications are seen. The Vault Gates, which are an element of traditional residental architecture and street texture of Şanlıurfa's Historical City historic fabric, constitute the focal point of the thesis. With this study, 28 vault gates' which are local architectural elements within the boundaries of the Urban Conservation Area of the Conservation Development Plan for Şanlıurfa, survey drawings are built and typological examinations are done. Examples of similar building elements in our country and in the world are included. It is aimed to document the vault gates that are located in Urfa historical city texture and to transfer to future generations. Key Words:Şanlıurfa, Historical city, vault gates, typology, kabaltı, kantarma, abbara, architectural