Yalova`da yaşayan sözlü kültür geleneği -Kültürel bir sosyal hizmet incelemesi-

Abstract

Bu çalışmada Yalova halkının çeşitli sözlü kaynaklardan etkilenerek oluşturmuş olduğu inanışları, yaşam tarzı, tutum ve değerleri değerlendirilmiştir. Toplumsal yapıyı anlamada sözlü kültürün yansımalarını ortaya koymak için yapılan bu çalışmada araştırmanın kaynağı Yalova'dır. Amaç; Kaybolmaya yüz tutan sözlü kültürel mirası tespit edip kayıt altına almaktır. Kaydedilen bu ürünlere farklı perspektiften bakarak sosyolojik açıdan değerlendirip, bu sayede toplum yaşayışındaki etkileri tespit etmek amaçlanmıştır. Yalova merkez ve merkez köylerinde toplumsal yapının durumu, değişim dinamikleri, somut olmayan kültürün etkisi ortaya koyulmaya çalışılmıştır.Katılımcı gözlem, görüşme, anket ve çok sayıda kaynak kişiden yararlanma yöntemi ile Yalova sözlü kültür ürünlerine ulaşmaya çalışılmıştır. Görüşme tekniğinden yararlanılarak bu veriler yarı yapılandırılmış mülakatlarla desteklenmiştir. Bunun yanı sıra, Hazırlanan açık uçlu anket; bir grup ortaokul öğrencileri arasında uygulanmıştır. Yaptığımız alan çalışması sırasında toplanan veriler ışığında Yalova da varlık süren geleneklerle toplumsal bir uyumun gerçekleştiği; atasözleri, deyişler, masallar ve halk hikâyeleri ile benzer amaç hedefi yanı sıra `Koruyucu Sosyal Hizmet` dediğimiz işlerlik de görülmektedir. Sözlü kültür ile toplumda varlık bulan, nesilden nesile aktarılan, gelenekler aslında `Kültürel Sosyal Hizmet` diyebileceğimiz kültür ile ilişkisi çerçevesinde örüntülenen uygulamalardır. Çalışmada problem: `Kültürel unsurlar toplumda sosyal uyum ve sosyal bütünleşmenin teminini sağlamaktadır.` Çalışma sırasında karşılaşılan sözlü kültür ürünlerinin tamamı; Atalardan, dedelerden, aile büyüklerinden örnek alınan, onlardan miras kalan ürünlerdir. Bu bağlamda `kültürel unsurların tarihi temellerinin varlığı` varsayımımızı, karşılaştığımız birçok sözlü kültür ürünü, gelenek-görenek, örf adetler gerek kırsalda gerek kent yerleşiminde değişiklik göstererek varlık bulması `Bir yere has kültürel özellikler; farklı bölgelerde kısmen ya da tamamen değişikliğe uğrayarak gözlenebilmektedir` varsayımımızı, Elde edilen ürünlerin bir tarih süreci göstermesi bunun yanında varlığını devam ettirmesi `Sosyo-kültürel değerler zamana ve mekâna göre değişiklik gösterse de hayatta görülme ihtimali mevcuttur` varsayımımızı doğrulamaktadır.

The condition of the social structure of the city center and central villages, alteration dynamics, the effect of abstract culture have been tried to present. The aim of the research was to evaluate these recorded elements from a different perspective, in terms of sociology, and thus, determine the effects of them, in the social life style. Purpose: to determine the cultural heritages, which are facing with extinction and to record them. The recourse of this research, in order to introduce the reflections of the oral culture, as to understand the social structure, is Yalova.In this research, the beliefs, life styles, attitudes and values, which were formed by the influence of various oral sources, by the Yalova folk, are examined. With the methods of participant observation, interview, and questionnaire and by consulting to several people, it was tried to achieve to the oral culture products of Yalova. These data were supported by semi- structured interviews by using interview techniques. In the light of the data that were gathered during our field survey, it was seen that the society was in harmony with the current traditions; besides the projects, similar with proverbs, idioms, tales and folk stories, an operation is also seen which we call `Protective Social Service`. The traditions, which take place in the society by the oral culture and pass through generations, are indeed applications that are constructed in the frame of their relation with culture and that we can call as `Cultural Social Service`. All the products of oral culture, encountered during the research, were heritages, taken as an example from the ancestors, grandfathers and family elders. In this concept, several oral culture products that we encountered, confirm our assumption of `the historical roots of the cultural elements`; while the altering existence of traditions and usages either in rural or urban settlements confirm that `specific cultural features of a certain place can be seen in different regions, with some total or partial changes`, the fact that products display a historical process as well as maintaining their presence, confirms that `although socio-cultural values change according to time and place, there is still a possibility for them to be present in life`, that the determined traditions regulate many duties and responsibilities in the social life and integrate people with each other, confirms that `cultural elements provide the base of the social harmony and social union of the society`.