Tarife dışı önlemlerin dış ticaret üzerindeki etkisi: Türkiye tekstil sektörü üzerine bir uygulama

Abstract

Uluslararası ticarette korumacılık görüşünü savunan ülkeler tarafından genellikle geleneksel gümrük tarifeleri kullanılmaktaydı. Ancak 20. yüzyılda ortaya çıkan gelişmeler ve küreselleşme ile serbest ticareti savunan ülkeler bu önlemlerin ortadan kaldırılması savunulmaya başlanmıştır. GATT ve DTÖ gibi kurumların uluslararası ticarette önemli birer aktör haline gelmesi ile birlikte, ülkeler zamanla tarife önlemlerini azaltmaya başlamışlardır. Tarife önlemlerinin azaltılması ile birlikte ülkeler hem iç piyasalarını hem de uluslararası pazarlardaki çıkarlarını korumak adına yeni bir korumacılık anlayışı geliştirmişlerdir. Ülkelerin uluslararası ticarette çeşitli kısıtlamalar uygulamak için kullandıkları bu yeni korumacılık anlayışının ürünü tarife dışı önlemler olmuştur.Türkiye'nin tekstil sektöründe tarife dışı önlemlerden ek mali yükümlülük, önlemlerin etkisiz kılınması, anti damping ve ithalat kotalarını uygulamaktadır. Bu çalışmada, küreselleşen dünya ticaretinde tarife dışı önlemlerin Türk tekstil sektörünün ithalatında kısıtlayıcı bir etkiye sahip olup olmadığı analiz edilmektedir. Bu doğrultuda, Türkiye'nin en çok ithalat yaptığı 20 ülkeyi kapsayan ve 2005–2013 yılları arası dönemi içeren panel veri seti oluşturularak çekim modeli kurulmuştur.Oluşturulan panel çekim modelinin tek yönlü sabit etkiler yöntemi ile tahmini sonucunda, kısıtlayıcı özelliği ile bilinen tarife dışı önlemlerin Türkiye'nin tekstil ithalatında etkin bir dış ticaret politikası aracı olmadığı görülmüştür. Tarife dışı önlemlerden yalnızca ithalat kotaları ithalata olumsuz etkide bulunurken, diğer önlemlerin herhangi bir etkisi görülmemiştir. İthalat kotalarının yanı sıra, ülkelerin kişi başına milli gelirleri, Türkiye ile aralarındaki uzaklıkları, gümrük tarifeleri, DTÖ' ye üye olmaları ve Türkiye'nin enflasyon düzeyinin Türk tekstil ithalatı üzerinde etkili oldukları görülmüştür.

Countries that are defending the protectionist approach in the international trade were using custom tariffs. However, the supporting countries of the free trade have started to argue that these measures should be revoked by the developments in the 20th centrury and globalism. Countries have started to lower the tariff measures, since the instutituons like GATT and WTO have become important actors in the international trade. A new protectionist approach has been developed by these countries in order to protect their interest in the domestic markets as well as international markets when the tariff measures were lowered. These restraining measures of the new protectionist approach are called non-tariff measures.Safeguard measures, circumvention measures, anti-dumping, and import quotas are applied as non-tariff measures in Turkish textile imports. In this thesis, the non-tariff measures are analyzed to understand whether there is a restrictive impact on the Turkish textile industry in the globalised world. Accordingly, a panel data set is generated from the Turkey's highest 20 import relations between 2005 and 2013 and gravity model is applied.Estimated results by one way fixed effects of the gravity model reveals that non-tariff measures known as restrictive are not effective international trade tools in Turkey's textile imports. Out of the non-tariff measures, only import quotas have a negative impact while the the others do not have any impact. Besides the import quotas, GDP per capita, distance to Turkey, custom tariffs, membership to WTO, and inflation levels in Turkey have impacts on the Turkish textile imports.