İbn Sînâ felsefesinde zaman kavramı

Abstract

Bu çalışmada İbn Sînâ'nın doğa felsefesi içerisinde yer alan zaman kavramı hakkındaki görüşleri değerlendirilmiştir. Konunun anlaşılmasını kolaylaştırmak amacıyla Antikçağ düşünürlerinin ve İbn Sînâ öncesi İslam düşünürlerinin görüşlerine de yer verilmiştir. Bu bağlamda çalışma İbn Sînâ sistemi temel alınarak ve karşılaştırmalı bir metot izlenerek ortaya konulmuştur.İlkçağ düşünürlerinin görüşlerine yer vermenin yanında Aristoteles sonrası şarihler dönemindeki problemlere de yer verilmesi çalışmanın önemli bir kısmını oluşturur. İslam düşüncesinde filozofların zamana dair görüşleri ise eserleri bağlamında değerlendirilmiştir. Daha sonra zaman kavramı, varlık türleri açısından incelenmiş, mekân ve hareket kavramlarıyla ilişkisi bağlamında ele alınmıştır.İbn Sînâ'ya göre zaman Aristoteles'te olduğu gibi hareketin ölçüsüdür. Ona göre zaman maddî bir varlığa sahip olmayıp kesintisiz olarak art arda gelen an'ların vehimde algılanması sonucu var olmak suretiyle, vehmî bir varlığa sahiptir. Zaman, başlangıcı açısından, hareketin ölçüsü olması ve Tanrı'dan zat bakımından sonra olan hareketin de ezelîliği nedeniyle ezelî bir nitelik taşır. Bundan dolayı zaman daha sonraki süreçte çokça tartışılmıştır.

In this study, Ibn Sina's outlook on time issue has been evaluated. The opinions of Greek antiquity philosophers and Islamic thinkers before Ibn Sînâ also have comparatively been studied. In this context, our study has been put forward by following a comparative method and dealing with the outlook based on Ibn Sina.Besides giving the views of the Ancient philosopher Aristotle in the period after commentators on the problems giving the advert an important part of the work. The views of the philosopher in Islamic thought that time was evaluated in the context of the works. After that, the concept of time has been searched in view of species of being and it has been considered in the context of the affairs with place and movement.According to Ibn Sina, time is the criterion of movement as in Aristotle. To him, time has not got a worldly being, but has got an imaginary being as a result of continuously endless moments have been understood in an imaginary shape. Time, in view of its beginning, conveys an eternal characteristic because it is the criterion of the movement and the movement(,) which comes after God in point of being, is also eternal.