2008 ABD finansal krizi`nde yönetici davranışlarının Max Weber`in rasyonalite tipleri açısından değerlendirilmesi

Abstract

2008 ABD finansal krizindeki önemli role sahip yöneticilerin davranışlarının incelendiği bu araştırmada krizden 86 yıl önce yazılmış bir eser ile kriz arasında teorik bir bağlantı inşa edilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda Richard Fuld, Thomas Cruikshank, Eric Kolchinsky, Mathew Lee ve William Black adlı aynı ya da farklı kuruluşlarda görev almış 5 yöneticinin davranışları Max Weber'in rasyonalite tiplerine göre incelenmiştir. Bu nedenle ABD'de 6 Ekim 2008, 20 Nisan 2010 ve 1 Eylül 2010 tarihlerinde krizle alakalı farklı kuruluşlar tarafından düzenlenmiş duruşmalardaki ifadeler nitel araştırma tekniklerinden içerik analizi yöntemiyle analize tabi tutulmuştur. Buradaki araştırma sorusu kritik role sahip yönetici davranışlarının ardında ne gibi rasyonalite tipleri bulunmakta olarak yer almıştır. İçerik analizini gerçekleştirmek amacıyla, yöneticilerin bu duruşmalardaki ifadelerinden yola çıkarak gerçekleştirdikleri davranışlar belirlenmiş ve her bir davranışa bir kod atanarak bu davranışların Weber'in belirlemiş olduğu eylem tiplerine göre kategorizasyonu sağlanmıştır. Ardından bu davranışların 4 temel rasyonalite tipine göre dağılımı gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen bu dağılım sonrası Gephi adlı görselleştirme yazılımıyla davranışların ağ haritası oluşturulmuştur. Tüm bu çalışmalar sonucu her bir yöneticinin davranışlarındaki rasyonalite dağılımları oransal olarak belirlenmiştir. Ayrıca yöneticilerin sergiledikleri davranışlar ve rasyonalite tipleri arasındaki ilişkiler yine ağ haritası içerisinde raporlanmıştır. Elde edilen bulgular sonucu toplamda 132 adet davranış saptanmıştır. Belirlenen bu davranışlardan formel rasyonalite ekseninde en yüksek oran Lehman Brothers yöneticisi Richard Fuld'un toplamda 54 eyleminden %67'lik 36 davranışını formel rasyonaliteyle açıkladığı gözlemlenmiştir. Yine formel rasyonalitenin en yüksek oranlardan biri olarak saptandığı kişi yine bir Lehman Brothers yönetici olan Thomas Cruikshank olarak gözlemlenmiş, toplam 21 davranışından %62'lik 13 davranışını yine formel rasyonaliteyle açıkladığı araştırma sonucu incelenmiştir. Özsel rasyonalite kapsamında en yüksek oranı Matthew Lee'nin %44'lük 8 davranışıyla sergilediği saptanmıştır. Denetim görevlerinde yer almış hukukçu William Black'in toplamda sergilediği 21 davranışını %48'lik kısmının formel, %38'lik kısmının ise özsel rasyonalite dahilinde gerçekleştiği yine bu araştırma dahilinde gözlemlenmiştir. Eric Kolchinsky'de ise %44'lük 8 davranışın formel rasyonalite olarak en yüksek orana sahip olduğu fakat özsel rasyonalitesi ve pratik rasyonalitesinin eşit oranlarda olduğu gözlemlenmiştir. Buradan hareketle özellikle Fuld ve Cruikshank'in ağırlıklı olarak yaptıkları açıklamaların formel rasyonalite kapsamında yer aldığı saptanmıştır. Elde edilen bu bulgular ışığında yöneticilerin kendilerine yöneltilen formel rasyonalite tabanlı eleştirilere yine aynı rasyonalite tipiyle yanıtladığı gerçekleştirilen analizler dahilinde raporlanmıştır. Tüm bu gerekçelendirilmeler incelendiğinde ise aynı veya farklı kurumlarda çalışan yöneticilerin davranışlarını ne şekilde yorumladıklarını ve ardında yatan nedenleri anlayabilmek bu araştırma bağlamında önemli görülmektedir. Elde edilen sonuçlar aracılığıyla belirli açıklamalar oluşturulmaya çabalansa da insan davranışları üzerinde etki yaratabilecek ve içerisinde bulundukları kuruluşlarda formel-informel düzenleyicilerin kaynaklarının önemi vurgulanmaya çalışılmıştır.

In this study, which examined the behaviors of managers who have an important role in the US financial crisis, it is aimed to build a theoretical link between the work that written 86 years ago and the crisis. In this context, the behaviors of 5 managers who worked in the same or different organizations as Richard Fuld, Thomas Cruikshank, Eric Kolchinsky, Mathew Lee and William Black were examined according to Max Weber's rationality types. For this reason, the expressions in the hearings held by different organizations related to the crisis in the USA on 6th October 2008, 20th April 2010 and 1st September 2010 were analyzed by content analysis method from qualitative research techniques. The critical research question in this study what kind of rationalities take part in the high-level managers behaviours In order to carry out the content analysis, the behaviors of the managers based on the expressions in these hearings were determined and a code was assigned to each behavior and categorization of these behaviors created according to the types of actions determined by Weber. Then, these behaviors were distributed according to 4 basic rationality types. After this distribution, a network map of behaviors was created with visualization software named Gephi. As a result of all these studies, the rationality distribution of the behaviors of each manager was determined proportionally. In addition, the relationships between managers' behaviors and types of rationality were reported in the network map. Total of 132 behaviors were determined as a result of the findings. The highest ratio in terms of formal rationality was determined by Lehman Brothers manager Richard Fuld. Also, the person with whom the formal rationality was determined as one of the highest rates was observed as Thomas Cruikshank, who is a Lehman Brothers executive. In the context of substantive rationality, it was found that Matthew Lee exhibited the behavior with 44% of 8 behaviors. In this research, it was observed that 48% of the behavior of the lawyer William Black, who took part in the audit duties, 38% was in the form of formal rationality. In Eric Kolchinsky, it was observed that 8% of the behaviors of 44% had the highest rate as formal rationality, but their basic rationality and practical rationality were equal. From this point of view, it was found that the explanations made by Fuld and Cruikshank were mainly within the scope of formal rationality. In the light of these findings, it was reported that the managers responded to the formal rationality-based criticisms directed against them with the same type of rationality. When all these reasons are examined, it is important to understand how the managers working in the same or different institutions interpret their behavior and the reasons behind them. Although it tries to create certain explanations through the results obtained, it has an effect on human behaviors and it is tried to emphasize the importance of the resources of formal-informal regulators in their organizations.