Evli çiftlerde eşler arasında algılanan kişilik benzerliğinin evlilik uyumu ve evlilik doyumuyla ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma evli çiftlerde algılanan kişilik benzerliği ile evlilik uyumu ve doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bunun yanı sıra, yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, evlenme biçimi, evlilik süresi, çocuk sahibi olma gibi demografik değişkenlerin evlilik uyumu ve evlilik doyumuyla arasındaki ilişkiler de incelenmiştir.Araştırma Ankara ve İzmir illerinde yaşayan ve yaşları 21 ile 63 arasında değişen 78 kadın ve 71 erkek, toplam 149 evli katılımcı ile yürütülmüştür. Veri toplama araçları olarak İlişki Doyum Ölçeği (Hendrick, 1998), Çiftler Uyum Ölçeği (Spainer, 1976), Beş Faktör Envanteri (Benet-Martinez ve John, 1998) ile bir bilgi formundan yararlanılmıştır. Katılımcıların veri toplama araçlarından aldıkları puanlar ile bilgi formuna verdikleri yanıtlar t testi, tek yönlü ANOVA, pearson korelasyonu ve aşamalı regresyon kullanılarak analiz edilmiştir. Korelasyon analizlerinin sonuçları katılımcıların beş faktör kişilik boyutlarının tümünde algıladıkları benzerlik ile evlilik uyumu ve evlilik doyumları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunduğunu göstermiştir. Ancak, beş kişilik boyutunda algılanan benzerliklerin evlilik uyumu ve doyumunun yordanmasına yaptıkları katkıları belirlemek amacıyla yapılan aşamalı regresyon analizleri evlilik doyumunun yordanmasına sadece dışadönüklük boyutunda algılanan benzerliğin, evlilik uyumunun yordanmasına ise dışadönüklük ve özdisiplin boyutlarında algılanan benzerliklerin anlamlı düzeyde katkı yaptığını göstermiştir. Demografik değişkenlere ilişkin analizlerin sonuçları çocuk sahibi olmayan katılımcıların hem evlilik doyumlarının hem da evlilik uyumlarının çocuk sahibi olan katılımcılardan daha yüksek olduğunu göstermiştir. Ayrıca, üniversite mezunu olmayan katılımcıların evlilik doyumlarının üniversite mezunu olan katılımcılardan yüksek olduğu, ancak bu iki grup katılımcının evlilik uyumları arasında anlamlı bir farkın olmadığı görülmüştür. Yaş, cinsiyet, evlilik süresi ve evlenme biçimi ile evlilik doyumu ve evlilik uyumu arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Eğitim düzeyi değişkeni ile evlilik uyumu ve evlilik doyumu arasındaki ilişki tek yönlü varyans analizi ile belirlenmiştir. Bu analiz sonucunda, eğitim düzeyi ile evlilik doyumu arasında negatif yönde bir ilişki bulunurken eğitim düzeyi ile evlilik uyumu arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. `Çocuk sahibi olma` ve `evlenme biçimi` değişkenlerine göre gruplanan katılımcıların aldıkları puanlar t testi ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre çocuk sahibi olma ile evlilik uyumu ve evlilik doyumu puanları arasında negatif yönde bir ilişki bulunurken evlenme biçimiyle evlilik uyumu ve evlilik doyumu puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır.

The main purpose of the present study was to examine the relationships between perceived personality similarity and marriage adjustment and satisfaction among married couples. The secondary aim was to investigate the associations of marriage adjustment and satisfaction with such demographics as age, gender, having children, duration of marriage, educational level and type of marriage. Paticipans were 78 married women and 71 married man, ranging from 21 to 63 years of age from Ankara and İzmir regions. Relationship Satisfaction Scale (Hendrick, 1998), Dyadic Adjustment Scale (Spainer, 1976) and Big Five Inventory (Benet-Martinez and John, 1998) together with a demographic information form were used for data collection. Data were analyzed using t test, one way ANOVA, pearson correlation coefficient and step-wise regression.Correlational analysis showed that marital satisfaction and marital adjustment were significantly and positively correlated with perceived similarity on all of the five personality dimensions. However, results of step-wise regression analysis indicated that only perceived similarity on extroversion made significant and independent contribution to predicting marital satisfaction while perceived similarity on extroversion and conscientiousness dimensions made significant contributions to marital adjustment.Analyses related to demographic variables showed that participants with children were less satisfied with and less adjusted to their marriage. Marital satisfaction level of non-university graduate participants was higher than that of university graduate participants, although marital adjustment level of these two groups did not differ significantly. Marital satisfaction and marital adjustment were not found to be related with age, gender, duration of marriage and type of marriage.