Okul öncesi çocuklarda kaygının ebeveyn-çocuk ilişkisine yönelik değişkenler açısından değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmada, okul öncesi çocukların duygu düzenleme becerileri ve kaygı düzeylerinin yordanmasına yönelik aracı bir model test edilmiştir. Özellikle yaşamın ilk yıllarında temel bakım verenin, çocuk için kritik bir duygusal kaynak olduğunu öne süren kuramlar ve ampirik bulgular kapsamında annenin duygu düzenleme potansiyeliyle ilişkili faktörlere önem verilmiştir. Buna göre, annenin bağlanmada kaygı ve kaçınma düzeyinin, çocuğundan ayrılma kaygısı ve çocuğunun duygularını ele alma tarzı aracılığıyla çocuğun kaygı düzeyini ve duygu düzenleme becerilerini yordayacağı tahmin edilmiştir. Bu kapsamda Konya ilinde yaşayan ve 4-6 yaş arası okul öncesi eğitime devam eden çocuğu olan, 266 anneyle çalışma gerçekleştirilmiştir. Annelere;Kişisel Bilgi Formu ile birlikte, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II,Annenin Ayrılık Kaygısı Skalası, Çocuğun Olumsuz Duygularıyla Baş Etme Ölçeği, Çocukların Duygularını Değerlendirme Ölçeği ve Okul Öncesi Çocukları Kaygı Düzeyi Ölçeği verilmiştir. Yapılan aracı regresyon analizi öncelikle annenin, bağlanma kaygı ve kaçınma düzeyindeki artışın çocuktan ayrılma kaygısındaki artış ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Benzer şekilde; bağlanma kaygı ve kaçınma düzeyi yükseldikçe annenin, çocuğun olumsuz duygularını daha fazla önemsizleştirerek ya da görmezden gelme yoluyla cezalandırarak başa çıktığı bulunmuştur. Son olarak da annenin bağlanma kaygı ve kaçınma düzeyinin çocuğun duygu düzenleme becerileri ve kaygı düzeyi ile olan ilişkisinde, çocuktan ayrılma kaygısı ve çocuğun olumsuz duygularıyla başa çıkma tarzının kısmi aracı olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırma okul öncesi dönemde çocuğun duygu sosyalizasyonunda özelde annenin, genelde ise bağlanma figürlerinin kritik rolüne işaret etmekte ve sosyalizasyon sürecine dair ipuçları sunmaktadır. Bu sonuçların önleyici, öğretici ve tedavi edici olarak farklı düzeylerde müdahale programları geliştirilmesinde yol gösterici olacağı düşünülmektedir. İleriye dönük araştırmalarda çocuğun kaygı ve duygu düzenleme becerilerinin alternatif kaynaklardan alınan bilgilerle tekrar edilmesi ve diğer bağlanma figürlerinin de bu süreçteki rollerinin değerlendirilmesi önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Bağlanma, Anne-Çocuk, Duygu Düzenleme, Okul Öncesi, Kaygı

In this study, a mediator model for predicting emotional regulation skills and anxiety levels of preschool children was tested. Especially in the early years of life, theories that suggest that primary caregivers are a critical emotional resource for the child and the empirical findings emphasize the factors related to the mother's emotional regulation potential. Accordingly, it was estimated that maternal anxiety and avoidance levels in connection were predictive of child's anxiety level and emotional regulation skills through the anxiety of separation from the child and the child's emotions. In this context, 266 mothers who live in Konya and have pre-school education between the ages of 4 and 6 have been studied. Mothers; Experiences in Close Relationships-Revised, Maternal Separation Anxiety Scale, Coping with Negative Emotion Scale, Emotion Regulation Checklist, and Spence Children's Anxiety Scale Parent Version were given together with the Personal Information Form. The regression analysis showed that maternal anxiety was associated with an increase in attachment anxiety and an increase in the level of avoidance from the child. Similarly; As attachment anxiety and avoidance levels have increased, the mother has come to grips with punishing the child's negative feelings by making them more insignificant or ignorant. Finally, it has been found that mother's attachment anxiety and avoidance levels are related to child's emotional regulation skills and anxiety level, and child's anxiety and child's partial emotional response to negative emotions. This research points out the critical role of the mother, especially the attachment figures, especially in the child's emotional socialization in the pre-school period and provides clues about the socialization process. These results are thought to guide the development of intervention programs at different levels as preventive, instructive and curative. Future research suggests that the child's anxiety and emotion regulation skills are repeated with information from alternative sources and that other attachment figures are assessed in this process.Key Words: Attachment, Mother-Child, Emotion Regulation, Preschool, Anxiety