Öz-farkındalık, bireysel kimlik ve toplumsal kimliğin holiganizm üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı; kişilerin öz farkındalıkları, bireysel kimlik ve toplumsal kimlik özellikleri ile holigan davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu temel amacın yanında cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, çalışma durumu, gelir durumu, lakap, terapi geçmişi, güne yansıtma ve destekledikleri futbol takımları gibi demografik değişkenler ile holigan davranış arasındaki ilişkilerde incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi Facebook'ta bulunan taraftar ve futbol gruplarına üye olan bireylerden oluşmaktadır. Google formları ile oluşturulan bir ankete yanıt veren toplam katılımcı sayısı 609'dur. Veri toplama aracı olarak demografik bilgi formu, Futbol Taraftarı Fanatiklik Ölçeği, Kimlik Ölçeği ve Bilinçli Farkındalık Ölçeği kullanılmıştır.Araştırma sonucunda holigan davranış eğilimi düşük kişilerin kişisel kimlik puanlarının, holigan davranış eğilimi yüksek kişilerin kişisel kimlik puanlarından yüksek olduğu tespit edilmiştir (t= 2,005 ve p= 0,045). Bireysel kimlik ile holigan davranış gösterme arasında anlamlı bir ilişki olduğu gözlemlenmiştir. Yüksek holiganizm gösterenlerin sosyal kimlik ve kolektif kimlik puanları daha yüksek tespit edilirken, toplam kimlik puanında yüksek holigan davranışlar gösterenlerin ortalamaları daha yüksek bulunmuştur. Toplumsal kimlik puanı arttıkça holiganizm düzeyinin de artmakta olduğu bulunmuştur.Demografik değişkenler incelendiğinde erkeklerde yüksek holiganizm, kadınlara oranla 15 kat daha fazla iken; kadınlardaki düşük holiganizmin, erkeklerden 2 kat fazla olduğu belirlenmiştir (ki-kare x2= 181,19 ve p=0,001 değeri). Bekar insanların yüksek holiganizm davranışları, evlilere göre 3,5 kat daha yüksektir (ki-kare x2= 51,169 ve p=0,001). En fazla yüksek holiganizm düzeyi lisans eğitim derecesinde iken en düşük ön lisans eğitim derecesinde saptanmıştır (ki-kare x2= 17,503 ve p=0,001). Lakabı bulunan taraftarların yüksek holiganizmi, bulunmayanlarınkinden 3,5 kat fazla iken (ki-kare x2= 233,509 ve p=0,001); terapi geçmişi olan kişilerin yüksek holiganizmi, terapi geçmişi olmayanlardan iki kat fazladır (ki-kare x2= 57,472 ve p=0,001). Güne yansıtma oranlarına bakıldığında ise 'evet' cevabı verenlerin yüksek holiganizmi, 'hayır' cevabı verenlerinkinden yaklaşık 6 kat fazla tespit edilmiştir (ki-kare x2= 317,217 ve p=0,001). Yüksek holigan davranış gösterenlerin yaş ortalamaları, düşük holigan davranış gösterenlerinkinden düşüktür (t=5,14 ve p=0,001). Yüksek holigan davranış gösterenler daha çok gençlerdir. Tuttukları takımlara göre tarafların yüksek holiganizm düzeyleri ise sırasıyla: Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Trabzonspor'dur. Ayrıca; lojistik regresyon analizinde kişisel kimlik ve bilinçli farkındalığın yükselmesinin holiganizm riskini arttırıcı etki ettiği ve erkeklerin kadınlardan 41,56 kat fazla holiganizm riski taşıdıkları tespit edilmiştir.Anahtar Sözcükler: Öz–Farkındalık, Bireysel Kimlik, Toplumsal Kimlik, Holiganizm

The primary aim of this research is to review the self-awareness of individuals, personal identity and social identity characteristics and their relationship between hooligan behaviors. In addition to this main purpose, the relationships between hooligan behaviors and demographic variables such as gender, marital and educational status, employment and income status, nickname, therapy background, daily reflections and football teams they support are also examined. The sample of the study consists of individuals who are members of fan and football groups on Facebook. The total number of participants responding to a questionnaire created with Google forms is 609. Demographic information form, Football Supporter Fanaticism Scale, Identity Scale and Mindful Attention Awareness Scale were used as data collection tools.As a result of the study, it was determined that the personal identity scores of the individuals with low hooligan behavior tendency were higher than those with high tendency to hooligan behavior (t = 2,005 and p = 0,045). It is observed that there is a significant relationship between personal identity and hooligan behaviors. While social identity and collective identity scores of those who shows high hooliganism were found to be higher, the average total identity scores of those who shows high hooligan behaviors were found to be higher. Hence, the level of hooliganism was found to be increasing as the social identity score increased.As the demographic variables are reviewed, it was found that high hooliganism in males is 15 times higher than in females, whereas low hooliganism in females is 2 times higher than males (chi-square x2 = 181.19 and p = 0.001). High hooliganism behaviors of single people are 3.5 times higher than in married people (chi-square x2 = 51,169 and p = 0.001). The high hooliganism was found most in the bachelor's degree, whereas the least is found in associate degree (chi-square x2 = 17,503 and p = 0,001). The high hooliganism of the fans with nickname is 3.5 times more than those without a nickname (chi-square x2 = 233,509 and p = 0,001), whereas the high hooliganism of people with therapy background is twofold of those without therapy background (chi-square x2 = 57,472 and p = 0,001). When it comes to daily reflection rates, high hooliganism of those who responded 'yes' were found to be approximately 6 times higher than those who responded 'no' (chi-square x2 = 317,217 and p = 0.001). The mean age of those with high hooligan behavior is lower than that of low hooligan behavior (t = 5.14 and p = 0.001). The ones who show high hooliganism are mostly young. High hooliganism levels of the fans according to the teams they support is Galatasaray, Fenerbahce, Besiktas and Trabzonspor, respectively. In addition, in logistic regression analysis, it was determined that the increase of personal identity and conscious awareness increases the risk of hooliganism, and males carry a risk of hooliganism 41.56 times more than females.Key Words: Self-Awareness, Personal Identity, Social Identity, Hooliganism