6 aylık bebeklerde demir eksikliği anemisi sıklığı ve demir profilaksisi

Abstract

Amaç: Önemli sağlık sorunlarından birisi olan demir eksikliği anemisi ile ilgili dünyada birçok çalışma yapılmış olmasına rağmen, ülkemizde yeterli ve geniş kapsamlı çalışma sayısı azdır. Yapılan çalışmalarda demir eksikliği anemisinin sosyoekonomik yönden geri kalmış bölgelerde ve özellikle süt çocuklarında daha sık geliştiği görülmektedir. Demir eksikliği anemisi prevalansında; sosyoekonomik düzey, anne sütü ile beslenme süresi, inek sütünün beslenmeye eklendiği ay ve demirden zenginleştirilmiş mamaların kullanım sıklığı gibi nedenlere bağlı olarak ülkeler arasında değişiklikler saptanabilmektedir. Ülkemizin farklı bölgelerinde farklı prevalansın olduğu görülmektedir.Bu çalışma ile Ankara ili hastanemiz yerleşim bölgesinde doğumdan itibaren sadece anne sütü almış, sağlıklı 6 aylık bebeklerde demir eksikliği ve demir eksikliği anemisinin sıklığını saptamayı, demir profilaksisi verilmemiş aynı bebeklerde 1 yaşında demir eksikliği gelişip gelişmediğini test etmeyi amaçladık.Gereç ve Yöntem: Bu çalışmaya Temmuz 2009-Ocak 2013 tarihleri arasında poliklinikte izlenen sadece anne sütü alan, demir desteği başlanmamış olan, aylık düzenli kontrolleri yapılan sağlıklı 560 bebek alınmıştır. Bu olguların 6. ayda tam kan sayımı, serum demiri, serum demir bağlama kapasitesi, transferrin satürasyonu ve ferritin değerlerine bakılmıştır. Bu bebeklerden demir eksikliği ve/veya anemisi saptanmamış ve demir desteği de verilmemiş olanların 1 yaşında demir durumlarını tekrar değerlendirmek amacıyla kan parametrelerine bakılmıştır. Bu değerler 6. aydaki kanları ile karşılaştırılarak, demir desteği almamasına rağmen sadece ek gıdalar ve anne sütü ile beslenme sonucunda kan değerlerindeki değişiklikler gösterilmiştir.Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotların sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, minimum, maksimum ve %95 güven aralığı (alt ve üst sınır) kullanılmıştır. 6 ay ve 1 yaş kan parametrelerinin karşılaştırılmasında normal dağılım gösterenlerde parametrik testlerden bağımlı değişken t test, normal dağılım göstermeyenlerde Wilcoxon testi kullanılmıştır. p değeri 0,05 altında sonuçlar ise anlamlı olarak değerlendirilmiştir.Bulgular: Çalışmaya alınan 560 bebeğin 6. ay bakılan hematolojik parametrelere göre, %6,8 oranında demir eksikliği ve %9,3 oranında demir eksikliği anemisi saptanmıştır. Demir eksikliği ve demir eksikliği anemisi saptanmayıp, profilaksi başlanmamış bebeklerin 43?ünde 1 yaşında da demir durumlarını tekrar değerlendirmek amacıyla hematolojik parametrelere bakılmıştır. Bu bebeklerin 6 ay ve 1 yaş kanları istatistiksel karşılaştırılmış ve Hb, Hct, SD, SDBK ve ferritin değerleri açısından ise anlamlı farklılık bulunmamıştır. MCV ve transferrin satürasyonu değerleri 1 yaşında anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (p < 0,05) .İlk 6 ay sadece anne sütü, 6. aydan sonra anne sütü ve yeterli ek gıda alan bu 43 vakada demir profilaksisi başlanmamasına rağmen 1. yaşında alınan hematolojik parametrelerden tam kan sayımı, serum demiri, serum demir bağlama kapasitesi ve transferrin saturasyonunda yükselme saptanmış fakat istatistikserl farklılık saptanmamıştır.. Ferritindeki azalma ise istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0,05).Sonuç: Demir profilaksisi verilirken, demir eksikliği anemisi prevalansının bölgelere göre değişiklik gösterebileceğini dikkate almak gerektiğinin önemli olduğu kanısındayız. Yapılan çalışmalara göre demir profilaksisinin gereksiz verilmesinin yan etkileri vardır ve bu durum çocukların gelecekte nöro- bilişsel ve motor fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilmektedir Bu olumsuz etkilerden bebekleri koruyabilmek için, ilk altı ay sadece anne sütü ile beslenen, altıncı aydan sonra anne sütü ile beraber yeterli ve dengeli ek gıda alan bebeklerin belli aralıklarla demir durumunun tespiti için hematolojik parametrelerine bakılmasının faydalı olabileceğini düşünmekteyiz.Anahtar Kelimeler: Demir eksikliği anemisi, demir profilaksisi, infant

Objective: Iron deficiency is an important health issue and studied globally, whereas there is a lack in number of sufficient and comprehensive studies in our country. In these studies it is noted that iron deficiency anemia is more common in low socio-economic status and among infants. Prevalence of iron deficiency anemia is affected by socio-economic status, lactation period, the age of cow milk addition to diet and usage of iron rich nutrients etc. These factors and prevalence of iron deficieny anemia differ between countries likewise between regions of our country.The objective of this study is to detect the prevalence of iron deficiency and iron deficiency anemia in healhty 6 month old infants only breastfed and not given iron supplementation after birth and to find out whether iron deficiency occur to the lack of iron supplementation.Material and Methods: This study was conducted among 560 children seen regularly every month in our clinic between July 2009 and January 2013 only breastfed and not given iron supplementation. At 6 months age total blood count, serum iron level, serum iron binding capacity and transferrin saturation and ferritin values were noted. Infants without iron deficiency and iron deficiency anemia and not given iron supplementation were again tested in 1 year age. Values were compared and the change of values after only breastfeeding and nutrition were shown.Data were evaluated with descriptive statistical methods, total number, percent, mean, standart deviation, minimum and maximum values and %95 confidience interval. To compare the values of 6 month age and 1 age with normal distribution dependent variable t test, without normal distribution Wilcoxon test was used. The results with p value under 0.05 was considered significance.Results: Among 560 of 6 month old infants in this study %6,8 iron deficiency and %9,3 iron deficiency anemia was found. %43 of infants without iron deficiency or iron deficiency anemia nor given supplementation was again evaluated in their first age. No significance difference has been seen in comparison of hemoglobin, hematocrite, serum iron level, serum iron binding capacity or ferritin. Transferrin saturation and MCV values have been found high in 1 age significance. (p > 0.05)The 43 infants whom only breastfed for the first 6 months, breastfed and given additional nutrients after 6 months have been seen high of the values total blood count, serum iron level, serum iron binding capacity and transferrin saturation. Low values of ferritin has not been seen statistically significance. (p < 0.05)Conclusion: Using iron supplementation it is important to know that prevalence of iron deficiency anemia could differ between regions. Because latest data suggest overusage of iron supplementation has adverse effects and neurocognitive and motor development of children could be effected. In conclusion, we believe these negative side effects can be prevented by evaluating the hematological parameters for iron status of the infants whom only breastfed for the first 6 months and who thereafter received sufficient complementary food, then iron supplementation must be considered.Keywords: iron deficiency anemia, iron supplementation, infancy