Siirt ikinci ürün koşullarında bazı susam (Sesamum indicum L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, Siirt Üniversitesi Kezer yerleşkesi Ziraat Fakültesi deneme alanında 2015 yılında ikinci ürün koşullarında bazı susam (Sesamum indicum L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Denemede 13 adet tescilli susam çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Ön bitki olan buğday hasadından sonra ekimler elle yapılmıştır. Araştırmada; bitki boyu, bitkide yan dal sayısı, bitkide ilk dal yüksekliği, bitkide kapsül sayısı, kapsüldeki tane sayısı, 1000 tane ağırlığı, tohum verimi, yağ oranı, yağ verimi ve protein oranı gibi özellikler incelenmiştir. Araştırma sonucunda; denemede materyal olarak kullanılan 13 çeşitten 10'unun Siirt ili ekolojik koşullarına adaptasyon sağlayamadığı ve bu 10 çeşide ait bitkilerin 6-7 yapraklı oldukları dönemden sonra canlılıklarını devam ettiremedikleri tespit edilmiştir. Diğer üç çeşide (Arslanbey, Hatipoğlu ve Boydak) ait bitki boyu 61,3 - 97,6 cm, bitkide yan dal sayısı 2,7-6,9 adet/bitki, bitkide ilk dal yüksekliği 2,9-9,9 cm, bitkide kapsül sayısı 50,2-128,1 adet/bitki, kapsüldeki tane sayısı 53,5-72,0 adet, 1000 tane ağırlığı 2,7-3,3 g tohum verimi 59,6-116,1 kg/da, yağ oranı % 45,24-50,67, yağ verimi 27,2-56,2 kg/da, protein oranları % 22,1-24,0 arasında değişiklik göstermiştir. En düşük tohum verimi 59,6 kg/da ile Hatipoğlu çeşidinden elde edilirken, en yüksek tohum verimi ise 116,1 kg/da ile Arslanbey çeşidinden elde edilmiştir.

This research was conducted in order to determine the yield and yield components of some sesame cultivars under Siirt second crop conditions in the Agricultural Faculty experimental site of Siirt University 13 registered sesame cultivars were used as materials. Trial was established as a completely randomized block design with four replications. Planting was done manually after the harvest of previous crop wheat. In study; the properties such as plant height, number of branches per plant, height of first branch, number of capsules per plant, number of grains per capsule, 1000 seed weight, seed yield, oil ratio, oil yield and protein ratio were investigated. As a result; 10 of the 13 varieties used as a material could not provide adaptation to the Siirt ecological conditions, and they could not sustain their vitality after stage of 6-7 leaves. The plant heights of other three varieties (Arslanbey, Hatipoğlu and Boydak) were obtained between 61,3 – 97,6 cm, number of branches per plant 2,7-6,9, height of first branch 2,9-9,9 cm, number of capsules per plant 50,2-128,1, number of grains per capsule 53,5-72, 1000 seed weight 2,7-3,3 g, seed yield 59,6-116,1 kg/da, oil ratio % 45,24-50,67, oil yield 27,2-56,2 kg/da and protein ratio % 22,1-24,0. While the lowest seed yield was obtained from variety of Hatipoğlu with 59,6 kg/da, the highest seed yield from variety of Arslanbey with 116,1 kg/da.