Batman ekolojik koşullarında farklı mercimek çeşitlerinin verim ve adaptasyon özellikleri üzerinde araştırma

Abstract

Araştırma, Batman ekolojik koşullarında kışlık olarak yetişebilecek mercimek çeşitleri ile bunların önemli tarımsal ve bitkisel özelliklerini belirlemek amacıyla 2019 yılı yetiştirme sezonunda Batman ili merkeze bağlı Binatlı köyünde yürütülmüştür. Çalışma tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrür olarak tasarlanmış ve denemede tescil edilmiş olan 12 adet mercimek çeşidi (Altıntoprak, Çağıl, Çiftçi, Emre-20, Fırat-87, Kafkas, Özbek, Sazak, Seyran-96, Şakar, Tigris ve Yerli Kırmızı) kullanılmıştır.Çalışmada fenolojik olarak; çıkış süresi 23-35.0 gün, çiçeklenme süresi 111.0-121.67 gün, bakla bağlama süresi 116.0-135.67 gün, olgunlaşma süresi 155.0-165.0 gün aralığında tespit edilmiştir. Verim ve verim ögeleri olarak; bitki boyu 30.20-39.77 cm, ilk bakla yüksekliği 12.27-18.90 cm, birincil dal sayısı 1.67-2.33 adet, ikincil dal sayısı 0.23-1.07 adet, bitkide bakla sayısı 12.07-28.07 adet, bitkide tane sayısı 20.12-47.28 adet, baklada tane sayısı 1.52-1.82 adet, biyolojik verim 212.22-395.22 kg/da, tane verimi, 49.78-173.33 kg/da, 1000 tane ağırlığı 25.93-43.60 g ve hasat indeksi %22.68-46.76 arasında değişkenlik göstermiştir.Çalışma sonucunda elde edilen bulgulara göre, Batman ekolojik koşullarına adaptasyon ve tane verimi açısından Tigris ve Özbek çeşitlerinin ön plana çıktığı tespit edilmiştir.

The research was carried out to determine the effect of lentil cultivars on the yield and yield components of winter lentil in Batman ecological conditions in 2019 growing season. The study was designed as a randomized block design with 3 replications and 12 lentil cultivars (Altıntoprak, Çağıl, Çiftçi, Emre-20, Fırat-87, Kafkas, Özbek, Sazak-91, Seyran-96, Şakar, Tigris and Yerli Kımızı) were used in the experiment.Phenologically; it was determined that germination times, flowering times, podding times and maturity times varied between 23-35.0, 111.0-121.67, 116.0-135.67, 155.0-165.0 days, respectively. In terms of parameters of yield and yield components; plant height, first pod height, number of primary branch per plant, number of secondary branch per plant, number of pod per plant, number of seed per plant, number of seed per pod, biological yield, grain yield, 1000-seed weight and harvest index varied between 30.20-39.77 cm, 12.27-18.90 cm, 1.67-2.33 plant-, 0.23-1.07 plant-, 12.07-28.07 pod-, 20.12-47.28 plant-, 1.52-1.82 pod-, 212.22-395.22 kg/da, 49.78-173.33 kg/da, 25.93-43.60 g and 22.68-46.76 %, respectively.According to the findings obtained from the study, it was determined that cv.Tigris and cv.Özbek were prominent in terms of adaptation and seed yield in Batman ecological conditions.