Ferit Edgü`nün kısa hikâyelerinde söz dizimi incelemesi

Abstract

Bu çalışma, Ferit Edgü'nün öykülerinin dil ve üslubunu söz dizimi bakımından incelemeyi ve sonuç olarak yazarın dili hakkında değerlendirmelerde bulunmayı amaçlamaktadır. Edgü'nün `Leş toplu öyküler` eserinin incelenmesi Türkçenin sözdizimsel işleyişinin betimlemesine katkı sağlayacaktır. Çalışmanın kapsamını Edgü'nün 1953-2002 yılları arasında yazdığı öykülerini içeren `Leş toplu öyküler` kitabı oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı doğrultusunda belge inceleme ve fişleme yöntemi ile kelime gruplarının sınıflandırılması ve adlandırılması, cümlede yüklem, özne, nesne, zarf tümleci, yer tamlayıcı ögeleri belirleyen kıstasların neler olduğu üzerinde durulmuştur. Cümleler, yüklemine, anlamına, unsurlarının sıralanışına göre gruplara ayrılıp Ögelerine ayrıldıktan sonra kelime grupları kendi içerisinde tasnif edilip cümle içerisindeki kullanışları dikkate alınarak incelemelerde bulunulmuştur. Giriş bölümünde tezin konusu, amacı ve önemine değinilmiş ve sonrasında Ferit Edgü'nün hayatı, sanat anlayışı ve eserleri ele alınmıştır. Kelime Grupları bölümünde söz konusu gruplar hakkında bilgi verilmiş, bu gruplar ele alınırken cümlede hangi görevle kullanıldıkları öykülerden örneklerle gösterilmiştir. Cümle bölümünde, cümlelerin sınıflandırılması konusunda bazı araştırmacıların görüşlerine yer verilip, cümleler türüne, yerine, yapılarına ve anlamlarına göre değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde ise Ferit Edgü'nün dili ve üslubu hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Sonuç olarak, Ferit Edgü'nün gelecekteki insanın kaygılarına yer verirken biçimsel ve dilsel olarak zengin bir anlatım tekniğinden yararlandığı görülmüştür. Yapıtlarında ses, biçim, anlatım, kurgu biçimsel ve dilsel kaygıların kendine has olması, olay ve durumları anlatırken gereksiz tek bir sözcük kullanmaması ve yapmacıklıktan uzak durması Edgü'nün dilinin öne çıkan biçimsel özelliklerindendir.

This study aims to investigate the language and style of the stories of Ferit Edgü, one of our modern storytellers, in terms of syntax and consequently to have an insight into the author's language. An examination of the collective stories `Leş` of Edgü will contribute to the description of syntactic features of Turkish language. The scope of the study is limited to the book titled `Leş`, which is a collection of short stories written by Edgü from 1953 to 2002. In line with the purpose of the study, word groups have been named and classified, and the criteria have been identified which determine the formation of such elements in sentences as verb, subject, adverb, adverbial phrase and place adverbials through the methods of document examination and classification. After the words have been divided into groups and evaluated according to their verbs, meaning and order of the elements, the groups of words have then been classified within themselves and examined by taking into consideration how they are used in sentences. Discussions and evaluations have been made on how the linguistic features of his works form the style of Ferit Edgü. In the introduction part, remarks have been made on the purpose and significance of the study followed by information on the life, art and works of Edgü. In word groups section, details are provided on word groups with samples from the stories to show which functions they serve in sentences. In sentence section, views of some researchers on the classification of sentences are provided, and sentences are evaluated in terms of their type, place, structures and meanings. In conclusion part, evaluations have been made on language and style of Edgü. In conclusion, it has been observed that Ferit Edgü benefits from a formal and linguistically rich narrative technique. Among the formal features that stand out in the language and style of Edgü are the uniqueness of the form, narration, fiction, formal and linguistic concerns, and that he avoids artificialness when describing events and situations and does not use unnecessary words.