Türkçenin tarihî sözlükleri

Abstract

`Türkçenin Tarihî Sözlükleri` adlı bu çalışmada Türkçenin bilinen ilk sözlüğü olan `Divânü Lugâti't-Türk`ten 1928 Harf Devrimi'ne kadar yazılmış, dillerinden biri Türkçe olan sözlükler ele alınmıştır. Çalışmanın amacını, kapsamını, materyal ve yöntemini açıklayan giriş bölümünden sonra sözlük, sözlükçülük ve Türkiye'de sözlükçülük hakkında bilgiler verilmiştir. Türkçenin tarihi sözlükleri ele alınırken yazıldıkları dile, coğrafyaya, şekline veya konusuna göre herhangi bir sınıflamaya tabi tutulmadan yazıldığı yıla göre kronolojik olarak sıralanmıştır. Sözlüğün adı başlıkta gösterilmiştir. Sözlükleri tanıtırken öncelikle sözlük ve yazarı hakkında tanıtıcı bilgi verilmiş daha sonra sözlük konu ve içerik yönünden ayrıntılı olarak tanıtılmıştır. Bu tanıtımlarda sözlüğün adı, hangi dillerde yazıldığı, yazılış tarihi, yazılış amacı, düzeni, içeriği, sözlük üzerine yapılmış akademik yayınların künyesi, sözlüğün nüsha ve baskıları hakkında bilgi verilmiştir. Böylece Türkçenin söz varlığı hazinesi olan sözlüklerle ilgili bilgiler bir araya getirilerek söz konusu değerli söz varlıkları tanıtılmaya ve kayıt altına alınmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Sözlük, sözlükbilim, Türkçe, tarihi sözlükler, Türkçenin tarihi sözlükleri.

In this study named as `Historical Turkish Dictionaries`, the dictionaries, one of the languages of which is Turkish, and which were written from the first known Turkish dictionary, `Divânü Lugâti't-Türk`, until the Turkish Alphabet Revolution in 1928, were studied. After the introduction part explaining the aim, scope, material and method of the study, information about dictionary, lexicography and Turkish lexicography is given. While considering historical dictionaries of Turkish language, they are listed chronologically according the year that they were written without being subjected to any presentation in respect to language, geography, form or subject. The name of dictionary are shown in the title. While introducing the dictionaries, primarily, information about the dictionary and its author is given, and then the dictionary is introduced in detail in terms of subject and content. In these introductions, information is given about the name of the dictionary, language in which it was written, its written date and aim, its lay out, content, the identification tags of academic publications written about its version and prints. Hence, it is tried to introduce and record the abovementioned precious word sources by combining information about dictionaries which are treasure trove of information about the lexical content of Turkish. Key Words: Dictionary, lexicography, Turkish, Historical Dictionaries, Historical Turkish Dictionaries.