Madde bağımlılığıyla ilgili kamu spotları: Bonzai üzerine demarketing (Pazarlamama) uygulaması

Abstract

Günümüzün en büyük sorunlarından biri olan madde bağımlılığı, gençleri ağına çekerek, birçok ölüme yol açmaktadır. Alkol fiyatlarının artması, alım gücü yetersiz kesimleri, daha az maliyetli uyuşturucu maddelere yöneltmiştir. Ucuz ve kolay ulaşılabilir olması, `bonzai` isimli sentetik uyuşturucuyu, son yıllarda popüler hale getirmiştir. Bonzai, ülkemizde yılda ortalama 400 kişinin ölümüne sebep olmaktadır. Çalışmada, kamu spotlarının sigarayı bırakma üzerindeki etkileri araştırılmış ve bonzai üzerine bir demarketing (pazarlamama) uygulaması yapılarak, 2 farklı afiş tasarlanmıştır. 2016 yılının kasım ayında ankete katılan Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İşletme Bölümü öğrencilerine (n=230), anket bitiminde bu 2 afiş gösterilerek, afişlerin bonzai kullanımına etkisi ölçülmeye çalışılmıştır. Frekans ve ki-kare ilişki testleri uygulanarak anketler analiz edilmiştir. Tasarladığımız afişlerle karşılaşan üniversite öğrencileri, siyah rengin baskın olduğu korkutucu öğeler içeren afişin, beyaz rengin baskın olduğu ağlayan anne görselinin kullanıldığı afişten daha etkili ve caydırıcı olduğunu belirtmişlerdir. Öğrencilerin üniversite panolarında bu afişlerle karşılaşmaları sonucunda, bonzai kullanan kişilerin bırakmayı düşünebilecekleri ve hiç kullanmamış kişilerin denemeyi düşünmeyecekleri sonucuna varılmıştır.

Drug addiction, today's one of the biggest problems, attracts young people's attention resulting a great number of death. The increase in the price of alcohol drive those who are in short of money into low-cost drugs. Being cheap and easily reached, a synthetic drug, `bonzai'', has become popular in recent years. In Turkey bonzai causes almost 400 deaths in a year. In our study, we analyzed the effects of public service announcements (PSA) on smoking and prepared two different posters in order to demarket bonzai. In November 2016, we showed these two posters to the students who study Business Administration at Recep Tayyip Erdoğan University at the end of the questionnaire. We tried to understand the effects of these posters on smoking bonzai. By using frequency and chi-square tests, the questionnaires were analyzed. It was understood that the poster in which color black was dominant and had frightening images was more effective and deterrent than that in which white color was dominant and image of a crying mother. As a result of the students coming across these posters in the notice boards in the university, we came to the conclusion that the bonzai users would give up, and/or those who hadn't started yet would not try it.