Yas ve dini başa çıkma: Klinik bir örneklem değerlendirmesi

Abstract

Ölüm nedeniyle yaşanan kayıplar özellikle de ani ve travmatik ölümler, geride kalan bireyler için atlatılması zor ve sarsıcı yaşam olaylarıdır. Kayıp yaşayarak ölümün gerçekliğini daha fazla idrak eden bireyler hayatın anlamını sorgulamaya ve yaşanan kayıpla başa çıkmaya çalışırlar. Başa çıkma sürecinde bireysel kaynaklarından biri olan dini inançlarını kullanabilirler. Bu bağlamda bu çalışma kayıp yaşayan bireylerin yas sürecinde kullandığı dini başa çıkma tarzlarını, yas belirtilerini, kayıp sonrası yaşadığı değişimleri, ölüm ve ahiret hakkındaki düşüncelerini ve psikolojik belirti şiddetini içermektedir. Çalışmanın amacı, yas sürecinde kullanılan dini başa çıkma tarzlarını tespit etmektir. Bu amaçla yakınını son 1 yıl içinde kaybetmiş 14 kadın ile görüşme yapılmıştır. Görüşmenin yanı sıra Dini Başa Çıkma Tarzları Ölçeği, Dindarlık Yönelimi Ölçeği ve Psikolojik Belirti Tarama Listesi (SCL-90-R) uygulanmıştır. Görüşmeler ve ölçek verilerinin yorumlanması sonucunda, bireylerin olumlu dini başa çıkma tarzlarına sıklıkla başvurdukları tespit edilmiştir. Nitekim bütün bireylerin ibadet etme, dua etme, sadaka dağıtma gibi olumlu dini davranışlardan en azın birini yaptığı tespit edilmiştir. Ayrıca olumlu dini başa çıkma etkinliklerinin yanı sıra olumsuz dini başa çıkma etkinliklerine de başvuran bireylerin dış güdümlü dindarlık düzeyi ve psikolojik belirti şiddetinin sadece iç güdümlü dindarlık puanı yüksek olanlara göre daha yüksek olduğu bulgulanmıştır. Bu durum, olumsuz dini başa çıkma tarzlarını kullanan bireylerin patolojik yas yaşama ihtimalinin daha fazla olduğunu göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Yas, ölüm, dini başa çıkma, psikolojik belirti

Losses from death, especially sudden and traumatic deaths, are life events that are jarring and hard to skip for survivors. Individuals begin to understand of the reality of death when they are loss someone and try to question the meaning of life and cope with losses. They can use their religious beliefs, one of their individual resources, for the process of coping. In this context, this study, includes the religious coping styles, grief indicates, changes after loss, beliefs about death and afterlife and psychological symptom severity used by bereaved individuals in the grief period. The purpose of the study is to identify the religious coping styles used in the mourning process. For this purpose, interviews were held with 14 women who lose their close within the last year. In addition to the interview, the Religious Coping Scale, The Religious Orientation Scale–ROS and Psychological Symptom Check List (SCL-90-R) were applied. As a result of interpretation of interviews and scale data, it has been found that individuals frequently resort to positive religious coping styles. As a matter of fact, it has been determined that all individuals have made at least one positive religious behavior, such as worshiping, praying and alms-giving. In addition, it was found that the psychological symptom severity and the level of extrinsic religious orientation of individuals who applied to both positive and negative religious coping activities were found to be higher than those with only high intrinsic religious orientation religiosity scores. This suggests that individuals who use negative religious coping styles are more likely to experience pathological mourning.Key Words: Mourning, death, religious coping, psychological symptom