16. yüzyıl şairi misâlî` nin tuyuğlarının Hurufilik bağlamında incelenmesi

Abstract

Bu tez çalışması, giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Bu çalışmada 16. yüzyılın Hurufi şairlerinden Misâlî ya da diğer adıyla Gül Baba Divanı'nda bulunan tuyuğların Hurufilik çerçevesinde incelemesi yapılmıştır.Şairler ve eserleri hakkında araştırmalar yapılırken yaşadıkları dönemin toplumsal, siyasal ve edebî alanlarının da incelenmesi gerektiği düşünüldüğünden, çalışmanın giriş bölümünde, XVI. yüzyıl siyasi özellikleri ve edebî muhiti hakkında genel hatlarıyla bilgi verilmiştir. Daha sonra yapılan bilimsel çalışmalardan, tuyuğun tanımı ve özellikleriyle ilgili bilgiler derlenmiş ve Hurufilik inancı, felsefesi ve ortaya çıkışı hakkında geniş bilgilere yer verilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde, şairin hayatı, sanatı, edebî kişiliği ve eserlerine değinilmiştir. İkinci bölümde ise çalışmanın asıl kısmını teşkil eden, şairin divanındaki tuyuğlarının, şekil özellikleri ve Hurufilik inancı çerçevesinde incelemesi yapılmıştır.Çalışmanın son kısmı olan sonuç bölümünde ise, çalışma neticesinde varılan tespitler hakkında değerlendirmelere yer verilmiştir. Çalışmanın ekler kısmına ise Misâlî (Gül Baba) türbesinin fotoğrafları; şairin tuyuğlarını daha iyi anlaşılması adına oluşturulan sözlük ve Misâlî'nin tüm tuyuğları eklenmiştir.Anahtar Kelimeler: Klasik Türk Edebiyatı, 16. Yüzyıl, Tuyuğ, Hurufilik, Misâlî, Gül Baba.

This thesis consists of introduction and two parts. In this study, tuyugs in the Divan of Misali, or alias Gül Baba, one of the 16th century Hurufi poets was investigated within the framework of Hurufiyet.As it is thought that the social, political and literary fields of their period should be examined while researches are being done about the poets and their works, in the introduction part of the study, the general information about the 16th century political features and literary history was given. Then, from the scientific studies, information about the definition and characteristics of tuyug was compiled and extensive knowledge about the belief, philosophy and emergence of the Hurufism was given. In the first part of the study, the life, art, literary personality and works of the poet are mentinoed. In the second part of the study, which constitutes the main part of the work, the poet's tuyugs in the Divan have been examined within the framework of from features and the belief of the Hurufism.As a result of the study, evaluations were made about the findings. In the addendum part of the study, the pictures of the tomb of the Misali (Gül Baba) the dictionary was formed for the better understanding of the poet's tuyug and all the tuyugs of the Misali were added.Key Words: Classical Turkish Literature, 16th century, Tuyug, Hurufism, Misali, Gül Baba.