Türkiye Vincetoxicum wolf (Apocynaceae-Asclepiadoideae) cinsinin taksonomik revizyonu

Abstract

Bu çalışma ile Türkiye Vincetoxicum Wolf (Apocynaceae) taksonları morfolojik, anatomik, palinolojik, sitolojik ve moleküler özellikleri yönünden ilk kez detaylı olarak incelenmiştir. Çalışılan taksonlar ayrıca nümerik ve filogenetik analizler ile de değerlendirilmiş ve belirlenen özellikler yönünden taksonlar arası akrabalık ilişkileri tespit edilmiştir. Morfolojik çalışmalar kapsamında, ülkemiz Vincetoxicum taksonları için kapsamlı bir teşhis anahtarı ve ayrıca incelenen her bir taksonun ayrıntılı morfolojik fotoğraf ve çizimlerini, habitat özelliklerini, yayılış haritalarını ve tehdit sınıflarını içeren genişletilmiş betimleri hazırlanmıştır. Gövde, yaprak ve meyva tüylenmesi, pedunkul uzunluğu, korolla rengi, şekli ve tüylenmesi, korona ve anter şekli gibi morfolojik karakterlerin taksonlar arası ilişkilerin açıklanmasında önemli katkılar sağladığı belirlenmiştir. Ayrıca ülkemiz endemiklerinden olan V. fuscatum Rchb.f. subsp. boissieri (Kusnezov) Browicz LC ve V. parviflorum Decne. taksonları VU tehlike kategorisinde değerlendirilmiştir. Anatomik incelemelerde mezofil doku ve stoma özelliklerinin önemli taksonomik karakterler olduğu tespit edilmiştir. İncelenen Vincetoxicum taksonlarının 5 adet polinaryuma sahip olduğu, korpuskulum şeklinin ovat veya oblong, polinyum şeklinin eliptik, klavat, ovat veya obovat ve yüzeyinin de rugulat veya gemmat olduğu belirlenmiştir. Tohum yüzeyinde periklinal çeperlerin buruşuk/pürüzsüz veya kabarcıklı/granüllü bir süslemeye sahip olduğu tespit edilmiştir. İncelenen Vincetoxicum taksonlarında kromozom sayısının 2n=22 (diploid) ya da 2n=44 (tetraploid) olduğu belirlenmiştir. Moleküler analizlerde, 617-618 bç uzunluğundaki ITS dizilerinin incelenen taksonların ayrımına önemli katkılar sağladığı, 804 bç uzunluğundaki trnT-trnL dizilerinin ise taksonomik olarak ayırıcı olmadığı tespit edilmiştir.

In this study, all Turkish Vincetoxicum Wolf (Apocynaceae) taxa were investigated by means of morphological, anatomical, palynological, cytological and molecular features in detail for the first time. The examined taxa were also evaluated by numerical and phylogenetic analyses and relationships amongst taxa were determined in terms of the identified characteristics. In morphological studies, a comprehensive diagnostic key for Turkish Vincetoxicum taxa and amended descriptions of each examined taxon including detailed morphological photographs and drawings, habitat features, distribution maps and threat categories were presented. Indumentum of stem, leaf and fruit, length of peduncle, color, shape and indumentum of corolla, shape of corona and anther were found to be important morphological characteristics in explaining relationships among the examined taxa. In addition, threat categories of endemic taxa to Turkey were re-evaluated as LC (V. fuscatum Rchb.f. subsp. boissieri (Kusnezov) Browicz) and VU (V. parviflorum Decne.). Anatomical observations indicated that mesophyll tissue and stomata features are taxonomically important characteristics. It was determined that the examined Vincetoxicum taxa have 5 pollinaria; corpusculum is ovate or oblong in shape, pollinium is elliptical, clavate, ovate or obovate in shape with a rugulate or gemmate surface. It was observed that periclinal walls on the seed surface exhibit ruminate/smooth or verrucose/granulate ornamentation. The chromosome number of the investigated Vincetoxicum taxa was found to be 2n=22 (diploid) or 2n=44 (tetraploid). Molecular analyses showed that ITS sequences with the lenght of 617-618 bp provide important contributions in distinguishing the examined taxa while trnT-trnL sequences, 804 bp in lenght, are not taxonomically distinctive.