Pulmoner tromboemboli tanısı ile yatırılan hastalarda sağ kalımı etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Pulmoner tromboemboli (PTE) tanısı ile yatırılarak tedavisi yapılan hastalarda etiyolojik nedenlerin tespit edilmesi, yatışında ve yatışından sonraki 6 ay boyunca uygulanan tedavi sürecinde ortaya çıkabilecek komplikasyonlar ve sağ kalımı etkileyen faktörlerin araştırılması amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Çalışma Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi (RTEÜTF) Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları kliniğinde pulmoner emboli tanısı ile yatırılarak takip ve tedavi edilen hastalarda yapıldı. 01/01/2014 - 01/12/2016 tarihleri arasında 20 yaş üstü, spiral toraks anjio bilgisayarlı tomografi (BT)'de en az segmental pulmoner arterde dolum defekti saptanan, 13'ü erkek, 37'si kadın olmak üzere toplam 50 hasta çalışmaya dahil edildi.Bulgular: Çalışmaya toplam 50 hasta alındı. Hastaların yaş ortalaması 73,04±13,313 idi. Çalışmaya alınan hastaların 13'ü (%26) erkek, 37'i (%74) kadındı. Yaş, cinsiyet, komorbid durumlar, mortaliteyle ilişkili bulunmadı. Ayrıca ölenlerin yatış maliyeti sağ kalanlara belirgin fazla olmasına rağmen istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görüldü. Ortalama nabız; ölenlerde sağ kalanlara göre istatistiksel olarak anlamlı olacak şekilde yüksek saptandı. Modifiye geneva(cenevre) skorlaması ile Wells(kanada) pulmoner tromboemboli klinik tahmin skorlaması ortalaması ölenlerde daha yüksek izlenmesine rağmen istatiksel anlamlı farklılık saptanmadı. Ortalama PESİ skoru ölenlerde ortalama 113, yaşayanlarda ortalam 97 olup, ölenlerde daha fazla olduğu görüldü. Fakat istatistiksel anlamlı farklılık saptanmadı. Ortalama sPESI ölenlerde 2.2, sağ kalanlarda 1.2 olduğu görüldü. sPESİ istatistiksel olarak anlamlı olacak şekilde ölenlerde yüksek bulundu. Yatış anında ölçülen AKG parametreleri ile mortalite arasında anlamlı ilişki saptanmadı. 1. Gün bakılan ortalama WBC ölenlerde daha düşük izlenirken, 5.gün ortalama WBC ölenlerde mortalite ile anlamlı ilişkili olacak şekilde yüksek saptandı. 1. ve 5. gün ortalama hemoglobin düzeyleri ölenlerde daha düşük, RDW düzeyleri ölenlerde daha yüksek izlenmiş olup, mortalite ile istatistiksel anlamlı ilişkili oldukları saptandı. 1. ve 5. Gün ortalama MCV ve HCT düzeyleri ölenlerde daha düşük, PLT ortalama sayısı daha yüksek bulunmasına karşın mortalite ile istatistiksel anlamlı ilişki saptanmadı. 1. ve 5. gün bakılan total protein ve albümin ortalama düzeyleri ölen hastalarda mortalite ile ilişkili olacak şekilde düşük bulundu. 1. ve 5. gün ortalama ALP düzeyleri ölenlerde yüksek olmasına karşın, sadece 1. gün yüksekliği mortalite ile ilişkili bulundu. 1. ve 5. gün ortalama total bilirubin ve direk bilirubin düzeyleri ölenlerde yüksek olmasına karşın, sadece 5. gün ortalama total bilirubin düzeyi yüksekliği mortalite ile ilişkili bulundu. Hastanın yatışında bakılan glukoz, üre, kreatinin, sodyum, klor ve ürik asit ortalama düzeyleri ölenlerde daha yüksek, potasyum, fosfor, magnezium, ALT, AST ve LDH ortalam düzeyleri ölenlede daha düşük olmasına karşın mortalite ile ilişkili bulunmadı. Hastaların hem 1. hem de 5. gün bakılan ortalama CRP düzeyi ölenlerde daha yüksek olup, 5. Gün yüksekliği mortalite ile ilişkili bulundu. 1. ve 5. Gün bakılan ortalama sedim, fibrinojen ve troponin I düzeyleri ölenlede yüksek, d-dimer düzeyleri ölenlerde düşük olup, mortalite ile anlamlı ilişki saptanmadı.Sonuç: Pulmoner tromboemboli mortalite ve morbiditenin yüksek olduğu hastalıklardan birisidir. Tanı konulamayan hastalarda mortalite %30'lara çıkarken, erken tanı konulup tedavi edilenlerde bu oran %2-8 arasında seyretmektedir. Çalışmamızda mortalite oranı %20 olarak bulundu. Bunun nedeni hastaların 6 ay gibi uzun bir süre takip edilmiş olması ile ilişkilendirildi. PESI scoru kadar sPESI scorunun da mortaliteyi belirlemede etkin olduğu yapılan çalışmalar ile kanıtlanmış olup bizim sonuçlarımız da bunu desteklemiştir. Ayrıca dakika nabız sayısını yüksek olması, 1. gün hemde 5. gün bakılan hemoglobin, total protein, albümin düzeylerinin düşük olması, RDW düzeyi yüksekliği, ALP yüksekliği, 5. Günde WBC, CRP ve total bilirubin düzeylerinin hala yüksek seyretmesi mortalite ile ilişkilendirilmiş olup bu durumun saptandığı hastalarda mortalite açısından daha dikkatli olunması gerektiği sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: pulmoner tromboemboli, Mortalite, 6 aylık izlem.

Objective: Patients who were hospitalized for pulmonary thromboembolism (PTE) were the study group of this research. The aim for the study is detecting etiological causes, researching factors which affect survival, complications which develop during treatment and in 6 month follow ups considering these patients.Materials and Methods: Patients who had pulmonary thromboembolism diagnosis and treated in Recep Tayyip Erdogan University Faculty of Medicine (RTEUFM) Education and Research Hospital Pulmonary Diseases Clinic were taken into study. 50 patients who were over 20 year old, who had at least one segmental pulmonary artery occlusion in spiral thorax angio computerized tomography (CT) between 01/01/2014 - 01/12/2016 dates who consisted of 13 males and 37 females were included in the study.Results: 50 patients were included in the study. 73,04±13,313 was the average age. 13(%26) of the patients were male and 37(%74) of them were female. Age, sex, comorbidities were not found to be related to mortality. The patients who died had evidently higher hospitalization cost compared to surviving patients, however it was not found to be statistically significant. Average pulse rate was statistically higher for the dead patients. Modified Geneva Scoring and Wells (Canada) Pulmonary Thromboembolism clinical estimation scoring systems were higher for the dead patients, however it was not statistically significant. Average PESI score was 113 for the dead patients and 97 for the survivors but it was not statistically significant. Average sPESI was 2.2 for the dead patients and 1.2 for the survivors. SPESI was statistically higher for the dead patients. No correlation was found between Arterial Blood Gas values taken in the first day of admission and mortality. 1st day average WBC was lower for the dead patients, however 5th day average WBC was statistically higher for the dead patients. 1st and 5th day average MCV and HCT values were lower, PLT values were higher for the dead patients, but it was not statistically significant. 1st and 5th day average total protein and albumin values were statistically lower for the dead patients. 1st and 5th day average ALP values were higher for the dead patients but only 1st day higher ALP values were statistically significant for mortality. 1st and 5th day average total bilirubin and direct bilirubin values were higher for the dead patients, however only 5th day average total bilirubin and mortality had a correlation. Glucose, urea, creatinine, sodium, chloride, uric acid average values were higher and potassium, phosphorus, magnesium, ALT, AST, LDH were lower for the dead patients but none of these values were statistically significant. 1st and 5th day average CRP values were higher for the dead patients, but only 5th day values were related to mortality. 1st and 5th day average sedimentation, fibrinogen and troponin I values were higher and D-dimer values were lower for the dead patients, however they were not related to mortality.Conclusion: Pulmonary Thromboembolism is a disease with high mortality and morbidity. If an early diagnosis is made, mortality is around %2-8, however if the diagnosis is not made properly, mortality can be as high as %30. Mortality was %20 in our study. This was probably due to long follow up time of 6 months. It was proven sPESI score was as efficient as PESI score in prior researches and our results confirm these results. Also, higher pulse rate, low hemoglobin values at 1st and 5th days, low total protein values, low albumin values, high RDW values, high ALP values, 5th day WBC, CRP, total bilirubin values were related to mortality so patients with these values must be carefully evaluated for mortality.Key words: Pulmonary Thromboembolism, mortality, 6 month follow up