Adrenal kitlelerde fenotipik görüntüleme (pozitron emisyon tomografisi, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans verilerinin ışığında adrenal kitlelerin değerlendirilmesi)

Abstract

Adrenal kitle lezyonlarının değerlendirmesinde hâlihazırda bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) en sık kullanılan radyolojik yöntemlerdir. Son yıllarda adrenal lezyon değerlendirmesinde pozitron emisyon tomografisi (PET/BT) de kullanılmaya başlanmıştır. Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi, Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nükleer Tıp bölümünde, başka sebeplerle çekilen PET/BT görüntülemelerinde tespit edilen adrenal kitle lezyonlarının değerlendirilmesinde PET/BT' nin etkinliğini test etmek üzere bu çalışmayı planladık. Metot: Bu tez çalışmasında, Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nükleer Tıp Bölümü' nde 2014-2016 yılları arasında çekilen PET/BT' lerde adrenal lezyonu olan hastalar seçildi (n=246). Patolojik tanısı olan hastalar doğrudan çalışmaya alındı (n=14). Patolojik tanısı olmayan hastalar için takip ile karar verildi. Üç aydan daha uzun sürede PET/BT veya BT takibi olanlar değerlendirmeye alındı (n=63). Toplam 77 adrenal lezyon çalışmaya alındı. Patolojik tanısı olan lezyonlar, tanıları doğrultusunda benign (n=12) ve malign (n=2) olarak ayrıldı. Doku tanısı olmayan adrenal kitleler (n=63) ise boyut takipleri (ortalama takip süresi: 468 gün) ile değerlendirildi. Kitle boyutunda değişiklik olmayanlar benign (n=45) ve kitle boyutunda değişiklik olanlar da malign (n=18) olarak değerlendirildi. Kitle boyutundaki değişiklikler, kemoterapiyle küçülme (n=6) (ortalama takip: 94,3 gün), kemoterapi almayan hastalarda lezyonlarda büyüme (n=6) (ortalama takip: 133 gün) ve primer malignitelerde yeni gelişen lezyonlar (n=6) (ortalama takip: 158,8 gün) olmak üzere üç bölümde incelendi. Bütün adrenal kitleler malign-benign ayrımı için HU, SUVmax-adrenal, SUVmean-adrenal, SUVmax-adrenal /SUVmax-Karaciğer değeri, ADC ve boyutları açısından değerlendirildi. ROC eğrisi çizilerek her bir parametre için bir cutoff değeri oluşturulmaya çalışıldı. Sonuçlar: Çalışmaya alınan 77 hastanın 55'i adenom (%71,4), 19'u metastaz (%26), biri adrenokortikal karsinom (ACC) (%1,3), biri feokromositoma (%1,3) ve biri de miyolipom (%1,3) olarak değerlendirilmiştir. Tespit edilen cutoff değerleri, HU için 16, SUVmax-adrenal için 4,75, SUVmean-adrenal için 2,25, SUVmax-adrenal/SUVmax-Karaciğer için 1,27, kitle boyutu için 2,85 cm olarak bulundu. ADC ise malign-benign ayrımında kullanılabilecek bir değer olarak bulunmadı. Sensitivite, spesifite, pozitif prediktif değer ve negatif prediktif değer tespit edilen HU değeri için sırasıyla %100, %77,19, %60,61 ve %100, SUVmax-adrenal değeri için sırasıyla %95, %98,25, %95, %98,25, SUVmean-adrenal değeri için sırasıyla %100, %92.73, %82.61, %100, SUVmax-adrenal/SUVmax-Karaciğer değeri için sırasıyla %100, %92,73, %83,33 ve %100 ve kitle boyutu için sırasıyla %65, %80,7, %54,17 ve %86,79 olarak tespit edildi.Tartışma: Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda SUVmax-adrenal için 3,1 değeri cutoff olarak genel kabul görmüş olsa da, bu değer bizim çalışmamızda cutoff değeri olarak kullanıldığında sensitivite ve negatif prediktif değeri hafif arttırırken, pozitif prediktif değeri (%95.00'ten %76,92'ye) ve spesifiteyi dikkate değer ölçüde (%98,25'ten %89,47'ye) düşürmüştür. Bizim çalışmamızda bulduğumuz 4,75 SUVmax-adrenal değeri yöresel populasyonumuz için daha uygun bir değerdir. SUVmax-adrenal değerinin etkinliğini SUVmax-adrenal/SUVmax-Karaciğer değeri ile karşılaştırdığımızda, SUVmax-adrenal değeri daha efektif çıkmıştır. Üzerinde pek çalışma yapılmamış olan SUVmean-adrenal değeri çalışmamızda etkili bulunmuş olsa da SUVmax-adrenal kadar etkili değildi. Çalışmamız sonucunda ADC değerinin adrenal lezyon malign-benign ayrımında yeri olmadığı sonucuna varıldı. Çalışmamızda tespit ettiğimiz SUVmax-adrenal 4,75 ve HU 16 olarak alındığında ve beraberce kullanıldığında, hem pozitif hem de negatif prediktif değer %100 olmaktadır. Adrenal kitleler değerlendirilirken SUVmax-adrenal ve HU değeri ile birlikte değerlendirilmesi spesifite ve sensitiviteyi en yüksek noktaya taşımaktadır. Pahalı olması sebebiyle ancak şüpheli lezyonlarda kullanım alanı bulan PET/BT'nin hem fiziksel hem de fonksiyonel görüntüleme özelliklerini içermesiyle ileride adrenal görüntülemede daha önemli bir yere geleceği sonucuna varılmıştır.2017, 75 sayfaAnahtar Kelimeler: Adrenal gland, adrenal adenoma, adrenal metastaz, adrenal BT, adrenal PET/BT

Computed tomography (CT) and magnetic resonance imaging (MR) are the most commonly used radiological methods in the evaluation of adrenal mass lesions. Recently, positron emission tomography (PET/CT) has begun to be used in adrenal lesion examination. We planned this study to evaluate the efficacy of PET/CT in the evaluation of adrenal mass lesions detected in PET/CT images taken for an another reason in the Department of Nuclear Medicine, Recep Tayyip Erdoğan University Medical School, Education and Research Hospital.Method: In this thesis study, patients with adrenal lesions detected with PET/CT performed in Rize Recep Tayyip Erdoğan University, Faculty of Medicine, Training and Research Hospital, Nuclear Medicine Department between years 2014-2016 were selected (n=246). Patients with pathologic diagnosis were directly included in study (n=14). For patients without pathologic diagnosis, malignant-benign distinction was done by follow-up. Patients followed-up with PET/CT or CT more than 3 months were included in the assessment (n=63). Totally, 77 lesions were included in the study Pathologically diagnosed lesions were classified as benign (n = 12) and malign (n = 2) according to their histological diagnosis. Adrenal masses without tissue diagnosis (n = 63) were evaluated by size follow-up (mean follow-up: 468 days). Lesions with a change in size were considered malign (n=18), while lesions without change were considered benign (n=45). The changes in mass size were examined in three sections as shrinking by chemotherapy (n = 6) (mean follow-up: 94,3 days), growth in lesions in patients who do not receive chemotherapy (n = 6) (mean follow-up: 133 days) and newly developed lesions in primary malignancies (n = 6) (mean follow-up: 158.8 days). All adrenal masses were evaluated for HU, SUVmax-adrenal, SUVmean-adrenal, SUVmax-adrenal/SUVmax-liver ratio, ADC and size for malignant-benign differentiation. ROC curves were plotted to create a cutoff value for each parameter.Results: Of the 77 patients, 55 were adenomas (71.4%), 19 were metastases (26%), 1 was ACC (1.3%), 1 was pheochromocytoma (1.3%), and 1 was myolipoma (1.3%). The cutoff values determined were 16 for HU, 4.75 for SUVmax-adrenal, 2.25 for SUVmean-adrenal, 1.27 for SUVmax-adrenal/SUVmax-liver, and 2.85 cm for size. The ADC was not found as a value that could be used in the malignant-benign distinction. Sensitivity, specificity, positive predictive value and negative predictive values were 100%, 77.19%, 60.61% and 100% for HU respectively, 95%, 98.25%, 95% and 98.25% for SUVmax-adrenal value respectively, 100%, 92.73%, 82.61% and 100% for SUVmean-adrenal value respectively, %100, %92.73, %83.33 and %100 for the SUVmax-adrenal/SUVmax-liver value respectively, and 65%, 80.7%, 54.17%, and 86.79% for the size respectively. Conclusion: Although the value 3.1 for SUVmax-adrenal is expressed as a cut-off value for adrenal lesions in the malignant-benign distinction, sensitivity and negative predictive value slightly increase if this value is used as the cutoff value in our study, while the specificity and positive predictive value decrease significantly. The 4.75 SUVmax value that we find in our study is a more appropriate value for our regional population. When we compared the efficacy of SUVmax-adrenal value with SUVmax-adrenal/SUVmax-liver ratio, the SUVmax-adrenal value was more effective. The SUVmean-adrenal value, which was not much studied, was found to be effective in our study but not as effective as SUVmax-adrenal. As a result of our study, it was concluded that the ADC value was not suitable using for adrenal lesion malignant-benign discrimination. When we took SUVmax-adrenal 4.75 and HU 16 as a cutoff value and used both of them together in our study, the positive and the negative predictive value were 100%. When adrenal masses are evaluated, evaluation with SUVmax-adrenal and HU values together carries the highest specificity and sensitivity.PET/CT, which is used only for suspicious lesions due to its expense, will become more important in future in adrenal imaging, with both physical and functional imaging properties.2017, 75 pagesKeywords: Adrenal gland, adrenal adenoma, adrenal metastasis, adrenal CT, adrenal PET/CT.