Spor lisesi ile diğer lise öğrencilerinin vki ve vyy farklılıklarının araştırılması (Rize ili örneği)

Abstract

Teknolojinin gelişmesine paralel olarak yaşam biçimleri değişen geniş halk kitleleri, fiziksel aktivite ve spordan gittikçe uzaklaşarak zamanlarının çoğunu internete takılma ve TV seyretme gibi pasif etkinliklerle geçirmektedirler. Hareketsiz pasif yaşam pek çok hastalığın tetikçisi olan obeziteye neden olmaktadır. Obezite sadece yetişkinlerde değil artık okul çağındaki çocuklarda da sıklıkla görülmeye başlanmıştır. Fiziksel aktivite ve spor; eğitim çağındaki çocukların çok yönlü gelişmesine katkı sunmasının yanında obeziteyi önlemede en önemli faaliyet olduğu bilinmektedir (Kalkavan, 1996a). Eğitim çağında bulunan ve özellikle hareket içeren aktivitelere yönelmesi gereken çocuklar okullarda teorik dersler dışında spor ve egzersizden gittikçe uzaklaşmaktadırlar. Sınırlı saatlerde yapılan zorunlu ve seçmeli beden eğitimi dersi dışında okullarda çocukların spor yapması sadece okul takımlarında yer alan sporcu öğrencilerle sınırlı kalmaktadır. Hareketsiz yaşam şekli sporcu öğrencilerin eğitim gördüğü spor liselerinde de sıkça görülmeye başlamıştır (Kalkavan, 1996b). Okul çağındaki çocukların fiziksel aktivite ve spora katılabilmeleri için sağlıklı bir bünyeye sahip olmaları gerekmektedir. Çocukların sağlıklı bir yapıya sahip olmalarını belirlemede farklı performans testleri ve ölçüm yöntemleri bulunmakla beraber, gerek uygulama, gerekse ölçüm materyallerinin teminindeki kolaylıklarından dolayı Vücut Kitle İndeksi ve Vücut Yağ Yüzdesi ölçümleri yaygın olarak kullanılmaktadır (Akyol,1996).Spor liselerinde sporla ilgili teorik ve uygulamalı dersler diğer liselere nazaran daha yoğun olarak görülmektedir. Burada okuyan öğrenciler gerek daha fazla uygulama yapmaları, gerekse spor ve sağlıkla ilgili dersler görmeleri nedenlerinden ötürü spora katılımda daha bilinçli oldukları düşünülebilir. Spor yapma düzeyine göre spor lisesi ve normal lise öğrencilerinin Vücut Yağ Yüzdesi ve Vücut Kitle İndeksi özelliklerinin belirlenmesi önem arz etmektedir. Ayrıca öğrencilerin spor yapma düzeyinin Vücut Yağ Yüzdesi ve Vücut Kitle İndeksi parametreleri üzerine etkisine bakılarak kendileri için uygun olan spor dallarına yönlendirmeleri yapılabilir. Bu çalışmaya 2018-2019 eğitim öğretim yılında Rize merkezde farklı liselerde okuyan 14-17 yaş aralığında 725 (318 kız, 407 erkek) öğrenci gönüllü olarak katıldı. Katılımcılara bilgilendirme ve onay formu imzalatıldıktan sonra ölçümler hafta içinde birebir yöntemle alındı. Öğrencilerin sırasıyla Boy uzunluğu, Vücut ağırlığı, Vücut Yağ Yüzdesi ve Vücut kitle indeksi ölçümleri alındı. Hipotezlerin sınanmasında öncelikli olarak verilerin normallik dağılımlarına bakıldı. Verilerin normallik durumlarına göre =0.05 anlamlılık düzeyinde ikili karşılaştırmalarda; T-Testi veya Mann-Whitney-U, üç ve daha fazla olan karşılaştırmalarda ise Tek yönlü anova testi veya Kruskall-Wallis testleri uygulandı. Test sonuçları; Cinsiyet, okul Türü, Yaş ve Spor Yapma Durumuna göre öğrencilerin VYY (P<0.05), BMİ (P<0.05), Vücut Ağırlığı (P<0.05) ve Boy Uzunluğu (P<0.05) ölçümleri arasındaki farklarının anlamlı olduğunu gösterdi. Bu sonuçlar, okul türü, spor yapma durumu, cinsiyet ve yaşın öğrencilerin Vücut Yağ Yüzdesi, Vücut Kitle İndeksi Vücut ağırlığı, Boy uzunluğu ve diğer fiziksel uygunlukları üzerinde etki ettiğini göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Spor, Vücut Yağ Yüzdesi, Lise, Sağlık, Vücut Kitle İndeksi.

In parallel with the development of technology, large masses of people whose life styles are changing are getting more and more away from physical activity and sports and spend most of their time with passive activities such as connecting to the internet and watching TV. Inactive passive life causes obesity, which is the trigger of many diseases. Obesity has started to be seen frequently not only in adults but also in school age children. Physical activity and sports; It is known that it is the most important activity in preventing obesity as well as contributing to the multidimensional development of children of education age (Kalkavan, 1996a). Children who are at the age of education and who should especially focus on activities involving movement are getting more and more away from sports and exercise, apart from theoretical lessons. Apart from the compulsory and elective physical education lessons held in limited hours, the sports of children in schools is limited only to athletes in the school teams. Still life style has also started to be seen frequently in sports high schools where athletes are educated (Kalkavan, 1996b). School-age children must have a healthy body in order to participate in physical activity and sports. Although there are different performance tests and measurement methods in determining the healthy structure of the children, Body Mass Index and Body Fat Percentage Measurements are widely used due to their ease in application and measurement materials (Akyol, 1996). Theoretical and practical lessons related to sports are seen more intensely in sports high schools compared to other high schools. The students studying here may be considered to be more conscious in participating in sports because of their more practice and taking sports and health lessons. According to the level of doing sports, it is important to determine the Body Fat Percentage and Body Mass Index characteristics of sports high school and normal high school students. In addition, students can be directed to the sports branches that are suitable for them by looking at the effect of the level of sports on Body Fat Percentage and Body Mass Index parameters. In this study, 725 (318 girls, 407 boys) students between the ages of 14-17, from different type lyces, attended voluntarily in 2018-2019 academic year in Rize center. After informing the participants and the approval form, the measurements were taken one-to-one during the week. Length, Body weight, Body Fat Percentage and Body mass index measurements were taken, respectively. According to the normality of the data, at the significance level of = 0.05, in binary comparisons T-Test or Mann-Whitney-U, in three or more grups comparisons one-way anova or Kruskall-Wallis tests were used. Test results showed that, according to Gender, School Type, Age and Sports Status, the differences between students' VYY (P <0.05), BMI (P <0.05), Body Weight (P <0.05) and Height Length (P <0.05) measurements were significant. These results show that school type, sports, gender and age affect students' Body Fat Percentage, Body Mass Index Body weight, Height, and other physical fitness.Keywords: Sport, Body Fat Percentage, High School, Health, Body Mass Index.